Günümüzde pek çok insan, aktif olarak çalışırken elde ettiği geliri emekliliğinde elde etme şansı bulamıyor. Emeklilik döneminde gelirler azalırken alışılan yaşam standardını korumak için ek gelire ihtiyaç duyuluyor. Bireysel emeklilik sistemi tam da bu ihtiyaca yönelik olarak kurgulanmış bir sistem. BES ile emeklilik döneminde toplu para elde etmek ya da düzenli bir gelir (maaş) almak mümkün. Bunun için sisteme dahil olup birikim yapmak gerekiyor. Sisteme ne kadar erken girilirse yüksek birikime ulaşmak o kadar kolaylaşıyor. Devlet de bu sistemi teşvik etmek için belirlenen limitler dahilinde ödenen tutarın %25’i kadar katkı sağlıyor.

18 yaş ve üzerinde ve medeni haklarını kullanma ehliyetine haiz herkesin dahil olabileceği bir sistem olan bireysel emeklilikte pek çok ürün seçeneği mevcut. Sistemde, emeklilik şirketlerinin farklı ihtiyaçları gözeterek oluşturduğu çeşitli ürünler “emeklilik planı”, sisteme giren kişiler de “katılımcı” olarak adlandırılır. Örneğin doktor, eczacı, ev hanımı, noter, çiftçi gibi bazı meslek gruplarına özel olarak sunulan emeklilik planları bulunuyor ve bu ürünler katılımcının mesleğine özel avantajlar içeriyor. Mesleğin yanı sıra kişinin ödeme yapmak istediği tutara göre de bireysel emeklilik planı seçilebilir. Bireysel emeklilik hesabına ödenen tutar “katkı payı” olarak adlandırılır ve ödenebilecek minimum katkı payı tutarı sisteme girişte seçilen planın özelliklerine göre belirlenir.  Katkı payı ödemelerinde bir üst sınır bulunmaz ve daha yüksek tutardan ödemek emeklilikte elde edilecek birikimin daha yüksek olmasını sağlar. Bu nedenle katılımcılara bütçesinin elverdiği ölçüde yüksek tutardan katkı payı ödemeleri tavsiye ediliyor. Ayrıca bu ödemeler katılımcının tercihine göre aylık, 3 aylık, 6 aylık ya da yıllık ödeme şeklinde yapılabiliyor ve kredi kartıyla ödeme, cari hesaptan ödeme ya da maaştan kesinti gibi ödeme seçeneklerinden uygun olanı tercih edilebiliyor.

Katılımcıların bireysel emeklilik sisteminde hem birikimleri hem de elde ettikleri devlet katkıları fonlarda değerlendirilir ve böylece emeklilikte daha tatmin edici bir tutara ulaşılması sağlanır. Bireysel emeklilikte çok çeşitli içerikteki fonlara yatırım yapma imkanı bulunur. Katılımcılar altın, eurobond, hisse senedi, hazine bonosu gibi farklı varlık sınıfındaki fon seçenekleri içinden tercih yapabilir. Ayrıca faiz hassasiyeti olanlara yönelik, faiz geliri içermeyen çeşitli fonlar da mevcut. Fon dağılımı, sisteme girişte katılımcının isteği doğrultusunda belirleniyor ve yılda 6 defa fon dağılım değişikliği yapma hakkı bulunuyor. BES birikimini en iyi şekilde değerlendirmek için piyasa koşullarına göre fon dağılımını değiştirmek gerekiyor ancak bunun için fon uzmanı olmaya gerek yok. Fon seçimi ile ilgilenmek istemeyen müşterilere yönelik robot fon danışmanlığı hizmetini ücretsiz sunan bir emeklilik firması var. Bu hizmet ile bireysel emeklilik fonlarını katılımcının takip edip değiştirmesine gerek kalmadan birikimi akıllı fon uzmanı tarafından yönetiliyor ve yatırımcı karakterine en uygun fonlarda değerlendiriliyor. Fonlarını kendisi belirlemek isteyen katılımcılar için ise emeklilik şirketleri, emeklilik fonları hakkında düzenli olarak bilgilendirmede bulunuyor.

Bireysel emeklilik sisteminden emekli olmak için 10 yıl sistemde kalıp 56 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor. Emeklilik hakkı elde edildiğinde de sistem katılımcıya pek çok seçenek sunuyor. Katılımcılar, talepleri doğrultusunda birikimini toplu olarak alabiliyor ya da aylık, 3 aylık, 6 aylık veya yıllık dönemlerde düzenli gelir (maaş) olarak alabiliyorlar. İsteyen katılımcılar emeklilik hakkını elde etse de sistemde kalıp ödeme yapmayı sürdürerek devlet katkısı avantajından yararlanmaya devam edebiliyor.

Bireysel emeklilik hesabındaki birikimler devlet güvencesi ile saklanıyor ve emeklilik şirketleri birçok denetim mekanizmasının kontrolünden geçiyor. Katılımcılar istedikleri anda hesapları ve birikimleri ile ilgili bilgilere ulaşabiliyorlar. Pek çok emeklilik şirketi internet üzerinden katılımcıların BES bilgilerini görüntüleyebilecekleri platformlar sunuyor. Ayrıca e-devlet kapısı üzerinden de BES sorgulama yapılabiliyor.

Editör: TE Bilişim