İşte Altılı Masa Ortak Mutabakat Metninin tamamı

Günün erken saatlerinden itibaren Altılı Masa bileşenlerine mensup çok sayıda partili ve siyasetçi, sivil toplum ve meslek örgütü temsilcisi, akademisyen ve gözlemci, basın mensubu ve köşe yazarı salonda yer aldı. Eğitimden, sağlığa, yargıdan dış politikaya 2 bin beş yüz vaadin yer aldığı Mutabakat Metni, tüm partilerin Genel Başkan Yardımcıları tarafından çeşitli başlıklar halinde kamuoyuna duyuruldu.

Millet İttifakı'nın 'Ortak Politikalar Mutabakat Metni'nin kamuoyuna açıklandığı toplantıya CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu, DEVA Partisi lideri Ali Babacan, Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu ve Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal birlikte geldi.

244 Sayfalık Mutabakat Metni açıklama toplantısında kamu yönetiminden adalete, tarımdan turizme, sağlıktan sanayiye kadar yapılacak reformlara sinevizyon gösterimi de yapıldı. Bu değişim vaatlerinin açıklandığı gösterim sırasında salondaki izleyiciler yer yer yoğun alkış temposuyla mutabakata desteklerini açıkça ortaya koydular.

Bir çok televiyon ve internet kanalı tarafından canlı olarak da yayınlanan yoğun katılımlı toplantı, 2500 maddelik mutabakat metninin okunması ardından Altılı Masa Genel Başkanlarının sahnede birlikte görüntü vermesiyle birlikte sona erdi.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

ÖZET

Milletimizi en geniş yelpazede temsil eden altı siyasi parti olarak Cumhuriyet tarihinin en derin

yönetim ve ekonomik krizini aşmak amacıyla büyük bir kararlılıkla yürüttüğümüz ortak çalışmalarda yeni bir aşamaya gelmiş bulunmaktayız.

Temel politika alanlarında milletimizin menfaatleri doğrultusunda belirlediğimiz hedef, politika

ve projeleri içeren “Ortak Politikalar Mutabakat Metni”mizi kamuoyuna açıklıyoruz.

Ortak Politikalar Mutabakat Metnimiz, (1) hukuk, adalet yargı, (2) kamu yönetimi, (3) yolsuzlukla mücadele, şeffaflık ve denetim, (4) ekonomi, finans ve istihdam, (5) bilim, Ar-Ge, yenilikçilik,

girişimcilik ve dijital dönüşüm, (6) sektörel politikalar, (7) eğitim ve öğretim, (8) sosyal politikalar ve (9) dış politika, savunma, güvenlik ve göç olmak üzere 9 ana başlık altındaki 75 alt başlıkta 2300’den fazla somut hedef, politika ve projeleri ortaya koymaktadır.

“Ortak Politikalar Mutabakat Metni” altı siyasi parti olarak destekleyeceğimiz Ortak Cumhurbaşkanı Aday’ının Seçim Beyannamesinin ve seçimlerden sonra uygulanacak Hükümet Programının ana omurgasını oluşturacaktır.

9 ana başlıkta atılacak somut adımlara ilişkin bir özet aşağıda, detaylı adımlar ise ana metinde

yer almaktadır.

HUKUK, ADALET VE YARGI

•             Etkin ve katılımcı bir yasama, istikrarlı, şeffaf ve hesap verebilir bir yürütme, bağımsız ve

tarafsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir

sistem için Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçeceğiz.

•             Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılması gereken

anayasal ve yasal değişiklikleri ivedilikle hayata geçireceğiz.

•             Bir yasama yılında en az 20 gün, gündemi muhalefet tarafından belirlenen genel görüşme

açılabilmesini sağlayacağız.

•             Devlet sırrı ve ticari sır kavramlarını, Meclis’in bilgi edinme ve denetim yetkilerini engellemeyecek şekilde yeniden tanımlayacağız.

•             Milletlerarası sözleşmelerden geri çekilme yetkisinin Meclis’e ait olduğunu anayasal güvence altına alacağız.

•             Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde başkanı ana muhalefet milletvekilleri arasından seçilen

Kesin Hesap Komisyonu kuracağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

14

•             Kanunlar üzerinde tanınan veto yetkisini kaldırarak Cumhurbaşkanına sadece “geri gönderme yetkisi” tanıyacağız.

•             Cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisine son vereceğiz.

