Bu makalemizde Genel Cerrah Doç. Dr. Didem Öncel Yakar Meme sağlığı ile ilgili sorularınıza cevaplar veriyor. Meme sağlığı ile ilgili sorular Kültürel olarak cinsellik, doğurganlık ve olgunluk ile ilişkilendirilen meme dokusu, meme sağlığı, meme estetiği, emzirme dönemi ve meme kanseri tanı-tedavisi gibi konularda kadınların ve doktorların odak noktasında olmuştur. Düzenli olarak kendi kendini muayene etmek kadar basit bir yöntemden özel görüntüleme tetkikleri ile saptanabilen gözle görülemeyecek kadar küçük kitlelerin çıkarılabilmesi kadar değişen geniş bir tanı-tedavi ağı bulunmaktadır. Bu yazımızda, meme sağlığı ile ilgili sık sorulan sorular yayınlanmaktadır. Meme taraması neden yapılmalı? Sık görülen kötü huylu meme hastalıklarında hem tedavi seçeneklerini hem tedavi yanıtını arttırmak için erken tanı şart olduğundan, hastalığı henüz bulgu vermeden fark edebilmek için meme taraması yapılmaktadır. Kendi kendine meme muayenesi (KKMM) ne demektir? KKMM kadınların herhangi bir sağlık kuruluşu ya da yetkilisine başvurmaksızın, ev ortamında yaptıkları meme muayenesidir. Meme dokusu her ay adet dönemi ile ve hayatın farklı evrelerinde maruz kaldığı hormonal değişikliklere bağlı olarak sürekli değişim halindedir. Doktorlar tarafından yapılan klinik muayene için sürekli sağlık kuruluşuna gitmek, hem günlük pratikle uyumlu olmaması hem beraberinde getirdiği psikolojik ve ekonomik yük nedeniyle, mümkün değildir. Bu nedenle kadınların her ayın belirli bir gününde ayna karşısında, oturarak ve yatarak farklı pozisyonlarda kendi memesini muayene etmesi çok değerli bir tanı yöntemidir. Düzenli KKMM alışkanlığı edinen kadın zamanla kendi meme dokusunu tanıyacağından, ufak değişiklikleri fark edip erken tanı için ilk adımı atmış olacaktır. Klinik muayene yapılan her kadına KKMM’nin nasıl yapılacağı hekim tarafından anlatılmaktadır. Meme sağlığı kontrolleri hangi yaşta ve nasıl yapılmalı? Normal riske sahip kadınlarda 20 yaşından itibaren düzenli aylık kendi kendine muayene önerilmektedir. Bu muayeneyi doğru olarak uygulamak, hangi bulguların saptanması durumunda tıbbi yardım istenmesi gerektiğini öğrenmek üzere Meme Cerrahisi uzmanı ile görüşülmelidir. Düzenli muayenelerde herhangi bir sorun olmasa dahi 3 yılda bir klinik muayene yapılmak amacıyla doktora başvurulması önerilmektedir. 40 yaştan itibaren klinik muayene aralığı 3 yıldan 1 yıla iner. Bu yaş grubunda yıllık tarama mamografisi uygulanmalıdır. Meme taraması için belirli bir üst yaş sınırı bulunmadığından en az 10 yıllık hayat beklentisi olduğu sürece taramaya devam edilir. Neden mamografi çektirmek gerekiyor? Tarama mamografisi ile erken tanı konularak hastaların tedavi seçenekleri ve tedaviye yanıt oranları artırılmaktadır. 50 yaşın üstünde rutin tarama mamografisi ile meme kanserine bağlı ölümlerin %25 oranında ( 4 hastadan 1’i) azaltıldığı gösterilmiştir. Bu yararının yanında tarama ile yaklaşık %10 oranında hastaya (10 hastadan 1’i) gereksiz tanı konulduğu öngörülmektedir. Bu nedenle meme kanseri oranı daha düşük olan, meme kanseri hastalarının çoğunluğu 50 yaşının üzerinde olan bazı ülkelerde tarama başlangıç yaşı olarak 50 yaş, sıklığı olarak iki yılda bir mamografi önerilmektedir. Ne var ki Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre ülkemiz ve diğer gelişmekte olan ülkelerde hem meme kanseri sıklığı artmakta hem ortalama hastalık yaşı düşmekte, yani daha genç kadınlarda hastalık saptanmaktadır. Bundan dolayı ülkemizde 40 yaştan itibaren yıllık klinik muayene ve tarama mamografisi önerilmektedir. Meme Sağlığı Her kadının hayatında meme sağlığı önemli yer tutmaktadır. Bu durum meme kanserinin kadınlardaki en sık kanser olması ve tarama yöntemleri sayesinde erken tanı ve tedavinin hayat beklentisini anlamlı şekilde arttırması gerçeklerine dayanmaktadır. Belirli risk faktörlerini taşıyan kadınlarda daha sıkı takip ve tetkik protokolleri uygulanmakla birlikte, hiçbir risk faktörü taşımayan kadınların da bu nedenlerle düzenli olarak meme taraması yaptırması gerekmektedir. Standart meme tarama kılavuzları, 20’li yaşlardan itibaren kadınların kendi kendine meme muayenesi yapması, 40 yaşından itibaren buna ek olarak yılda bir kez klinik muayene ve mamografi ile meme görüntülemesi yapılmasını önermektedir. Bu bölümde, mesleğinin yirmibeşinci yılında ve bir kadın cerrah olarak özellikle tercih edilen Doç. Dr. Didem Öncel Yakar, sizler tarafından sık sorulan soruları cevaplıyor. Ataşehir’de bulunan muayenehanesinde gerek rutin yıllık taramaları, gerek uygun tetkik-ameliyat-tedavi süreçlerini yönetmek için sizin yanınızda. Hayatımızın her anında sağlık bizimle olsun.