Çocuklar korona virüs hakkında nasıl konuşulması gerektiği hakkında uyarılarda bulunan Dr. Handan Boztepe, sadece Türkiye’de değil Dünyanın her yerinde ve her evde korona virüs konuşulduğunu belirterek, “Çocuklar bu süreçte internet ya da televizyonda gördüklerini ya da diğer insanlardan duyduklarını anlamakta güçlük yaşayabilirler. Bu nedenle özellikle kaygı, stres ve üzüntü gibi duygulara karşı savunmasız olabilirler. Çocuklarla açık, destekleyici bir iletişim kurmak, başkalarını anlamalarına ve süreçle başa çıkmalarına yardımcı olabilir” dedi.
Çocukları bu süreçte destekleyebilmek için kurulacak etkili iletişime ilişkin bazı önerilerde bulunan Atılım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Bölümü Başkan Dr. Handan Boztepe, çocuklarla korona virüs hakkında konuşmaktan korkmanın ve çekinmeyin uyarısında bulunarak, “Çocuklar bu konu ile ilgili zaten birçok şey duymuşlar, maske takan kişileri görmüşler veya günlük rutinlerinin değişim nedeninin ne olduğunu bilmektedirler. Çocuklarla bu konuda hiçbir şey konuşmamak onların anksiyetesini daha fazla artırır. Amacımız arkadaşlarından ya da haberlerden ne duyarsa duysun çocuklarımızı iyi bir şekilde bilgilendirmektir. Çocukla kuracağınız güvenli bir iletişimle sizi güvenilir bir bilgi kaynağı olarak görmesini sağlayabilirsiniz.” ifadesini kullandı.
ÇOCUKLA GELİŞİMSEL DÜZEYİNE UYGUN OLARAK KONUŞUN
Çocuklar dünyada olup bitenler hakkında doğru bilgi edinme hakkına sahip olduklarını, bu bilgileri verirken yaşa/gelişimsel düzeye uygun bir dil kullanılması gerektiğini bildiren Dr. Boztepe, “Tepkilerini izleyin ve kaygı düzeylerine karşı duyarlı olun. Çocuklar çok egosentriktir, bu yüzden haberlerde korona virüs hakkında duydukları, onların hasta olacaklarına ilişkin endişelenmelerine neden olabilir. Bu nedenle onlarla dürüst, sakin ve güven verici bir şekilde konuşun. Çocuğa çok fazla bilgi vermeye çalışmayın, çünkü bu durumu daha da güçleştirebilir. Bunun yerine sadece çocukların sorularını cevaplamaya çalışın. Dürüst ve net bir şekilde cevap vermek için elinizden geleni yapın. Her şeye cevap veremiyorsanız sorun değil; önemli olan çocuk için ulaşılabilir olmaktır. Sorusunun cevabını bilmiyorsanız dürüstçe “bilmiyorum” diyebilirsiniz. Onların sorularını cevaplayamıyorsanız tahmin etmeyin. Bu durumu sorunun cevabını birlikte öğrenmek için bir şans olarak kullanabilirsiniz. Cevapları birlikte keşfetmek için bir fırsat olarak kullanın. UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşların web siteleri mükemmel bilgi kaynaklarıdır. Çevrimiçi bazı bilgilerin doğru olmadığını ve uzmanlara güvenmenin en iyisi olduğunu açıklayın” dedi.
Konuşmaya başlamak için çocuğa sorun hakkında konuşmaya davet edilmesi gerektiğini bildiren Dr. Handan Boztepe, süreci şu şekilde bildirdi;
“Güvenli bir ortamda olduğunuzdan emin olun ve çocuğun özgürce konuşmasına izin verin. Çocuğun size korona virüs hakkında duydukları her şeyi ve nasıl hissettiklerini anlatmaya davet edin. Onlara soru sorma fırsatı verin. Onları dinleyin. Kendisini size anlatmasının tüm yollarını kullanın. Oyunlar, resimler ve hikayeler bu yollardan sadece birkaçıdır. Çocuğun bildiklerini öğrenin. Çocuğun yaş düzeyine göre sorular sorun. Büyük çocuklar için, "Arkadaşların korona virüs hakkında konuşuyor mu? Ne diyorlar?" Küçük çocuklar için, "Yetişkinlerin etrafta dolaşan yeni bir hastalıktan bahsettiğini duydunuz mu?" soruları sorulabilir. Bu size çocukların ne kadar bildiklerini öğrenme ve yanlış bilgileri duyup duymadıklarını öğrenme şansı verir. Duygularını kabul ettiğinizden ve bunlardan korkmanın doğal bir şey olduğunu ifade edin. Onlara tüm dikkatinizi vererek dinlediğinizi gösterin. Çocuklara, daha fazla bilgi edindikçe onları güncel tutmaya devam edeceğinizi söyleyin.”