•             Cumhurbaşkanının 7 yıl süreyle bir dönem seçilebilmesine, seçildikten sonra partisi ile ilişiğinin kesilmesine ve görev sonrasında aktif siyasete dönememesine ilişkin düzenleme yapacağız.

•             Başbakan veya Bakanlar Kurulu’nun tamamı aleyhine verilecek güvensizlik önergelerinde

yeni Başbakanın isminin yer almasını ve önergenin TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğu

tarafından imzalanmasını güvence altına alacağız.

•             Olağanüstü hal kararnamelerine son verecek, OHAL süresini altı aydan iki aya düşüreceğiz.

•             Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki farklı kurul oluşturacağız.

•             Çoklu baro sistemine son vereceğiz.

•             Sayıştay’ı Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenleyecek, Sayıştay denetiminin kapsamını, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını içerecek şekilde genişleteceğiz.

•             Tutuklamanın istisna olması ilkesinin titizlikle uygulanması için gerekli tedbirleri alacağız.

•             Düşünce, kanaat ve ifade hürriyetlerini güçlendireceğiz.

•             Basın özgürlüğünü güçlendirecek, TRT ve Anadolu Ajansı’nı bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yeniden yapılandıracağız.

•             Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının belirsiz ve keyfi şekilde sınırlanmasına

son vereceğiz.

•             Sivil toplum kuruluşlarının kamu yararı statüsü ve vergi muafiyeti gibi desteklerden yararlanmasında eşit, adil ve şeffaf bir yöntem uygulanmasını sağlayacağız.

•             Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan mağduriyetlere son vereceğiz.

•             Seçim barajını %3’e düşüreceğiz.

•             Yurt dışındaki vatandaşlarımızın en fazla 15 milletvekili ile doğrudan Meclis’te temsili için

yurt dışı seçim çevresi oluşturacağız.

•             En son yapılan milletvekili genel seçiminde en az %1 oy alan siyasi partilerin hazine yardımından faydalanmasını sağlayacağız.

ÖZET

15

•             Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davaların açılmasında TBMM’nin iznini zorunlu hale

getireceğiz.

•             Siyasi partilere ve adaylara yapılan belirli miktarın üzerindeki bağışların ve seçim dönemlerinde yapılan tüm harcamaların kamuoyuna açıklanmasını zorunlu tutacağız.

KAMU YÖNETİMİ

•             Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki kurulları ve ofisleri lağvederek görev ve yetkilerini ilgili bakanlık ve kurumlara devredeceğiz.

•             Türkiye Varlık Fonu’nu kapatacağız.

•             Bakanlıkları yeşil ve dijital dönüşüm ve kapsayıcılık hedefimiz doğrultusunda yeniden yapılandıracağız.

•             Strateji ve Planlama Teşkilatı Kuracağız.

•             Bakan yardımcılıklarını kaldırıp, müsteşarlık sistemini kuracağız.

•             Yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz.

•             Belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı payları artıracak, payların belirlenmesinde illerin üretim ve ihracata olan katkısını ve yaz-kış ile gece-gündüz nüfus farkı ile düzensiz göçü dikkate alacağız.

•             Muhtarlık Temel Kanunu’nu çıkaracağız.

•             Büyükşehir Yasası’yla mahalleye dönüştürülen köylere tüzel kişiliklerini iade edeceğiz.

•             Devlet Personel Başkanlığı kuracağız.

•             Mülakat uygulamalarına son verecek, yazılı sınavda en yüksek puan alandan başlamak üzere personel alımı yapılmasını sağlayacağız.

•             KPSS sınavlarının sayısını artıracak ve sınavlardan ücret almayacağız.

•             Kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin vekil ya da taşeronlar eliyle yürütülmesine izin vermeyeceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

16

YOLSUZLUKLA MÜCADELE, ŞEFFAFLIK VE DENETİM

•             TBMM’de “Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu” kuracağız.

•             Yolsuzluktan elde edilen ve yurt dışına kaçırılan gelirleri ülkemize geri getirecek, bu çerçevede “Malvarlıklarının Geri Alınması Ofisi”ni kuracağız.

•             Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın mali kaynakları ile personel ve bilişim alt yapısını güçlendirecek, çalışmalarında idari özerkliğe sahip olmasını sağlayacağız.

•             Mali Eylem Görev Gücü (FATF) standartlarına tam uyum sağlayacak ve ülkemizi “gri liste”-

den çıkaracağız.

