Kaynak Manşet Gazetesi

Sivrihisar Eğitim, Kültür ve Dayanışma Vakfı(SEV) Başkanı Naci Şakar Eskişehir Manşet'in sorularını yanıtladı.

Vakfın çalışmalarının yanısıra Sivrihisar’ın, tarihi ve kültürü, Sivrihisar'da yaşayan tarihi kişiler hakkında geniş bilgi veren Naci Şakar, Sivrihisar'ın tarihi ve kültürü ile turizm açısından değerlendirilmesi için herkesin el birliği yapması gerektiğini vurguladı.

-Sivrihisar Eğitim Vakfı'nın kuruluşunu anlatır mısın?

-Sivrihisar Eskişehir'in en büyük ilçesi. Tarihi çok eskilere dayanıyor. Medeniyetler topluluğu yaşadığı Frigler, Etiler, Asurlar ve yakın tarihimizde Selçuklu, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet döneminde hep gündem olmuş hm önemli ve aranan bir belde olmuş.

Bu topluluğa hizmet vermek gerekiyordu. Vakfımız bu amaçla kuruldu. 1991 yılında Eskişehir'de kuruldu. Bu istikrarlı bir büyüme ile buraya geldi. 44 Vakıf içinde Sivrihisar Eğitim Vakfı ilk 5 Vakıftan birisi oldu.

Her şeyden önce eğitime önem veren bir vakfıyız. Sivrihisar’da vakfın kuruluşundan bir yıl sonra ismimizi veren bir lise yaptık, 1995 yılında bina yetersiz olunca 34 derslik muhteşem bir okul yaptık. Okulun ismi SEV Muzaffer Demir. Türkiye'nin çeşitli yerlerinden gelen öğrencilerimizin barındırılması için öğrenci barınak evi, yurt binasına ihtiyacı vardı. Atışkan ailesi 350 yataklı otel kalitesinde bir yurt yaptılar. Vakfımız okul ve yurtta kalmadı. 2000 bin yılında 37 öğrenci ile başladığımız burs, bugün 1482 öğrencimize ulaştı. Şehrimizde TEV'den sonra gelen vakfıyız.

Verilen yardımlar bir havuzda toplanıyor, ihtiyaç sahibi öğrencilerimize aktarılıyor.

-Sivrihisar’la ilgili tarihi, kültürü ve burada yaşayan kişilerle ilgili yayınlar çıkarıyorsunuz.

Vakfımız eğitim dışında Sivrihisar'ın geçmişi dönük tarihi ve kültürü edindiğimiz kaynaklarla eserler yayınlar oluşturduk. 54 eser meydana getirdik. Vakfımızın 25 yılında hazırladığımız Osmanlı arşivleri Genel Müdürlüğü ile müşterek hazırlanan Selçuklu Osmanlı döneminde Sivrihisar kitabı. Biz Sivrihisar’da yaşamış büyüklerimizi her sene özellikle Ramazan ayında kişiyi anlatırız. Örneğin Hızır Bey Çelebi, Nasreddin Hoca'nın torunu, İstanbul'un ilk kadısı, İstanbul ilk belediye başkanı 43 yaşında.

Daha sonra Aziz Mahmud Hüdayi tanıttık. İsmini taşıyan camii restore edildi. Bizler kafile halinde gider türbesini ziyaret ederiz. Kendisini yetiştirmiş büyük değerlerimizden. Sultan Ahmet Cami’sinin açılışında kapıyı ilk açan ve ilk hutbeyi veren kişidir.

Sinan Paşa, hocaların hocası olarak tanınır. O kadar bilgili ki kendisini delilikle suçlanırdı, hastaneye yatırılır. Yöre papazları orada yapılan Sinan Paşa'ya eziyet karşısında padişaha şikayet edilir. Daha sonra Sinan Paşa vezirazam'a kadar yükselir. Sivrihisar’da evi vardır, Osmanlı ve Selçuklu motifleri bulunduğu ev, restore edildi.

Yunusemreler, Nasrettin Hocalar, Yunus Emreler bunlardan gurur duyuyoruz.

-Sivrihisar kayalarını UNESCO’ya taşıdınız

Sivrihisarlı ile ilgili her türlü tarihi belgeler, kültürel belgeleri tanımak için ciddi çalışmalar yapıyoruz. Sivrihisar Kayalarını anlattık.

300 km çapında kaya alanı, tabiat harikası. UNESCO çalışmalar sonrasında son aşamada Vakıflar Genel Müdürlüğü belgelerimizi yerinde görmek için UNESCO yetkilileri ile Sivrihisar'a geldiler, incelediler. En kısa zamanda kayalarımız tüm dünyada gezilip görülmemesi gereken yerlerden birisi olacak. ODTÜ öğrencileri rayting yaparlar, piknik yapıyorlar her yıl.

-Sivrihisar'da başka tarihi yerler

Tarih süresince pek çok medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan Sivrihisar, Ana Kraliçe Kibele’nin ve Kral Midas’ın yurdu olup, tarihi kral yolunun önemli noktalarından birisidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilçede 7 medresin varlığı, kültürel zenginliğin ölçüsüdür. Frigler döneminde Haç merkezi dini merkezi olarak bilinen beldeye sahibiz. Her gün ziyareti artan yer. Pesinus, Ballıhisar içinde yer alıyor. Efes neyse, Frigler’de Pesinus aynı. Midas ile ilgili ilginç tarihi belgelerimiz var. Midas Gordion'da yaşıyor, yazın ise Beypınarda kayalık alanında yazlık olarak orada kalıyor ve burada at yetiştiriyor. Pesinus'da kazılarda çıkan tiyatro alanları, yunaklar var, toplantı alanları var,... Köy alanın tamamı Pesinus kenti harabeleri olduğu biliniyor. Bu kazılardan önce bu yöre insanları Sivrihisar’da bir çok yapılarda Pesinus yapılarını kullanmışlar görürsünüz. Ulu Camiinde 14 tane direği tavan ve taban süslerini görebilirsiniz. Ulu Camii'nde ahşap direkli üç tane büyük camiden birisi.

