Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Tülin Fidan, “Bonzai” olarak da bilinen ve bağımlılık yapan Sentetik Kannabinoidler ile ilgili kamuoyunu bilgilendirici bir açıklama yaptı.
Yrd. Doç. Dr. Tülin Fidan şunları söyledi: “Sentetik Kannabinoidler (SK) genel olarak Avrupa’da “Spice”, ABD’de “K2”, Türkiye’de ise “Bonzai” ya da “Jamaika” olarak adlandırılmaktadır. Bonzai toz halinde üretilip dünyaya dağıtılmaktadır. Daha sonra bu toz, aseton ya da metanol gibi çözücüler kullanılarak bitki yapraklarının üzerine püskürtülmekte ve kurutulmakta, bu karışımlar da paketlenerek satılmaktadır. Bonzai’nin içine etkisini artırmak için fare zehiri gibi 400’den fazla kimyasal madde katıldığı tespit edilmiştir. Bu maddelere internet üzerinden kolaylıkla ulaşılabilmekte olup, söz konusu maddeler; tütsü, parfüm, bitki büyüme düzenleyicisi ve potpori adı altında satılmaktadır. Üstelik bu maddeler “insanların kullanımı için uygun değildir” ya da “18 yaş altındakiler için uygun değildir” gibi aldatıcı ibareler içeren paketlerle satılmaktadır. Dozaj ve içerik açısından yapıları tam olarak bilinmeyen bu maddelere özgü düzenlemelerin bulunmaması nedeniyle, kötüye kullanılan tasarım/sentetik maddeler olarak Bonzai’nin artan tüketimi, kamu sağlığı kurumları için ciddi bir problem haline gelmektedir. Bonzai akut zehirlenme belirtileri saniyeler, dakikalar ya da saatler içerisinde başlayabilir ve süresi değişken olsa da etkileri saatlerce sürebilir, hatta 24 saate kadar uzayabilir. SK’lerin bildirilen psikoaktif etkileri aşırı neşelilik ile korku, panik hali, gerçeği değerlendirmede bozulma, olmayan sesler duyma ve hayaller görme, zihinsel becerilerde bozulma, bilinç değişiklikleri (uykuya eğilim, koma vb.) şeklinde olabilirken; akut fiziksel etkileri aşırı terleme, bulantı-kusma, iştah değişiklikleri, göz bebeklerinde büyüme, ağız kuruluğu, hipertansiyon/hipotansiyon, göğüs ağrısı, kalp atım hızında artma/azalma, solunum durması olabilmektedir. Bonzai dikkat, konsantrasyon, hafıza ve motor becerilerde bozulmalara yol açmaktadır. Bonzai kullanımına bağlı epileptik nöbetler görülebilmektedir. Bonzai kalp krizi, böbrek yetmezliği gibi hayatı tehdit eden durumlara yol açabilmektedir. Bonzai ayrıca kullanan kişiyi olası tehlikeli durumlara sokabilen ve hatta ölüme yol açabilen düşünce bozukluğu ve hayallerle ilişkili olduğu için tehlikelidir. Son zamanlarda bildirilen zehirlenmelerin yanında, Bonzai kullanımını takip eden intiharların sayısında da artış görülmektedir. Uzun süreli Bonzai kullanımından sonra bağımlılık belirtilerinin geliştiği bildirilmiştir. Bağımlılık oldukça hızlı gelişmektedir. Bonzai alınmadığında iç huzursuzluk, yoğun terleme, madde aşermesi, titreme, baş ağrısı, kabuslar, uykusuzluk, huzursuzluk, dikkat sorunları, bulantı ve mutsuzluk hissetme gibi yoksunluk belirtileri görülmektedir. İçeriklerine sürekli olarak yeni ve ölümcül maddeler eklenmesi, internetten kolay ulaşılabilir olmaları, esrara benzer şekilde ancak daha güçlü etki yaratmaları ve esrara göre daha tehlikeli olmaları, hayatı tehdit eden/ölümcül sonuçları nedeniyle Bonzai adı ile satılan ürünler son yıllarda diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de mücadele edilmesi gereken önemli bir sorun haline gelmiştir”.