•             Vergi cennetleri listesini ve kara paranın aklanması bakımından riskli ülkeler listesini acilen

yayımlayacağız.

•             Vergi affı ve varlık barışlarının kara para aklanması aracı olarak kullanılmasını engelleyeceğiz.

•             4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nu Avrupa Birliği normlarına uygun olarak yeniden düzenleyeceğiz.

•             Bilgi edinme hakkını ihlal eden kamu görevlilerinin disiplin, ceza ve tazminat sorumluluğunu

artıracağız.

•             Kamu Özel İşbirliği projelerinden kaynaklanan garanti ve diğer koşullu yükümlülükleri şeffaf

bir biçimde yayınlayacağız.

•             TÜİK istatistiklerinin akademisyen ve uzmanlardan oluşan komisyonlar tarafından düzenli

biçimde kalite ve güvenilirlik kontrolüne tabi tutulmasını zorunlu hale getireceğiz.

•             Siyasi Etik Kanunu’nu çıkaracak, Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Siyasi Etik Komisyonu kuracak, grubu bulunan siyasi partiler bünyesinde siyasi etik kurulları oluşturulmasını

düzenleyeceğiz.

ÖZET

17

EKONOMİ, FİNANS VE İSTİHDAM

•             Enflasyonu iki yıl içinde düşük tek haneye kalıcı bir biçimde indireceğiz.

•             Türk lirasına yeniden itibar ve istikrar kazandıracağız.

•             Ortalama büyüme hızının yüzde 5’in üzerinde gerçekleşmesini sağlayacağız.

•             Beş yılın sonunda dolar cinsinden kişi başına milli gelirimizi en az iki katına çıkaracağız.

•             Beş yılda en az 5 milyon ilave, nitelikli ve insan onuruna yaraşır gelir sağlayan iş imkanı

oluşturacak, işsizliği tek haneye indireceğiz.

•             2018 sonrasında yeniden gündeme gelen aşırı yoksulluğu sıfırlayacağız.

•             Haksız gelir ve servet transferi ile rant devşirmeye dayalı politikalara son verecek, gelirin

bireyler, haneler ve bölgeler arasında adil ve dengeli dağılımını sağlayacağız.

•             Beş yılın sonunda yıllık ihracatı 600 milyar dolar seviyesine, ihracatın kilogram değerini 2

doların üzerine, yüksek teknoloji ürünleri ihracatının payını ise iki katına çıkartacağız.

•             Verimlilik, yüksek katma değer ve rekabetçiliğe dayalı sektörel politikalarımızla üretim yapısını ithalata bağımlı olmaktan kurtaracak ve ekonomimizi sürdürülebilir bir dış denge yapısına kavuşturacağız.

•             Merkez Bankası’na fiyat ve finansal istikrarı sağlama dışında sorumluluklar yüklemeyeceğiz.

•             Merkez Bankası kanununda temel görevleri, araç bağımsızlığını ve üst düzey atamaları ilgilendiren değişikliklerin TBMM’de nitelikli çoğunlukla yapılabilmesini sağlayacak mevzuat

düzenlemesini gerçekleştireceğiz.

•             Merkez Bankası bağımsızlığına müdahaleye ve yetki-sorumluluk çatışmasına yol açan, hiçbir işlevselliği bulunmayan Fiyat İstikrarı Komitesi’ni kaldıracağız.

•             TCMB’nin İstanbul’daki birimlerinin tekrar Ankara’ya taşınma sürecini mümkün olan en kısa

sürede sağlayacağız.

•             Merkez Bankası rezervlerinin şeffaf olmayan bir biçimde ve dolambaçlı yollarla satışına ilişkin işlemleri idari ve hukuki denetime tabi tutacak, tespit edilen hata, usulsüzlük, yolsuzluk

ve kamu zararının sonuna kadar takipçisi olacağız.

•             İktidara gelir gelmez yeni Kur Korumalı Mevduat hesabı açılmasını durduracak, mevcut hesapları vade sonlarında kapatacağız.

•             İtibar gerekçesine sığınılarak gerçekleştirilen tüm gereksiz harcamalara son vereceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

18

•             Cumhurbaşkanlığı’nın kullanımındaki uçak sayısını azaltacağız.

•             Mali disiplin anlayışını kalıcı hale getirmek ve öngörülebilirliği arttırmak amacıyla “Mali Kural” uygulamasını hayata geçireceğiz.

