Ram satın almak isteyenlerin kafasını karıştıran ve “Ramlerde cl nedir?” gibi soru işaretlerine neden olan özellik, ram seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken detaylardan birisi. Ramlerde cl nedir, ne ifade eder? “Column Address Strobe Latency” ya da “Cas Latency” kısaltması olarak kullanılan cl, gecikme süresini ifade eder. Ramlerin daha performanslı ve verimli bir şekilde çalışabilmesi adına gecikme süresinin az olması gerekir. Bu nedenle yeni bir ram alınmak istendiği durumlarda, ramler arasında karşılaştırmalar yapılırken, mutlaka cl kıyaslaması yapılmalı ve en düşük değere sahip olan ram modeli tercih edilmelidir. Düşük değerler sayesinde ram hızı o kadar çok artacak ve böylece mevcut bilgisayardan daha iyi bir performans alınabilmesi de mümkün olacaktır. Ram üzerinde yapılan her bir işlem, ramde karşılık bularak yanıtlanır. İşlemin istenmesi ve yanıtlanması arasındaki süre cl değerini gösterir. RAM için cl kadar bir diğer önemli detay MHz’dir ve MHz ne kadar yüksek olursa cl de genel olarak artar. Bu nedenle her bir detay üzerinde kapsamlı bir inceleme yapılması ve en uygun değerlere sahip bir modelin satın alınması gerekir. Ramlerde özel bir puanlama tablosu kullanılır. Bu puanlama tablosunda cl ve MHz değerlerinin kaç olduğuna bağlı olarak her bir ramin kaç puana sahip olduğu öğrenilebilir. Böylece satın alınacak bir ramin gerçek performansının ne kadar olduğu mevcut tablo ile kolayca öğrenilebilir. İdeal cl değeri kaç? cl kavramı ile tanışan herkesin bir sonraki sorusu ise ideal değerinin kaç olduğudur. 3200 MHz değeri olan bir ram ile 2400 MHz değeri olan bir ram arasında seçim yapılmak istendiğinde kuşkusuz 3200 MHz değeri olan ram tercih edilir. Ancak bu karşılaştırmaya cl değerleri dahil edildiğinde durum değişir. 2400 MHz ve 10 cl değerlerine sahip bir ram, 3200 MHz ve 15 cl değerlerine sahip RAM arasında 2400 MHz’lik model daha iyi bir performans sunar. MHz, cl ve anakart uyumu Ram özellikleri ve yeni bir ram alırken dikkat edilecekler konusunda atlanmaması gereken en önemli detay anakart uyumudur. Her bir anakartın desteklediği MHz ve cl değerleri bellidir. Bu nedenle ne kadar iyi bir ram alınırsa alınsın, anakart tarafından desteklenmemesi halinde mevcut ram kullanılamaz. Bu nedenle anakartın desteklediği MHz ve cl değerleri öğrenildikten sonra mevcut özelliklere sahip ram seçenekleri arasından seçim yapılmalıdır. Yukarıda anlattığımız konuları laptop veya masaüstü bilgisayar alırken dikkatlice araştırabilirsiniz. Bu sayede daha iyi bir bilgisayar almanız mümkündür.