Bellek (hafıza) bozuklukları, birçok nörolojik hastalıkta ana bulgu iken, bir kısım hastalıklarda diğer şikâyetlere eşlik eden bir bulgu olarak kendini gösterebilmektedir. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Derya Gölgeleyen “Ülkemizde ileri yaş hastalarda Alzheimer tipi demans (bunama) sıkça rastlanan bir sorun iken, unutkanlığın 60 yaşından önce en sık sebebi depresyondur. Depresyon da bellek ile ilgili yakınmalar bazen o kadar şiddetli olur ki, hasta demans hastası mı, depresyonda mı ayırt etmek çok zorlaşır. Depresyonda temelde dikkat, planlama ve düşünceleri organize etmede bozulma vardır. 'Son zamanlarda çok unutuyorum..', 'Dikkatimi toparlayamıyorum..', 'Bir köşe yazısını okumaya kalksam, ortasına geldiğimde başını unutuyorum..' gibi yakınmalar , nöroloji polikliniklerine sık başvuru nedenleri arasında yer alıp, zaman zaman farklı tanılar alabilmekte ve tedavi sürecini geciktirebilmektedir. Nöropsikolojik muayene ve titizlikle yapılan bir bellek testi ile hastanın sorununun, erken evre Alzheimer ya da depresyona bağlı olup olmadığı anlaşılabilir” dedi ve bunama ile depresyona bağlı yalancı unutkanlık arasındaki farkları anlattı.
Bunama ve depresyona bağlı yalancı unutkanlık arasındaki farklar nelerdir?
1- Depresyondaki hasta genellikle kendisi başvurur, unutkanlığının farkındadır. Demans hastası ise genelde bellek ve davranış değişikliklerini fark eden yakınları tarafından getirilir.
2- Depresyonda tablo daha hızlı başlar, başlangıcı kesin olarak tespit etmek daha fazla muhtemeldir, psikososyal stres faktörü saptanabilir. Bilişsel fonksiyonlar dalgalanma gösterir. Demansta ise başlangıç sinsidir. Zaman içinde tabloda kötüleşme dikkat çeker.
3- Demansta bellek kaybı yakın geçmişle ilişkilidir. Depresyonda ise hem yakın hem uzak geçmişle ilgili tutarsız kayıp vardır. Depresif hastalarda bellek kusuru daha çok dikkatin yoğunlaştırılması ve sürdürülmesinde bozukluk şeklinde ortaya çıkar.
4- Depresyonda duygu durumu depresif, disforik veya anksiyözdür. Demans hastasında ise mizaç normal, apatik veya dalgalı olabilir.
5-Depresyon hastası muayene ve testler sırasında durumundan yakınır, sıklıkla 'Bilmiyorum' cevabını verir. Demans hastası ise muayene ve testlerde cevap vermek için büyük çaba gösterir, ancak başarılı olamaz.
6- Depresyon hastasında günlük yaşam aktivitelerinde kayıp yoktur. Demansta ise zihinsel bozulmayla paralel ilerleyen bir aktivite kaybı gözlenir.
7- Depresyonlu kişide ailede psikiyatrik bozukluk hikâyesi dikkati çeker. Demanslılarda ise ailede bunama hikâyesi ön plandadır.
8- Depresyonda belirtiler kendiliğinden veya tedavi ile düzelebilir. Demansta ise aylar veya yıllar içerisinde yavaşça ilerler.
