Dünyayı etkileyen korona virüs nedeniyle hac ve umre ziyaretlerinin askıya alınması, hac ve umre malzemeleri satan esnafı oldukça olumsuz etkiledi. Satıcılar, durumun düzelebilmesi için tek çözümün ileriye dönük bir tarihin açıklanması olduğunu düşünüyor.

Çin’de ortaya çıkan korona virüs dünyada binlerce insanı öldürürken, doğrudan virüse yakalanmasalar da ekonomiye olan etkisi yüzünden yüz binlerce esnafı süründürmeye devam ediyor. Mahalle bakkalından uluslararası firmalara kadar birçok esnaf bu süreçte ayakta kalmakta zorlanırken, Suudi Arabistan tarafından alınan karar nedeniyle kapatılan umre ve haclar, hac ve umre malzemeleri satıcılarının işlerini derinden sarstı.

Eskişehir’de yaklaşık 20 senedir hac ve umre malzemeleri satan Enver Bostancı, sektörün son halini anlatarak, bir hareketlilik olması için hem Suudi Arabistan hem de Türkiye yetkiliklerinin konuya ilişkin ileriye dönük bir tarih belirlemesi gerektiği söyledi.

“Bizim işlerimiz yavaşlamadı, tamamen kesildi”

Enver Bostancı, pandemi döneminde işlerin tamamen kesildiği belirtti. Bostancı, “Bizim sektörümüzde hac ve umre zamanlarında biraz yoğunluk olur. Zaman zaman çok yoğun olur, zaman zaman biraz kesilir, ama bir süreklilik arz eder. Pandemiden dolayı bizim işlerimiz yavaşlamadı, tamamen kesildi. Çünkü hac ve umre ziyaretleri azalmadı, tamamen bitti. ‘Nasıl idare ediyorsunuz?’ diye sorarsanız, bizim firmamız 20 yılı aşkın süredir Eskişehir’de hizmet ediyor. Belki stoklarımızdan, belki müşterimizden, belki de çeşitlerimizin çok olmasından dolayı bir kârdan bahsedilmez, ancak durumu idare edebilecek kadar satışımız oluyor” diye konuştu.

“Sektörde umut olması için bir tarihe ihtiyacı var”

Enver Bostancı, konuşmalarına şöyle devam etti:

“Bizim sektörde umut olması için hac ve umre ziyaretlerinin başlaması, en azından bir tarih açıklanması lazım. Mesela şimdi bize ilgili yetkililer dese ki; ‘biz Kasım ayında umreyi açıyoruz’ ya da ‘2022’nin ilk aylarında açacağız’’, bizim için daha iyi. Çünkü insanlar önlerini görecek ve ona göre hazırlık yapacaklar. Bazı insanlar çok heyecanlı davranıyor ve gitmeye 6 ay kala ihtiyaçlarını görmek için gelip gidebiliyorlar, ancak şu anda yaşanan belirsizlik çok tehlikeli. Hararetle beklediğimiz şey, bu pandemiden bir an önce kurtulmak başta olmak üzere hükümetimizin Suudi hükümeti ile karşılıklı anlaşarak hac ve umre ziyaretlerini açmasıdır. Bunun dışında yapılacak hiçbir çalışma bir sonuç vermiyor, denedik ve gördük. Sektörün hareketlenmesi için tek umut hac ve umre tarihlerinin belirlenmesi. Hac bu sene olmaz diye düşünüyorum. Ama umrelerin ne zaman açılabileceği her iki hükümet tarafından açıklanırsa bu çok verimli olur diye düşünüyorum.”

“Ramazan ayı de bir hareketlik getiremedi”

Hac ve umre malzemeleri satıcısı Bostancı, Ramazan ayında da satışlarında bir kıpırdama olmadığı belirtti. Bostancı, “Ramazan’ın bereketi bizi sarmış durumda, bundan dolayı mutluyuz. Ancak işin iş boyutunda yine yüzümüz gülmüyor. Çünkü bizim muhatap müşteri kitlemiz, oruç tutan ve 60 yaş üzerini geçmiş vatandaşlardır. Bu kişiler evden çıkmadığı için bizim satışlarımız da düşük olur. Ramazan’ın ilk 15 gününde çok ciddi bir alışveriş olmaz. Çünkü bizde insanların yiyeceklerine hitap eden çok ciddi bir şey yok. Sadece hurma çeşitlerimiz var. Bu da ciddi bir kazanç getirmiyor. Özet olarak bizde Ramazanda biraz daha düşme olur” dedi.

Fiyatlarda oynama var

Sattıkları malzemeleri fiyatlarının da arttığı ifade eden Bostancı, “Fiyatlarda biraz oynama oldu, ancak hem imalatçı hem toptancı hem satıcı satmak zorunda olduğu için ‘belli bir kâr edeyim de satayım’ noktasında düşünmüyor da elindekini nakde çevirmeye gayret ediyor. Dolayısıyla fiyat baskısı olmakla birlikte çok ciddi bir fırlama yok. 10 TL’ye aldığınızı belki 12 TL’ye alıyorsunuz. Bu olması gereken gibi değil. 15’e aldığınızı 20’ye satmanız gerekiyor ama bunu yapamıyorsunuz. Dolayısıyla imalatçı ve toptancılar da aynı baskıyı yaşıyorlar. Belli bir çizgiyi tutturması lazım giderlerini karşılaması açısından. Ama satamadığı için o kârından fedakârlık gösteriyor, biz de aynı durumdayız” şeklinde konuştu.

“Hükümetin verdiği destek bence yeterlidir”

Enver Bostancı, pandemi döneminde devlet tarafından verilen desteğin kendisine ulaşmasa da küçük esnaflar için yeterli olduğu söyledi. Bostancı, “Gördüğümüz kadarıyla devletimiz ve hükümetimiz kesinlikle esnafın yanında, ancak biz hiçbir destek alamadık. İlk verilen destek küçük esnafa idi. Daha sonra gelen destek gıda sektörüne idi. Biz şirket olarak ikisine de girmediğimiz için herhangi bir yardım alamadık. Onlar ellerinden geleni yapıyorlar. Ben de devletin yerinde olsam aynı şeyi yapardım. Daha çok olmasını isterdik, ancak şu anda yapılanlar da yeterlidir” diye anlattı.