•             Kaynakları “Kanal İstanbul” gibi rant projeleri için değil Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP),

Doğu Anadolu Projesi (DAP), Konya Ovası Projesi (KOP) ve Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)

kapsamındakiler başta olmak üzere tarımsal sulama projelerinde kullanacağız.

•             Kamunun zorunlu haller dışında döviz cinsinden sözleşme yapmamasını sağlayacağız.

•             Beyana tabi gelir unsurlarının kapsamını genişletecek, böylece dolaylı vergilerin ağırlığını

azaltan bir vergi yapısı tesis edeceğiz.

•             Çalışanlar üzerindeki vergi ve sigorta prim yükünü indireceğiz.

•             Vergi Harcamaları Raporu’nu, Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifiyle birlikte TBMM’ye sunacağız.

•             İşyeri kira ödemelerinde stopaj oranını sıfırlayacağız.

•             İlk kez konut alımında tapu harcı almayacağız.

•             Her türlü eğitim ve öğretim hizmetinden alınan KDV’yi indireceğiz.

•             Şoför esnafının 10 yaşın üzerindeki araçlarının yenilenmesinde ÖTV almayacağız.

•             Değer artış payı ve imar rantlarına ilişkin diğer düzenlemeleri gözden geçirecek, kentsel

rantları kapsamlı ve etkili bir biçimde vergilendireceğiz.

•             Vergi denetimini iş dünyası üzerinde siyasi baskı kurmanın bir aracı olmaktan çıkaracağız.

•             Ekonomik ve teknik gerekçeleri olmayan vergi affı ile özellikle matrah artırımı ve varlık barışı uygulamalarına son vereceğiz.

•             Vergi Cennetlerine yapılan ödemelerden stopaj alınması dâhil gerekli önlemleri alacağız.

•             Kayıt dışılıkla etkin bir şekilde mücadele edecek, kayıt dışılığı OECD ortalamasının altına

indirecek, bu mücadeleden elde edilecek kaynakları toplumun en kırılgan kesimlerini desteklemek için kullanacağız.

•             Usulsüzlük ve yolsuzluk tespit edilen Kamu-Özel İşbirliği projeleri için ulusal ve uluslararası

tüm hukuki yolları kullanacak, gerekirse tahkim süreçlerini işletecek, varsa kamuyu zarara

uğratan yüklenici şirketler, bunların ortakları ve sorumlu şahıslarla ilgili yasal işlemleri başlatacak ve oluşan zararların ilgililerinden tahsilini sağlayacağız.

ÖZET

19

•             Sermayenin tabana yayılmasını sağlayacak, uzun vadeli kaynakları özellikle sürdürülebilir

kalkınma amaçlarının gerçekleştirilmesine dönük şirketlere yönlendireceğiz.

•             Borsa’da manipülasyon ve yolsuzluk iddialarına ilişkin ilgili kurumları da kapsayacak şekilde

bir inceleme ve denetim başlatacak ve tespit edilen usulsüzlük ve yolsuzlukların takipçisi

olacağız.

•             Spekülatif ve saadet zinciri türü finans uygulamalarının yarattığı riskleri önleyici düzenlemeleri hayata geçireceğiz.

•             İnşaat merkezli bakış açısına son vererek İstanbul’u gerçek anlamda bir Finans Merkezi yapacağız.

•             İstihdamla ilgili düzenlemeleri gözden geçirecek kayıtlı istihdamın önündeki mali ve mali

olmayan yükleri azaltacağız.

•             Çok sayıda ve karmaşık olan istihdama yönelik vergi ve sosyal güvenlik prim teşviklerini

sadeleştirerek uygulanmasını kolaylaştıracağız.

•             Gençlerin istihdamına yönelik kısa eğitim programları, stajlar, sertifikalar, uzaktan eğitimler, dijital eğitim mecraları ve ücretsiz dijital geliştirme atölyeleri gibi programlar geliştirecek ve destekleyeceğiz.

•             Kadınların iş gücüne daha aktif katılımını sağlamak amacıyla okul sonrası eğitmenli aktivite

merkezleri ile kreşlerin sayısını yerel yönetimlerle işbirliği içinde mahalle düzeyinde artıracak, bu amaçla, yaşlı bakımına erişimi de iyileştireceğiz.