-Ünlü Ermeni Kilisesi

Sivrihisar’da 8oo hane Ermenin yaşadığı söylenir. Müthiş bir yapıya sahip olan Ermeni Kilisesi Sivrihisar'dadır. Anadolu'da en büyük üç kiliseden birisidir. 1881 yılında yapılmıştır. O dönemin ustaları yerli malzeme ve taşlarından yapılmıştır. 18533/56 Kırım savaşından sonra gelen Ermenilerden oluşuyor, bir mahalle oluşturdular. Hiç bir zaman tecrit olayı ile karşılaşmadılar, Suriye ve Fransa'ya gittiler. Sık sık görüşürüz. Bize katkıları altın işlemeciliği üzerinde çok şeyler öğrendik. Ermeni ustalardan öğrendik. Üzüm ve Bağcılık öğrendik. Ermeni Müzik Korosu vardı. Bu okul hale duruyor. Müzik aleti kullanmayı da onlardan öğrenmişiz. Teyzem ud çalışmayı Ermenilerden öğrenmiş. Terzicilik konusunda sanatı bize miras bıraktılar.

Anadolu Üniversitesi bize konser yapılması önerisinde bulunuldu, böyle bir yerimiz yoktu, Kilise onarıldı ve burada muhteşem bir koroyla konser verildi. Uçak kazasında kaybettiğimiz Harb sanatçısı Fatma Ceren konser verdi. Burada güzel bir anımız var.

-Sivrihisar adeta ilkler diyarı…

Evet. Ana başlıklarla söyleyeyim. 1295 Selçuklu Devleti Alaaddin Keykubat döneminde ilk kubbe uygulamalı, Hamam Karahisar Camisi, 1453 İstanbul’un ilk kadısı Hızır Bey Çelebi (Nasreddin Hoca’nın torunu), 1920 Anadolu’da kurulan ilk Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Sivrihisar’da hizmete girmiştir. 1921 Sivrihisar halkı ilk kez topladıkları 4000 TL ile bir savaş uçağı alıp şanlı ordumuza armağan etmişler. 22-24 Mart 1922 yılında TBMM ilk kez Ankara dışında Sivrihisar’da toplanmıştır. 21 Eylül 2015 sportif ve duraklama amaçlı ilk havacılık tesisleri Sivrihisar’da hizmete girdi. 30 Temmuz 2017 ülkemizde ilk kez heykeltıraş Metin Yurdanur’un eserlerinin sergilendiği açık hava heykel müzesi Sivrihisar’da görünüme açıldı.

-Zaim Konağı'ndan söz eder misiniz?

Sakarya Savaşı'ndan sonra Fransa ve İngiltere, Yunanistan adına bizden ateşkes istemişler. Atatürk bu teklifini değerlendirirken başka bir yerde yapılması düşüncesi ile o zaman şartlarında Sivrihisar’da hükümetin toplanmasına karar verdi. 24-25 Mart 1922 tarihinde 15 Bakan Sivrihisar'a gelirler. Ateşkes kararının değerlendirilmesi, Atatürk başkanlığında toplanıyor. Zaim Konağı'nda TBMM Ankara dışında ilk toplantının yapıldığı yer. Varılan sonuç, işgal güçleri Anadolu'yu terk etmeden ateşkes yapılmayacak.

25 Mart günü kutlamak için Rusya ve Azarbeycan büyükelçisi Sivrihisar'a geliyor. Atatürk tarafından karşılanır. Bu arada gökyüzünde bir uçak belirlenir. Rus büyükelçisi irkilir, sanır ki düşman uçakları... Uçaktan buroşür atılır. "Ben Sivrihisar halkının armağanı olan uçağım, pilotunuz Ragıp" . Rus büyükelçisi rahatlar.

Yunan uçakları Sivrihisar çevresine zayi veriyormuş, halk bizim niye uçağımız yok diyerek, aralarında para topluyorlar. 4 bin lira toplanıyor. Satın alınıyor ve orduya hibe ediliyor.

- Sivrihisar turist anlamında yoğunluk yok. Eskişehirliler çoğunlu bu tarihi ve kültürü bilmiyor. Bu kadar zenginlik bilinsek yerli yabancı turist gelir bu tür çalışmalar var mı?

Bu bizim yaramız. Bu yara bir an önce kapatılmalı. Çok çok önemli. Kültürü ile tarihi ile coğrafya yapısı ile mükemmel bir mekan. Ulaşım olanakları çok kolay. Hızlı tren ile. Ama mutluyuz. Tur şirketleri ile girişimde bulunuldu. Eskişehir'e geldiklerinde Sivrihisar'da buradaki otellerde kalabilecekler gezecekler. Yavaş yavaş meyvesini aldık.

Turizm ve tanıtım konusunda basından büyük ciddi destek alıyoruz. Kazanan şehrimiz oluyor, esnafımız oluyor, sivil toplum kuruluşları herkes oluyor. Herkese teşekkür ediyorum.

Editör: TE Bilişim