Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birgül Yelken, Covid-19 virüsünün klinik bulguları, sınıflandırılması ve ölüm oranlarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Covid-19 vakalarına 5 sınıflandırma
Prof. Dr. Yelken, koronavirüsün kuluçka süresinin 1 ile 14 gün, çoğunlukla 3 ile 7 gün olduğunu hatırlattı. Hastalığın beş kategoride değerlendirildiğini; Covid-19 virüsünü az sayıda hastanın kritik aşamada geçirdiğini kaydeden Yelken, “Asemptomatik vakalarda belirsizlik söz konusudur. İkinci kategoride yer alan hafif semptomların bulunduğu hafif vakalar, toplam tanı konulan hastaların yüzde 81’ini oluşturmaktadır ve başlangıçtan klinik iyileşmeye kadar geçen ortalama süre yaklaşık iki haftadır. Hastalığın başlangıcındaki yaygın semptomlar arasında ateş, öksürük, faringalji, miyalji, yorgunluk, baş ağrısı vardır. Orta vakalar; ateş ve solunum semptomları ile görüntüleme bulguları olan hastalardan oluşur. Çoğunlukla bir hafta sonra nefes darlığı ve/veya hipoksemi gelişir. Ağır vakalar; Covid-19 tanısı alan hastaların yüzde 13,8’ini oluşturur. Göğüs görüntüleme bulgularında 24-48 saat içinde yüzde 50’den fazla belirgin lezyon ilerlemesi görülür. Son kategori olan kritik vakalar ise Covid-19 teşhisi konulan hastaların yüzde 5-6’sını oluşturur. Hastalar hızla akut solunum sıkıntısı sendromuna, septik şoka, düzeltilmesi zor olan metabolik asidoza, koagülopatiye, çoklu organ yetmezliğine ve diğerlerine ilerler. Birden fazla organ yetmezliği olan hastalarda septik şok görülür. Solunum yetmezliği için mekanik ventilasyon gereklidir. Şiddetli veya kritik vakalarda iyileşme yaklaşık 3-6 hafta sürer. Kritik hastalarda ölüm oranı yüzde 49’dur.” dedi.
Belirtiler ve ölüm oranları
Prof. Dr. Yelken, dünya genelinde artarak devam eden salgından etkilenen hastaların ölüm oranlarının yaklaşık yüzde 7 olduğunu belirterek şu bilgilendirmede bulundu:
“Enfekte bireylerin çoğu hafif bir hastalık sergilemesine rağmen, çok azının ciddi semptomları vardır ve yaklaşık yüzde 5’inin akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS) nedeniyle Yoğun Bakım Ünitesi bakımını gerektirecek kritik hastalığı mevcuttur. Ölüm oranı, yaşlı bireylerde ve kronik akciğer hastalığı, kardiyovasküler hastalık ve diyabet gibi komorbiditeleri (bir veya daha fazla bozukluk veya hastalığın temel hastalığa veya bozukluğa ek olarak aynı zamanda görülmesi durumudur) olanlarda daha yaygın görünürken, komorbiditesi olmayan genç insanlar da çoklu organ yetmezliği ve ölüm dahil olmak üzere kritik hastalık riski altında görünmektedir. 60 yaşın üzerindeki hastalar ölümlerin yüzde 80’inden fazlasını oluşturmaktadır. Komorbid hastalığı olmayanlarda ölüm oranı yüzde 1,4, kardiyovasküler hastalığı olanlar için yüzde 13,2, diyabet için yüzde 9,2, hipertansiyon için yüzde 8,4, kronik solunum yolu hastalığı için yüzde 8 ve kanser için yüzde 7,6’dır.”
Prof. Dr. Yelken, dünya genelinde Covid-19 tedavisine ilişkin pek çok çalışmanın yürütüldüğünü belirterek hastalıktan korunmada maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulmasının hayati önem taşıdığını sözlerine ekledi.