•             Engellilerin rekabetçi işgücü piyasası içinde yer almasını sağlayacak mesleki profilleme, iş

bulma, meslek yönlendirmesi ve meslek edindirme kursları gibi hizmetleri vereceğiz.

•             İşsizlik Sigortası Fonu’nun amacı dışında kullanılmasını önleyecek ve faaliyetlerinin daha

şeffaf bir çerçevede yürütülmesini sağlayacağız.

•             İşsizlik Sigortası Fonu’na %2’lik işveren katkısının yarısını “Yarına Hazırlık Fonu’na” aktaracak, bu fon aracılığıyla işsiz kalma riski yüksek çalışanlara yönelik beceri kazandırma yatırımlarına finansman sağlayacağız.

•             Mesleki eğitim müfredatını geleceğin meslekleri doğrultusunda güncelleyecek, öğrencilere

farklı alanlarda da kullanabilecekleri taşınabilir yeni beceriler kazandıracağız.

•             OSB’ler bünyesinde ilgili paydaşların yönetiminde bulunduğu Teknoloji Liseleri kuracağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

20

BİLİM, AR-GE, YENİLİKÇİLİK, GİRİŞİMCİLİK VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM

•             Bilim politikamızı, insan, özgürlük, demokratik eğitim, bilimsel düşünme, girişimcilik ve teknoloji üretimi odaklı bir anlayışla yürüteceğiz.

•             Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunu tekrar çalışır hale getireceğiz.

•             Yüksek Yetenek İnşası Acil Eylem Planını uygulamaya koyacağız.

•             Türkiye’yi giderek dışlandığı uluslararası araştırma ve yenilik ağlarına dahil edeceğiz.

•             Çok boyutlu bir Beyin Göçüyle Mücadele Eylem Planı hazırlayacak ve uygulayacağız.

•             Yetişmiş insan gücümüz için uygun ekonomik ve sosyal koşulları yaratacak, akademisyenlerin özlük haklarında ve gelirlerinde iyileştirmeler yapacağız.

•             Yurtdışındaki yetenekli yapay zekâ araştırmacılarını ülkeye çekmek ve ülkede kalmalarını

sağlamak için burs ve araştırma imkanları sağlayacağız.

•             TÜBİTAK’ı sadece Araştırma Enstitüleri ile kritik alanlarda ileri araştırmalar yapan bir kurum

haline getireceğiz.

•             İlgili bakanlık ve kurumların eşgüdümü ile Ulusal İnovasyon Sistemini inşa edeceğiz.

•             Teknopark teşviklerini fiziksel mekândan bağımsız hale getirerek tüm Türkiye’yi teknopark

yapacağız.

•             Kendine yeterliliğimizin merkezine yenilikçi, yeşil ve dijital dönüşümü benimsemiş girişimcilerimizi yerleştireceğiz.

•             Yeni Girişim Şirketleri (Start-Up) Kanunu’nu çıkartarak girişimciliğe ilişkin hukuki tanımları,

statüleri, mali yükümlülükler ve teşvikleri net bir çerçeveye kavuşturacağız.

•             Silikon Vadisi gibi küresel ölçekte başarılı girişimcilik ekosistemlerinin bulunduğu yerlere

Özel Temsilci/Büyükelçi atayacağız.

•             Girişimcilerimizin tüm ihtiyaçlarını tek duraktan karşılamak amacıyla Girişimcilik Merkezi

kuracağız

•             “Çalışan Hisse Opsiyonları” için gerekli hukuki ve muhasebe alt yapısını oluşturacak ve güçlendireceğiz.

•             Bilişim ve Yenilikçilik Bakanlığı kuracağız.

•             Fiber/Optik uzunluğunu en kısa sürede 2 milyon kilometreye ulaştıracağız.

ÖZET

21

•             Telekomünikasyon sektöründe halen devam eden tüm imtiyaz sözleşmelerini, geçmiş süreçleri ve devir mevzuatlarını inceleyecek, gelişmiş ülke standartlarına uygun yeni bir yetkilendirme rejimi uygulamaya koyacağız.

•             Varlık Fonuna aktarılan Türk Telekom ve Turkcell hisselerini Hazineye devredecek ve çağdaş yönetişim ilkelerine göre bağımsız bir şekilde yönetilmelerini sağlayacağız.

