31 Mayıs, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'ni imzalayan üye ülkelerce "Tütünsüz Bir Dünya Günü" olarak belirlendi. Bu yılın teması ise "Tütün Endüstrisi'nin Maskesini Düşürmek, Tütün ve Nikotin Ürünlerine Yönelik Endüstri Taktiklerini Açığa Çıkarmak" olarak belirlendi.
Eskişehir-Bilecik Tabip Odası Tütün Kontrolü Çalışma Grubu adına Dr. İlknur Akçayır Şahin, yayımladığı basın açıklamasında tütün endüstrisinin zararlı ürünlerini pazarlamak için kullandığı taktiklere dikkat çekti.
Tütün Endüstrisinin Aldatıcı Pazarlama Taktikleri
Açıklamada, tütün endüstrisinin ürünlerin tadındaki sertliği azaltmak ve çekiciliğini artırmak için katkı maddeleri ve tatlandırıcılar kullandığı belirtildi. Ayrıca, tütün ve nikotin ürünlerinin şekerleme, oyuncak gibi çocuk ürünlerine benzeyen paketlerde sunularak gençlerin hedef alındığı vurgulandı. Şık, ilgi çekici ve aldatıcı dijital medya kampanyalarıyla gençlerin gözleri boyanarak erken yaşta tütünle tanışan ve daha uzun süre tütün endüstrisinin müşterisi olacak kitleler yaratıldığı ifade edildi. Elektronik sigaraların, nikotin ürünlerinin ve ısıtılmış tütün ürünlerinin tanıtımına yönelik pazarlama içeriklerinin sosyal medya platformlarında 3,4 milyardan fazla kez görüntülendiği bilgisi de paylaşıldı.
Hedefte Kadınlar, Gençler ve Çocuklar Var
Tütün endüstrisinin hedefinde herkesin olduğu, ancak özellikle kadın, genç, ergen ve çocukların daha fazla hedef alındığına dikkat çekildi. Endüstrinin bu gruplara yönelik açık veya örtülü reklamlarla kendini tanıttığı, hatırlattığı ve akıldan hiç çıkmasına izin vermediği belirtildi. Tütün ürünlerinin çeşitliliğini artırarak satışı artırdığı, yeni nesil nikotin ürünlerini sigara içmeyen ergen ve çocuklar kadar, sigarayı bırakmak isteyen yetişkinleri yeniden kazanmak için de pazarladığı ifade edildi. Dünya'da 13-15 milyon çocuğun tütün ürünü kullandığı biliniyor.
Tütün Endüstrisi ve Toplumsal Sorumluluk Algısı
Tütün endüstrisinin siyasilere ulaşarak lobi faaliyetlerinde bulunduğu ve sosyal sorumluluk projeleriyle kendini aklamaya çalıştığına değinilen açıklamada, Dünya'da yılda 8 milyondan fazla, Türkiye'de ise 100 binin üzerinde kişinin ölümünden sorumlu bu endüstrinin, ülkemizi derinden sarsan Şubat 2023 depremlerine yaptığı nakdi yardımla kendini toplumun gözünde aklama fırsatçılığını kaçırmadığı dile getirildi.
Türkiye'de Tütün Tüketiminde Alarm Veren Durum
Türkiye'de tütün satışlarının alarm verdiği belirtilen açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı 2024 verilerine göre Türkiye'de sigara iç satışının 2011'den bu yana yaklaşık %65 artarak 150,49 milyar adete ulaştığı ve bu sayının ülke için bir rekor niteliğinde olduğu vurgulandı. Nargile başta olmak üzere diğer tütün ürünlerinin kayıtdışı kullanımının arttığı, elektronik sigara gibi ruhsatlandırılmamış tütün ürünlerinin satışının da yapıldığı ifade edildi. Ülkede satış noktalarına yönelik yapılan çalışmada, fiyat bildirimi, ürünlerin sağlık uyarılarının gösterilmemesi, ürünlerin satış noktası dışından görülmesi, belirli markaların öne çıkarılması gibi ihlallerde 2014'e göre 2024 yılında %100'e varan artış tespit edildiği belirtildi. Ayrıca, hükümetlerin tütün endüstrisinden etkilenme indeksinde 72 puanla endüstriden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığı bilgisi paylaşıldı.
Tüm bu olumsuz gelişmelere ek olarak tütün endüstrisine verilen teşvik ve ödüllerin, gençlerin ve toplum sağlığının "açık" ama özellikle farkındalığı zayıf kesimler için "maskeli" düşmanı olarak görülmesi gereken tütün endüstrisinin daha da güçlenmesine neden olduğu ifade edildi.
Dr. İlknur Akçayır Şahin, önlenebilir bir bağımlılık nedeniyle milyonlarca yaşamın kaybolduğunu ve bunun kök nedeninin tütün endüstrisi olduğunu belirterek, tütün endüstrisinin maskesinin hep birlikte düşürülmesi çağrısında bulundu.