TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji ve Sürdürülebilirlik Komisyonu Başkanı Serhat Cengiz, Avrupa Birliği’nin uygulamaya alacağı Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM / CBAM) kapsamında Eskişehir sanayisinin ciddi bir ekonomik riskle karşı karşıya olduğunu söyledi. Cengiz, gerekli hazırlıkların yapılmaması halinde Eskişehir’in yaklaşık 303 milyon dolar kaybetme riski bulunduğunu vurguladı.
ESKİŞEHİR TÜRKİYE’NİN YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRETİM MERKEZLERİNDEN
Eskişehir sanayisinin Türkiye’nin üretim ve ihracat ekosisteminde ayrıcalıklı bir konuma sahip olduğunu belirten Cengiz, kentin yüksek teknolojiye dayalı ürünler ürettiğine dikkat çekti.
“Eskişehir sanayisi, Türkiye'nin üretim ve ihracat ekosisteminde ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Yüksek teknolojiye dayalı ürünler üreten şehirlerimizden bir tanesidir. Nitelikli iş gücü ve köklü sanayi Eskişehir'de bulunmaktadır.”
4,5 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT, TÜRKİYE ORTALAMASININ ÜZERİNDE DEĞER
2024 yılı verilerine göre Eskişehir’in 4,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini aktaran Cengiz, kentin Türkiye’nin 12. sanayi şehri konumunda olduğunu ifade etti.
“Bu başarının arkasında yalnızca üretim miktarları değil, üretilen ürünlerin katma değeri de bulunmaktadır.”
Türkiye genelinde ihraç edilen ürünlerin kilogram başına ortalama fiyatının 1,57 dolar olduğunu belirten Cengiz, Eskişehir’de bu rakamın 1,95 dolar seviyesinde olduğuna dikkat çekti.
“Bu durum, Türkiye ortalamasının yaklaşık yüzde 25 üzerinde değerli ürünler ürettiğimiz anlamına geliyor.”
AVRUPA BİRLİĞİ’NDEN KARBON VERGİSİ DÖNEMİ
Avrupa Birliği’nin, ithal edilen ürünlerin hangi enerji kaynağıyla üretildiğini sorguladığını ifade eden Cengiz, bu kapsamda Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) sisteminin devreye alındığını söyledi.
“Avrupa Birliği, temiz enerjiyle mi yoksa kömür gibi karbon oranı yüksek kirli enerjiyle mi üretim yapıldığını bilmek istiyor. Bu nedenle karbon vergisi olarak bilinen CBAM sistemini gündemine aldı.”
1 OCAK 2026’DA CEZALAR BAŞLIYOR
2023 yılında başlayan geçiş sürecinde herhangi bir cezai yaptırım olmadığını hatırlatan Cengiz, 1 Ocak 2026 itibarıyla cezaların devreye gireceğini açıkladı.
“Eğer kötüysek aradaki farkın vergisini, yani cezasını ödeyeceğiz. Eğer iyiysek, bu farkı parasal kazanç olarak alacağız.”
TÜRKİYE EN ÇOK ETKİLENECEK İKİNCİ ÜLKE
Yapılan uluslararası araştırmalara göre Türkiye’nin bu sistemden en olumsuz etkilenecek ikinci ülke konumunda olduğunu belirten Cengiz, şu bilgileri paylaştı:
“Rusya yüzde 21 ile ilk sırada. Türkiye ise yüzde 15 ile bu sistemden en kötü etkilenecek ikinci ülke.”
ESKİŞEHİR İÇİN RİSK: 303 MİLYON DOLAR
Bu tablonun Eskişehir’e yansımasını rakamlarla anlatan Cengiz, ihracatın büyük bölümünün Avrupa’ya yapıldığını vurguladı.
“Eskişehir’in 4,5 milyar dolarlık ihracatının yaklaşık yüzde 45’i Avrupa ülkelerine yapılıyor. Bu da 2 milyar 25 milyon dolar demek. Bunun yüzde 15’i yaklaşık 300 milyon dolar ediyor. Bu miktarı kaybetme riskiyle karşı karşıyayız.”
SANAYİCİLERİN ACİL ÖNLEM ALMASI GEREKİYOR
Bu nedenle sanayicilerin hızla tedbir alması gerektiğini vurgulayan Cengiz, Eskişehir Sanayi Odası’nın bu alanda önemli çalışmalar yürüttüğünü ifade etti.
“Eskişehir Sanayi Odası Başkanımız Celalettin Kesikbaş’ın bu yönde çok doğru adımları vardır. Beş yıldır Sürdürülebilir Geçiş Sanayi Birimi sanayicilere hizmet veriyor. Ancak sanayicilerimizin bu sistemi daha etkin kullanması gerekiyor.”
EMEĞİ GEÇENLERE TEŞEKKÜR
Cengiz, sistemin kurulmasında emeği geçen isimlere de teşekkür etti.
“Başta Celalettin Kesikbaş olmak üzere, Ömer Benli, İsmail Öztürk ve eğitimleri veren Prof. Dr. Cengiz Turhan Hocamıza bir Eskişehirli ve sanayici mühendis olarak teşekkür ediyorum.”
2027’DE DİJİTAL ÜRÜN PASAPORTU ZORUNLULUĞU
Bir diğer kritik başlığın dijital ürün pasaportu olduğunu vurgulayan Cengiz, 1 Ocak 2027’den itibaren Avrupa’ya ihraç edilecek tüm ürünlerde bu uygulamanın zorunlu olacağını söyledi.
“Ürünlerin üzerinde QR kod olacak. Bu kodda hammadde içeriği, menşei, karbon ayak izi ve çevresel etki beyanı gibi bilgiler yer alacak.”
“2026 YILI İYİ DEĞERLENDİRİLMELİ”
Bu sürecin hazırlanmasının yaklaşık bir yıl sürdüğüne dikkat çeken Cengiz, sanayicilere önemli bir uyarıda bulundu.
“2027’ye hazır olmak için 2026 yılını çok iyi değerlendirmemiz gerekiyor. Aksi halde Avrupa’ya ihracat yapamama riskiyle karşı karşıya kalacağız. Bu da ikinci büyük tehlikedir.”
“ESKİŞEHİR SANAYİSİNİ UYARMAK İSTEDİK”
Konuşmasının sonunda sürdürülebilirlik alanındaki sorumluluğuna dikkat çeken Cengiz, amaçlarının Eskişehir sanayisini uyarmak olduğunu belirtti.
“Ben bir sürdürülebilirlik uzmanıyım ve Makina Mühendisleri Odası Sürdürülebilir Enerji Komisyonu Başkanıyım. Neziha Hanım’la birlikte Eskişehir sanayisini bu konuda uyarmak istedik. Katılım sağladığınız için hepinize teşekkür ediyorum.”