•             İnternete erişimi temel bir insan hakkı olarak tanımlayacak, vatandaşlarımızın her yerde,

güvenli, hızlı, ucuz ve sansürsüz internete erişimini sağlayacağız

•             İnternet erişiminin üzerindeki vergileri, Dijital Hizmet Vergisi’ni ve BTK kesintilerini indireceğiz.

•             İnternet üzerinden yayınlara ilişkin yasayı ifade özgürlüğünü ve kişisel mahremiyeti koruyacak şekilde, evrensel, çoğulcu ve demokratik ilkeler çerçevesinde ve geniş bir istişareyle

yeniden düzenleyeceğiz.

•             Kamu gözetim gücünün siyasi rakiplere karşı silah olarak kullanılmasının önüne geçeceğiz.

SEKTÖREL POLİTİKALAR

Tarım

•             Tarım ve Orman Bakanlığı’nı “Tarım ve Gıda Güvenliği Bakanlığı” olarak yeniden yapılandıracağız.

•             Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesinde öngörülen ancak bugüne kadar hiç uyulmayan tarımsal destekleme programlarına bütçeden ayrılacak kaynağın gayrisafi millî hasılanın yüzde

birinden az olamayacağı hükmünü yerine getireceğiz

•             Tarımda kullanılan mazotta ÖTV yükünü kaldıracak, gübre ve tohum maliyetinin yüzde

50’sini destek olarak geri vereceğiz.

•             Tarımda indirimli elektrik tarifesi uygulayacak, sulama ve elektrik faturalarının hasattan

sonra tahsil edilmesini sağlayacağız.

•             Tarım Kredi Kooperatifleri‘ne tahsis edilecek GES lisansıyla üretilecek elektriği sadece işletme, amortisman ve elektrik nakil maliyetleri karşılığında tarımsal sulama amaçlı kullandıracağız.

•             Temel tarım ürünlerinde taban fiyatlarını maliyet, kur, enflasyon ve çiftçilerimize insan onuruna yaraşır gelir sağlamayı dikkate alarak belirleyeceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

22

•             Tarımsal ürün alım fiyatlarını ekim öncesi ilan edecek, girdi desteklerini çiftçi tarlasını sürmeden, süt sağılmadan, besi hayvanı kesime gitmeden önce verecek, diğer destek ödemelerini üretim sonrası 90 gün içinde ödeyeceğiz.

•             Çiftçilerimizin bankalardan ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kullandıkları kredinin faizini

silip, yeniden yapılandıracağız.

•             Çiftçimizin Tarım BAĞ-KUR prim ödemelerini hasat sonrası faizsiz ödenecek şekilde planlayacak ve sağlık güvencesinden faydalanmasını sağlayacağız.

•             Parite uygulaması getirerek çiğ süt ve et üreticilerini yem fiyatlarındaki artışlara karşı koruyacağız.

•             Orman köylülerinin gelirini artıracak alternatif geçim kaynakları oluşturacak, gerekli destek

ve teşvikleri sağlayacağız.

•             Tarım Kredi Kooperatifleri’nin asli işlevine odaklanarak, gübre, tarım ilacı, tohum, yem gibi

dışa bağımlı olduğumuz tarımsal girdilerin ülkemizde üretimine ve girdi fiyatlarında istikrarın sağlanmasına yönelik yatırımlar gerçekleştirmesini sağlayacağız.

•             TARSİM’İ yeniden yapılandırarak hızlı ve güçlü bir tarımsal sigorta yapısı oluşturacağız.

•             1.2.3. sınıf tarım topraklarının tamamını, 4. sınıf tarım topraklarının bir kısmını, “Ulusal Gıda

Güvenliği Stratejik Kaynağı” olarak kayıt altına alacak ve tarım dışı amaçlarla kullanılmasının önüne geçeceğiz.

•             Başta sulama kanalları olmak üzere GAP, KOP ve DAP projeleri kapsamındaki altyapı yatırımlarının tamamlanmasına öncelik vereceğiz.

•             Gıda güvenliği ile ilgili yasal düzenlemelerdeki eksiklileri gidereceğiz ve farkındalığı artıracağız.

•             Tarımsal ürün ithalat izinlerini, yeter miktarda üretilmeyen veya üretilme imkanı olmayan

ürünler ile Dahilde İşleme Rejimiyle sınırlı tutacak ve rekabetçi bir ortamda şeffaf bir şekilde

vereceğiz.

•             Tarımda çalışan kadın ve 30 yaş altındaki gençlere sosyal güvenlik prim desteği sağlayacağız.

