Dünyayı etkisi altına alan yeni tip Korona virüs (Covid-19) nedeniyle ülke genelinde toplu düğünlerde büyük azalma yaşanırken; düğünlerin vazgeçilmezi olan kına, satıcıların ellerinde kaldı.
Korona virüs nedeniyle Eskişehir’deki kına satışlarında büyük azalma yaşandı. İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan virüs dünyanın birçok ülkesine yayıldığı gibi Türkiye’ye de yayılınca getirilen sokağa çıkma yasağı ile düğünler de iptal oldu. 1 Hazirandan itibaren başlayan yeni normal düzende düğünler başlasa da sokak veya düğün salonlarında düzenlenen toplu düğünlerine olan yasaklar kaldırılmadı. Yasaklar gelince düğünlerin vazgeçilmezi olan kına yakma etkinliği de neredeyse durma noktasına geldi. Eskiden bir düğüne gelen tüm misafirlere dağıtmak için 10-15 kilo kına satın alınırken şimdilerde ise sadece gelin için 200-300 gramlık kına alınıyor. Bu dürüm kına satıcılarını oldukça olumsuz etkilerken, tüm dönem için yılbaşında ithal edilen kınalar da satıcıların ellerinde kaldı.
15 kiloluk satış 300 grama indi
Yaklaşık 30 yıldır Eskişehir kent merkezinde aktarcı esnafı olarak çalışan Sebahattin Küçük, Korona sürecinde satışlarda azalma yaşanan kına hakkında konuştu. Küçük, “Korona virüs sürecinde kına satışlarında büyük azalma oldu. Korona virüs sürecinde düğünler kısa süreli, kutlamalarda azalma ve toplu düğünlerine olan yasak nedeniyle kınanın satışı neredeyse yüzde 80 oranında azaldı. Eskiden düğünlerde kutlanan kına gecesinde; kınalar herkese dağıttığı için bir düğün için 10-15 kilo kına alınıyordu, ama şuan düğün için alan pek yok. Alınsa da sadece gelin için alınıyor. O da 200 gram, 300 gramlık alınıyor. O yüzden satışlarda ciddi bir şekilde düşüş yaşandı. Kınayı alan kalan yüzde 20’si ise saçını veya elini yakmak için alanlardan oluşuyor” diye konuştu.
İthal ürünleri ellerinde kaldı
Korona virüs başlamadan önce normal süreçte tüm dönemi için yurtdışından ithal edilen kınaların, virüs başladıktan sonra satıcıların ellerine kaldığını ifade eden Küçük, "Kına Türkiye’de üretilen bir ürün değil. Türkiye’ye genellikle yurt dışından; Hindistan, Pakistan, İran’dan geliyor. Fiyatlar da zaten bu nedenle yüksek oluyor. Biz virüs başlamadan normal süreçte dönem boyunca satılacak ürünleri aldık. Ama daha sonra Korona başladı ve yasaklar konuldu. Birçok üründe zarar gördüğümüz gibi kınada da zarar ettik. Ellerimizde kaldı. Kına bozulursa kullanılmaz ve insan vücuduna hastalığa neden olabilir. O nedenle bozmadan kullanmak üzere ucuza sattık. Yani Korona virüs birçok sektöre etkilediği gibi kına satışlarına da gerçekten ciddi bir şekilde olumsuz etkiledi” dedi.
“Kına kullanımın amacı sadece düğünler olmamalı”
Düğünlerin azalmasıyla kına satışlarda zarar gören kınacı Küçük, kınanın genel kullanımı saçlarını ve ellerini yakmak için olduğu, sadece düğünden düğüne olmaması gerektiği dile getirdi. Küçük açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Bizde kına düğünde kullanılır, ama kınanın asıl amaç düğünde kullanmak değil. İnsanların saçlarına ve ellerine yakmaktır. Tarih boyunca Türk kültüründe bu kına vardır. Özellikle kırsal bölgesinde kınaya olan talep çok fazladır. Kırsal kısımdaki annelerimiz, kızlarımız kınayı severek eline veya saçlarına sürekli kullanıyorlar. Kendilerine özel günlerde, bayramlarda, kültürel faaliyetlerde mutlaka kına yakarlar. Ama düğünde de adet oldu. Artık düğünlerde kına gecesi diye kullanılır. Bu kültür de aslında kınanın ana toprakları olan Hindistan, İran’dan geldi. Ama oralarda kına düğünden de daha çok kendilerini renklendirmek için kullanılıyor. Yaşlılar saçlarını ve kızlar ellerini kına ile renklendiriyorlar. Bizde bu kültür eskiden vardır. Artık pek bulunmuyor” diye anlattı.
“Şuan talep edenler ’eski topraklardır’”
Düğünlerde yaşanan azalmadan sonra geri kalan yüzde 20 oranındaki kınaların şuan ki satışlar hakkında da bilgi veren Küçük, “Şuan kınaya talep edenler kesinlikte yaşlılar oluyor. Yani eski toprak dediğimiz 50-60 yaş üstü vatandaşlarımız kınayı daha çok tercih ediyorlar. Yeni nesil pek kına kullanmaz. Onlar günden güne değişen makyaj ürünlerini daha çok tercih ediyorlar” ifadelerini yer verdi.
Ayrıca kınanın şuan ki satış fiyatları hakkında da bilgi aktaran Küçük, bir kilo iyi kınanın fiyatı 40 lira olduğu belirtti.
