İşçinin haklı sebeple fesihi, bir sözleşmenin taraflarından biri tarafından süreye dayalı (belirli veya belirsiz süreli olabilir) bir sözleşmenin süresinden önce haklı bir nedene dayalı olarak bitirilmesidir. Örneğin, 1 yıllık kira sözleşmesi imzalayan taraflardan biri, sözleşmenin kendisi için çekilmez hale gelmesinden ötürü 1 yıl dolmadan sözleşmesini haklı sebebe dayanaraktan feshedebilir.
İş hukukunda ise haklı nedenle fesih iki türlüdür; Bunlar işçinin haklı nedenle feshi (İş Kanunu md.24) ve İşverenin haklı nedenle feshi (md. 25) şeklinde karşımızda çıkar. İşçinin haklı nedenle feshi, iş sözleşmesini çekilmez hale getirecek bir sebebin varlığına dayanaraktan feshidir. Örneğin işçinin hak ettiği ücreti alamaması işçinin haklı nedenle feshi sebebidir. Bununla birlikte, işçinin dürüstlük kurallarına aykırı davranması veya iş yerinde suç işlemesi ise işveren için haklı nedenle iş akdinin feshi imkânı taşır.
İş sözleşmesini işçinin haklı nedenle feshetmesi günlük dilimizde ve halk arasında yaygın kullanım olarak “istifa” olarak görmekteyiz. Önemli olan bu istifanın haklı nedene dayalı olup olmadığıdır. Zira tarafların sözleşmeyi fesih hakkı, diğer tarafı zarara uğratacak şekilde ve dürüstlük kurallarına aykırı, kötü niyetle yapılması hakkını vermez. Bilakis fesih usule uygun olmalıdır. Bu usullerden aşağıda daha ayrıntılı olarak bahsedilecektir.İş hukuku avukatı iletişim ve danışma için buraya tıklayın.
Haklı Nedenle Fesih Nasıl Yapılır?
Haklı nedenle fesih, sözleşmenin karşı tarafının onayına tabi olmadan, tek taraflı irade beyanıyla yapılan fesih işlemidir. Kanun’da bu duruma “…haklı nedenle derhal feshi” başlığı konulmuştur. Derhal yapılan fesih işlemlerinde sözleşmeyi fesheden taraf için bir ihbar şartı yoktur. İşçinin haklı nedenle feshi ile sözleşmeyi sona erdirmesi halinde işverene sözleşmeyi feshedeceğini ihbar etmesi haliyle beklenemez. Aynı şekilde işveren bakımından da haklı nedenle fesih için ihbar şartı aranmaz.
Haklı nedenle fesih, kanunen bir şekil şartına bağlı değildir. Dolayısıyla yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Fakat yazılı olarak yapılması, ispat anlamında bir elverişlilik sağlar. Çünkü işçinin haklı nedenle feshi halinde kıdem tazminatı veya haklı sebebe dayalı kusur oranında farklı tazminat talep etmesi mümkündür. Olası bir tazminat veya alacak davasında fesih işleminin yazılı olması, ispat yükü davacıda olmasından ötürü sağlam bir koz olarak mahkemede delil sunulabilir.
Haklı Nedenle İstifa Ederek Tazminat Alma Özel Gerekçeleri Nelerdir?Tazminat alma yolları
- İşçi çalıştığı işyerinde maaşını 20 günlük ödeme süresi geçmiş olmasına rağmen alamamışsa haklı nedenle işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi çalıştığı işyerinde fazla mesai ücretlerini eksik veya geç alıyorsa haklı nedenle işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçinin SGK primleri gerçek aldığı maaş üzerinden ödenmiyorsa, işyerinde maaşı, fazla mesaileri veya diğer ücret alacakları elden ödeniyorsa işçi haklı nedenle haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin SGK girişi gerçek işe başlangıç tarihinden sonraki bir tarihte yapılmışsa veya hiç yapılmamışsa işçi işyerinden haklı nedenle haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi işveren veya işyerinde çalışan diğer kişiler tarafından hakaret veya mobbinge maruz kalmışsa haklı nedenle haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçinin resmi tatil çalışmalarının karşılığı kendisine ödenmiyorsa işçi haklı nedenle işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi talep etmiş olmasına rağmen yıllık izinleri kullandırılmıyor veya eksik kullandırılıyorsa işçi haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi çalıştığı iş yerinde işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket etmesi nedeniyle işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçi çalışamaz duruma gelir ise ve bu durumu doktor raporuyla kanıtlarsa işyerinde haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatı alabilir.
- İşçi askerlik dönemi geldiğinde kıdem tazminatına hak kazanır.
- Bayan işçi evlendiği tarihten itibaren 1 yıllık süre içerisinde haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatını alma hakkı vardır.
- Pandemi döneminde işçi tam zamanlı olarak çalışmış olmasına rağmen işveren işçisini kısa çalışma ödeneği veya nakdi ödenekte göstererek usulsüzlük yapmış ise işçi işyerinden haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatını alabilir.
- İşçi ve işveren karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşveren işçisine baskıyla istifa dilekçesi imzalatmışsa işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşyerinde iş kanuna aykırı vb. diğer usulsüzlükler durumunda yine işçi iş akdini haklı nedenle fesih edip kıdem tazminatına hak kazanır.
Yukarıda saydığımız durumlardan biri veya birkaçı olması halinde iş hukuku avukatlarımızla iletişime geçip avukata sor hizmetimizden yasal haklarınızı kullanarak kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ankara avukat iletişim
işçinin Haklı nedenle Feshinin Sonuçları
İşçi ile işveren arasında belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmesi yapılmış olsun, yukarıda sayılan haklı nedenlerle fesih hakkı her iki tarafa da tanınmıştır. İşçi, haklı nedenle fesih hakkını kullanacağını işverene bildirmekle yükümlüdür. Fakat bu durum işçinin sözleşmeyi haklı nededene dayalı olarak feshettiği durumda ihbar tazminatı ödemesini gerektirmez. Yalnızca feshettiğini ve feshin gerekçelerini belirtebilir. Fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, ispat açısından önemlidir. Haklı nedenle fesih halinde işçi, kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak ihbar tazminatına hak kazanamaz. İşsizlik maaşı bakımından ise, işten çıkış kodu nedeniyle İŞKUR, işsizlik maaşı başvurusunu reddedebilecektir. Yasal sürecin başlatılması halinde, arabuluculuk aşamasında anlaşma sağlanması veya davanın işçi lehine sonuçlanarak kesinleşmesi halinde işsizlik maaşı alınabilir. Aşağıda bu durumlara detaylıca değinilecektir. Bununla birlikte iş sözleşmesinde belirtilmiş olan cezai şartların durumu da merak konusu olabilir. Haklı nedenle sözleşmeyi fesheden taraf herhangi bir cezai şart ödemekle yükümlü değildir. Dolayısıyla işçinin iş akdini haklı sebeple derhal feshi halinde işçiye cezai şart yüklenemez.
