Haşimato, diyet ve egzersize rağmen kilo artışı ve kilo verme güçlüğünde ilk akla gelen hastalıktır. Acıbadem Eskişehir Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahmet Dinç, “Haşimato hastalığında hangi diyet yapılırsa yapılsın sonucu olumsuzdur. Hastalığın temel nedeni hipotiroiddir ve hipotiroid tedavi edilmelidir.“ dedi ve açıklamada bulundu.
Haşimato tiroidi, bağışıklık sisteminin bozukluğu sonucu ortaya çıkan sebebi bilinmeyen otoimmun hastalıklardan biridir. Vücut kendi dokusunu yabancı doku olarak algılayıp tirod bezini yok etmek ister. Anti-TPO antikoru ve antitroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar triod bezine bağlanarak triod hücrelerini harap ederler. Bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz sonunda tiroid hormonu yetmezliği (hipotiroid) ortaya çıkar.
Haşimato'lu hastalarda başlangıçta ufak bir guatır ve kanda anti-TPO antikor yüksekliği varken (TSH,T3,T4) normaldir. Hastalık ilerledikçe triod yetmezliği (hipotroid) TSH yüksek fakat T3-T4 normaldir. Sonra tüm triod yetmezliği (TSH yüksek T3,T4 hormonları düşük) gelişir.
Haşimatoda kimlerin risk altında olduğu bilinmese de genetik eğilim ailesel özellik gösterir. Aynı ailenin fertlerinde (anne, kız kardeş, teyze gibi) sık görülür. Bu hastaların birinci dereceden akrabalarında tiroid antikorları (Anti-TPO ve anti TG) yüksek bulunur. Bu nedenle Haşimato trioidi varsa ailenin diğer üyelerinin de triod tetkikleri yapılmalıdır.
Haşimato sıklığı iyot alımı arttıkça artmaktadır. ABD, Japonya gibi iyot alımı yüksek olan ülkelerde daha sıktır. Haşimato genellikle kadınlar erkelere göre daha çok etkilenirler. Toplumda kadınların %7-8’ni ve erkeklerin %2,5-3'nü etkiler.
Haşimatolu çoğu hastanın hiç bir şikâyeti yoktur. Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti TPO antikor yüksekliği vardır. Bazen trioid bezi yetmezliği (hipotiroidi) ile doktora başvururlar. Yaş ilerledikçe haşimatolu hastalarda hipotiroidi (tiriod bezi yetmezliği) artar. Bazı hastalar doktora guatr ve tirod horman azlığının neden olduğu halsizlik, bitkinlik, el yüzde şişme, ses kalınlaşması gibi şikâyetlerle başvururlar.
Çocuklarda haşimato hastalığı büyüme gecikmesi, kemik yaşında gecikme tespit edilir. Hasimato hastalığını tamamıyla ortadan kaldırabilecek bir tedavisi yoktur. Yapılan tedavi sadece guatr ve tiroid bezi yetmezliği varsa onun tedavisi tirod horman ilacı (levotiroksin) ile tedavi yapılır. 1 yıldan fazla bu ilacı kullananlarda haşimato tirodi hastalığı kendiliğinden düzelebilir. Özellikle aşırı iyot kullanımı sonrası hipotiroidi gelişenlerde ve doğumdan sonraki 1 yıl içinde ortaya çıkar. Gebelik sırasında özellikle 4 ayından itibaren tiroid hormonu ihtiyaç %25-40 artacaktır, gebe kaldığınızı fark eder etmez, doktorunuzu bilgilendiriniz. TSH kan düzeyinizi yakından takip edecektir. Tedavi edilmezse gebelik sırasında hipotiroidi tehlikeli olabilir. Erken doğum riskini arttırabilir, bebeği zeka ve fiziki gelişimi açısından risk altına sokabilir.
HAŞİMATO TİROİDİ OLAN HASTALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
1. İyotlu tuz ve iyotlu öksürük şurubu kullanmayınız.
2. Triod hormon ilaçlarını aç karna içiniz.
3. İlacınızı her zaman aldığınız öğünde alınız, unutursanız bir sonraki gün sabah-akşam 2 kez alınız.
4. İlacı aldığınız öğünde özellikle kalsiyum, demir ve mide ilaçları tirod ilacının emilimini bozduğu için beraber almayınız.
5. Gebe kalmayı düşünen kadınlar, doktoruna ilaç konusunda danışmalı, gebe kalınca da tirod ilaçları alınacaktır, çocuğa zararı yoktur. Doğum sonrası kontrollerinizi yaptırınız.
6. Haşimatolu hastalar selenyum desteği için öncelikle kan sayımı düzeyinin ölçülmesi gerekir. Düşükse destek alınabilir. (Günde 100-200 mikrogram) Selenyum normal iste gerek yoktur fazla selenyum alan hastalarda saç dökülmesi yapabilir.
7. Çinko, magnezyum, vitamin, mineral eksikliği varsa giderilmelidir.
8. Sigara kullanımı kesilmelidir çünkü sigara tirod hormonlarının yapısını azaltır.
9. Kanda homosistein yüksek ise folik asit vitamini, B12, B2, B6 vitaminleri alınmalıdır.
10. A vitamini veya Beta karoten alınmamalıdır. Tirod yetmezliğinde (hipotiroidi) kanda A vitamini veya Beta karoten yüksektir.
11. Haşimatolu hastalarda kabızlık varsa kepekli ekmek, posalı bol sebze, meyve tüketmelidir.
12. Düzenli egzersiz yapılmalı ve bol su tüketilmelidir.