ÇOCUKLARIN KENDİLERİNİ KONTROLDE HİSSETMELERİNE YARDIM EDİN
Çocukların kontrol sahibi olduklarını hissetmeleri için yapabilecekleri aktiviteler belirlenmesini söyleyen Dr. Boztepe, çocuklara yeterli uyumanın ve ellerini iyi yıkamanın ve çoğu zaman güçlü ve iyi kalmalarına yardımcı olabileceğinin öğretilmesi gerektiğini belirterek, “Düzenli el yıkamanın virüslerin başkalarına yayılmasını önlemeye de yardımcı olduğunu açıklayın. İyi bir rol modeli olun ve çocukların sık sık ellerinizi yıkadığınızı görmelerine izin verin. İnsanları güvenli ve sağlıklı tutmak için olan her şey hakkında konuşun. Küçük çocuklar için, hastanelerin ve doktorların hasta olan insanları tedavi etmeye hazır olduğunu bilmeleri onların güven içinde hissetmelerini sağlayabilir. Bilim insanlarının bir aşı geliştirmek için çalıştıklarını bilmek onları rahatlatabilir. Çocukların, insanların birbirlerine nezaket ve cömertlik hareketleriyle yardım ettiğini bilmeleri önemlidir. Bu nedenle salgını durdurmak ve toplumu güvende tutmak için çalışan sağlık çalışanları, bilim insanları ve gençlerin öykülerini paylaşın. Çocuklara zaman zaman stresli hissetmenin normal olduğunu ifade edin. Bu duyguları tanımak ve stresli zamanların geçtiğini ve hayatın normale döndüğünü bilmek çocukların esneklik kazanmasına yardımcı olabilir.” uyarılarında bulundu.
Çocuklar rutinlerinin bozulmasından rahatsız olabileceğini, bu nedenle çocuğun olabildiğince rutinlere uygun olarak günlerini geçirmesi sağlanması gerektiğini bildiren Dr. Handan Boztepe, düzenli yemek ve uyku saatleriyle yapılandırılmış günlerin, çocukları mutlu ve sağlıklı tutmanın önemli bir parçası olduğunu bildirdi.
Çocukları korona virüs ve diğer hastalıklardan korumak için en iyi yollardan biri, düzenli el yıkamayı teşvik etmekten geçtiğini bildiren Boztepe, birlikte şarkı söyleyerek ya da öğrenmeyi eğlenceli hale getirmek için müzik ve danstan yararlanılabileceğini, çocuklara dirsekleriyle öksürük veya hapşırmada ne yaptıklarını göstererek, hastalık belirtileri olan insanlara çok yakın olmamanın iyi olacağı bilgisinin verilmesi gerektiğini belirtti.
BAŞKALARINI SUÇLAYABİLECEK VE DAMGALAMAYA YOL AÇABİLECEK DİLDEN KAÇININ
Bir kişinin ırkı veya etnik kökenine bakılmaksızın virüslerin herhangi birini hasta edebileceğinin unutulmaması gerektiğini ifade eden Atılım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Bölümü Başkan Dr. Handan Boztepe, korona virüsünün kimlerde olabileceği konusunda varsayımlarda bulunmaktan kaçınılması gerektiğini bildirdi. “Siz sözel olarak ifade etmeseniz de çocuklar sizin kaygınızı hissederler ve algılarlar. Bu nedenle kendinizi gergin veya panik halde hissediyorsanız korona virüs hakkında çocukla konuşmayınız. Endişeli olduğunuzu fark ettiğinizde çocuğun sorularını yanıtlamadan ya da iletişime geçmeden önce kendinize biraz zaman verin, sakinleşin. Siz kaygınızla başa çıkabilirseniz çocuklara daha iyi yardımcı olabilirsiniz. Endişeli veya üzgün hissediyorsanız, kendinize zaman ayırın ve rahatlamanıza ve iyileşmenize yardımcı olacak şeyler yapmak için biraz zaman ayırın” dedi.
(Behçet Aksoy/İHA)
