Söyleşi: Erdoğan Ekiner
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı Deniz Kılıç, inşaat sektör ve mühendislerinin sorunları ile ilgili sorularımızı yanıtladı.
İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Deniz Kılıç, ekonomik dalgalanmadan inşaat sektörünün de olumsuz etkilendiğini söyledi.. Mühendislerin sorunlarına da dikkat çeken Kılıç, kentsel dönüşüm yerine yerinde dönüşümden yana olduklarını da vurguladı.
Eskişehir’den başlayalım. Bazı mahallelerde düzenli bir yapılaşma var. Kısmen de olsa, biraz çarpık bir kentleşmeden söz edebilir miyiz?
Eskişehir çok eski bir imar planına sahip, 60-70 öncesi.. Daha sonra belirli bölgelerde imar planı genişlemesi, değişiklik yapılmış. Sonrasında eldeki mevcut imar planları oluşuyor. Bu planlar, bitişik nizam, ayrık nizam ve blok nizam olarak üç ayrı biçimde oluştu. Kat yüksekliği ise 2 kattan 13 kata kadar değişiklik gösteriyor. Daha çok 2 ve 8 kat arasında değişin yapılar var. Geçmişten kaynaklı olarak şehir merkezinde bitişik nizam sistemi ve bir sıkışıklık var. Sonradan yapılaşmanın olduğu çevre bazı mahallelerde ise ayrık nizama ve blok nizama dönüldü. Eskişehir çarpık kentleşme sorununu başka kentlere göre daha az yaşamaktadır. Bunu nedeni çok fazla kontrolsüz göçün olmaması... kontrolsüz yapılaşma, ruhsatsız yapılar bazı kenar mahallerde mevcut. Bu mahallelerde ibe insan odaklı, onların isteği doğrultusuda bir dönüşüm yapılabilir..
KENTSEL DÖNÜŞÜM MÜ, YERİNDE DÖNÜŞÜM MÜ?
Vatandaşlar bazı mahallelerdeki iki kat sınırlamasından yakınıyor.. Bunun yanı sıra, kentsel dönüşüm mü, yerinde dönüşüm mü, desem?
İki kat sınırlaması yapılan yerlerde, kat yüksekliğininin arttırılması, bir nüfus yoğunluğu da getireceğinden, bunun yapılabilmesi için; yol, park, yeşil alan, okul, ibadethane, kültür merkezi gibi diğer sosyal donatıların da planlanması gerekiyor. Bu durumda bitişik nizam sisteminden ayrık nizama geçilerek ilgili sosyal donatılar, yeşil alanlar eklenerek planlama yapılmalı. Mevcut haliyle kat arttırımı sorun oluşturabilir. Yalnız kentsel dönüşüm, deprem konusu ile ilgili olarak ortaya çıkmış bir yasa ve rant elde edilmesine de yol açabiliyor.. Biz İnşaat Mühendisleri Odası olarak ilgili yerlerde mahalle sakinleri ile uzlaşılarak yapılacak “yerinde dönüşümden” yanayız. Vatandaşların haklarının gaspedilmediği, onların mağdur edilmediği, borçlandırılmadığı bir dönüşüme taraftarız. İki kat sınırlamısı konusunda şunu söyleyebilirim. İki kat hakkının üç kata çıkarıltılmasının vatandaşlar çok fazla bir şey değiştireceğini düşünmüyorum. Yeni bir planlama ve vatandaşlarla uzlaşılarak yapılacak yerinde dönüşüm uygulaması ile daha güzel yaşam alanları oluşturulabilir. Öte yandan geçmişte yapıldığı gibi ağaç boylarının üzerine çıkan binaların şehrin silüetini bozduğu kanısındayım. Bu nedenle şehrin bazı yerleri beton yığınını andırıyor..
Son dönemde inşaat sektörünün de sıkıntılar yaşadığı ifade ediliyor. Bu konudaki değerlendirmeniz?
Eskişehir’de konut satışı TÜİK verilerine göre, geçin yılın ilk dört ayında 6849.. 2019 ilk dört ayında bu rakam 4940 oldu. Görüldüğü gibi çok net bir düşüş var. Yüzde 28 oranında azalma söz konusu. Bunun en büyük nedeni ekonomik kriz, döviz kurlarındaki artış, yüksek faiz oranları ve inşaat maaliyetlerinin ciddi bir biçimde artması.. Buna bir de sürekli değişiklik gösteren yönetmelikleri ekleyebiliriz. Bu durum yapı işçilerinden müteahitlere, mühendislerden mimarlara, yapı malzemeleri tedarikçilerine, geniş bir kesimi olumsuz etkiliyor. Biz böyle bir durum yaşanacağını önceden dile getirmiştik. Ülkelerin, ekonomilerin yalnızca inşaat sektörü büyümediği, refaha kavuşmadığı dünyada bilinen bir gerçektir. Çzüm bilim, teknoloji ve argeye kaynak ayırarak, teknolojik ilerlemeyi sağlayarak dünyada rakipler ile mücadele edecek bir teknolojik altyapıyı oluşturmak ve bunu geliştirmektir. Böyle bir gelişme inşaat alanını da olumlu etkileyecektir.
Biraz da inşaat mühendislerinin yaşadığı sorunlardan söz etsek.. Neler söylersiniz?
Oda olarak meslektaşlarımıza bu alandaki gelişmeleri aktarmak için seminerler, çalıştaylar, kongre ve sempozyumlar düzenliyoruz. Biz bunları yaparken, meslektaşlarımızın birçok sorun yaşadığı aşikar. İnşaat alanındaki genel sorunların yanı sıra, diğer bir önemli sorun, ihtiyaca göre planlama yapılmaksızın her yıl yeni 12-12 bin inşaat mühendisinin mezun olması ve bunlara iş olanağı sağlanmaması.. İMO şu anda 130 bin üyeye sahip. Bu rakam Eskişehir’e 1700. Ekonomide kriz, özelleştirme, taşeronlaşma gibi nedenlerle pek çok meslektaşımız ya işsiz kaldı, ya da iş güvencesinden yoksun kaldı. Kamu alanında taşeronlaşma, meslektaşlarımızın taşeron üzerinden sözleşmeli olarak işe alınması, iş güvencesini ortadan kaldırdı. Bu sorunların çözümlenmesi için adım atılması gerekli.
