Dünya Zoonotik Hastalıklar Günü, Louis Pasteur tarafından kuduz aşısının başarı ile kullanıldığı 6 Temmuz 1885 tarihi dikkate alınarak her yıl 6 Temmuz’da zoonotik hastalıklara karşı farkındalık oluşturmak amacıyla kutlanıyor. Kızılinler, atlardan insanlara bulaşan ölümcül “Ruam” hastalığı için aşı geliştiren veteriner hekim Yüzbaşı Dr. Kemal Cemil’i ve yine aynı hastalıktan hayatını kaybeden veteriner hekim bakteriyolog Yüzbaşı Hüdayi’yi rahmetle andıklarını söyledi. Bugünün amacının 6 Temmuz’da Dünyaya hayvanları korumanın, insanları korumak olduğunu hatırlatmak istediklerini belirten Kızılinler, zoonotik hastalıklarla ilgili risk analizinin yapılması, tehditlerin önceden belirlenmesi ve halk sağlığı tehdidi oluşturma boyutuna gelmeden önlenmesine yönelik faaliyetlerin COVID-19 Pandemisi ile daha önemli hale geldiğini altını çizdi.

Tehlikeli 50 hastalıktan 26’sı hayvanlardan bulaşıyor

Kızılinler, insanlarda görülen hastalıkların %61’i hayvansal kökenli olduğunu belirtirken, yeni oluşan patojenlerin (Ebola, Batı Nil, COVID-19, Maymun Çiçeği, Kuş Gribi) %75’inin de hayvanlardan insanlara geçtiğini önemle vurguladı. Kızılinler; “Gıda kaynaklı hastalıkların %90 dan fazlası hayvansal gıdalardan kaynaklanmaktadır. Her yıl ortaya çıkan 5 yeni insan hastalığının 3’ü hayvan orijinlidir. Zoonotik hastalıklar grubunda yer alan etkenlerin %80’i potansiyel biyoterör etkenleri arasında bulunmaktadır.” İfadelerinde bulundu. Sağlık Bakanlığı’nın tehlikeli görüp ihbarını mecbur kıldığı 50 hastalıktan 26’sı hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar olup, ülkemizde Dünyadaki 200’ün üzerindeki zoonotik hastalığın ortalama 5/2’sine rastlanmaktadır. Halen en çok rastlanan zoonotik hastalıklar olarak Brucella (Malta humması), Şarbon, Salmonellozis, Tüberküloz, Kırım Kongo Kanamalı ateşi, Tokzoplazma, Kist Hidatik ile Kuduz hastalığı sayılabilir.” Şeklinde konuştu.

Kızılinler zoonotik hastalıkların; hasta hayvana temasla, hasta hayvanlardan elde edilen kontrolsüz gıdaların tüketimiyle, hayvanın salgılarına, kanlarına veya diğer çıkartılarına dokunmayla, deri, kürkleri veya deriden yapılan eşyalara doğrudan veya dolaylı temasla ve kene, sivrisinek vb. aracılığıyla bulaştığını belirtti.

Veterinerler sağlıkta şiddet yasasının dışında

Yakın zamanda yaptıkları basın açıklamalarını tekrar hatırlatan Kızılinler; “Tüm dünyada sağlık sınıfındayız, Türkiye’de tanımlanmıyoruz. Yasal unvanımız hekim ama hekim sayılmıyoruz.” Diyerek ifadelerini yineledi. Pek çok veterinerin görevleri başındayken darp edildiğini ve birçoğunun da ağır yaralandığını söyleyen Kızılinler, 25 Nisan’da görevi başında şehit edilen Veteriner Hekim Volkan Lale’yi hatırlatarak veteriner hekimlerin sağlıkta şiddet yasası kapsamının dışında olduğu sürece bu tür olayların devam edeceğini belirtti.

Kızılinler; “İlgili makamları sağlıkta şiddet yasası kapsamı için bir kez daha göreve çağırıyor, veteriner hekimlerin bir an önce sağlıkta şiddet uygulaması kapsamına alınmasını zaruri görüyoruz. Tüm Dünyada olduğu gibi Veteriner Hekimlerin de bir sağlık çalışanı olduğu gerçeğinden yola çıkarak fiili hizmet zammı, emeklilik özel hizmet tazminatı vb. düzenlemelerde hakkımız olanın verilmesini istiyoruz. Sağlık çalışanlarının özlük-mali haklarının ve emekli hekimlerin maaşlarının iyileştirilmesini içeren teklifte veteriner hekimlere de yer verilmesini istiyoruz. Camia olarak bu haksızlık ve hukuksuzluğun ortadan kaldırılması için gerekli tüm argümanları kullanacağımızın bilinmesini isteriz.”

En etkili yol “Tek Sağlık”

Maymun Çiçeği Hastalığı ile bir kez daha zoonotik hastalıkların toplum sağlığını tehdit ettiği bir süreç içerisinde olduğumuzu söyleyen Kızılinler, ‘sağlıkta bir olunmazsa, hiç olunacağının’ unutulmaması gerektiğini vurguladı. Kızılinler; “Zoonotik Hastalıklarla mücadelede en etkili yol ‘Tek Sağlık’ yaklaşımıdır. Sağlıklı Hayvan, Sağlıklı Gıda, Sağlıklı Çevre ve Sağlıklı Toplum olgusu Tek Sağlık yaklaşımı ile mümkün olacaktır. Bu amaçla Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ortak yayınladıkları deklarasyonla hükümetlere “Tek Sağlık” yaklaşımını benimsemeye ve uygulama çağırısında bulunmuştur.” İfadelerini kullandı.

2019-2023 yıllarını kapsayan 11. Kalkınma Planının hazırlanmasına temel teşkil eden Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporunda, hayvan sağlığının insan sağlığını doğrudan etkilediği ve insan sağlığının hayvan sağlığına bağlı olduğu vurgulanmaktadır. Zoonozlar yani hayvandan insana geçen hastalıkların giderek ön plana çıktığını belirten Kızılinler, bu nedenle bugün dünyada "Sağlıklı İnsan İçin Sağlıklı Hayvan" ve “Tek Sağlık” konseptinin öneminin de her geçen gün arttığını sözlerine ekledi.

           

Editör: Mustafa YILDIRIM