•             Mevsimlik tarım işçilerinin konaklama, sağlık ve temizlik başta olmak üzere yaşam standartlarının iyileştirilmesine yönelik “Mevsimsel Yaşam Alanları” projesini hayata geçirecek,

çocuklarının ulaşım ve beslenme masraflarını da karşılayarak en yakın eğitim kurumuna

gitmelerini sağlayacağız.

ÖZET

23

Sanayi ve Teknoloji, Savunma Sanayi

•             Sanayi sektörünü üretime ve verimliliğe dayalı ekonominin önemli bir unsuru haline getirecek, imalat sanayinin milli gelir içerisindeki payını artıracağız.

•             İmalat sanayi ihracatında yüksek teknolojili ürünlerin payını yüzde 10’lara, orta-yüksek teknoloji yoğunluğunu yüzde 40’lara taşıyacağız.

•             Yetenek yönetimi, bağlantılılık, çevre dostu üretim, inovasyon ve dijitalleşme eksenlerinde

geliştirilmiş, modern altyapıya sahip, sosyal alanlar içeren ülke çapında sanayi, teknoloji ve

siber güvenlik vadileri kuracağız.

•             Yerli ürün temininde uygulanan %15 fiyat avantajının, hizmet alımı yoluyla kiralama ihalelerinde de uygulanmasını sağlayacağız.

•             Yeşil Dönüşüm’den olumsuz etkilenmesi muhtemel sanayi tesislerinin bu dönüşüme uyum

sağlayabilmesi için ‘Yeşil Dönüşüm Ar-Ge Destek Paketi’ hazırlayacağız.

•             Teşvik ve destekleri; üretim zincirinin bütünselliği, ölçek ekonomisi, verimlilik, dijital ve yeşil

dönüşüm, küresel rekabet ortamı, net katma değer, sıçrama ve büyüme potansiyeli, kayıtlılığa özen gösterme, finansman, kurumsal kapasite, bölgeler arası gelişmişlik farklarını

azaltma ve sürdürülebilirlik unsurlarını dikkate alan bütüncül bir yaklaşımla sunacağız.

•             “Proje Bazlı Teşvik Sistemi”ni objektif, adil ve şeffaf bir biçimde uygulayacağız.

•             Savunma sanayimizi çok daha ileri bir noktaya taşıyarak, ülkemizin savunma alanındaki

dışa bağımlılığını azaltacak, ileri endüstriyel teknolojilerin gelişimine öncülük yapacak bir

ekosistem oluşturacak, silahlı kuvvetlerimizin gücünü ve caydırıcılığını artıracak ve yüksek

katma değerli ihracatı geliştireceğiz.

•             Savunma Sanayiinde özel sektörün önünü açacak ve sektörde adil rekabeti sağlayacağız.

•             Büyük tedarik projelerini, kuvvet yapısı ve kuvvet planlamasını bozmayacak şekilde somut

güvenlik ortam ve ihtiyacına uygun olarak, ülkenin dış politikası ile çelişmeyen bir biçimde

yöneteceğiz.

•             Geliştirme takvimleri sürekli sarkan Milli Muharip Uçak, Jet Eğitim Uçağı, Altay Tankı, TF

2000 Firkateyni, 4G ve 5G baz istasyonu ve ağ alt yapısı, askeri gözetleme ve iletişim uyduları ve benzeri projelerin gerçekçi şekilde hayata geçirilmesi ve tamamen yerlileştirilmesi

için ayrı ve özel bir bütçe oluşturacak, gerekli uzman personel tahsisini gerçekleştireceğiz.

•             Altay Tankı’nda motor tedarik sürecini tamamlayacak, bununla paralel olarak yerli motor

çalışmalarını başlatacak, yüzde 100 yerli tank çalışmalarını büyük bir seferberlikle sürdürecek ve başarıya ulaştıracağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

24

•             Konsolidasyon, stratejik satın almalar, birleşmeler, girişim sermayesi yatırımı ve etkin bir

planlama ile özel sektörün de aktif desteğiyle Askerî Elektronik Sanayi A.Ş (ASELSAN), TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TAI), Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE), Roket

Sanayii ve Ticaret A.Ş (Roketsan), TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş (TEI) ve Hava Elektronik Sanayii

A.Ş (HAVELSAN)’ı global şirketlere dönüştüreceğiz.

•             Milli menfaat ve milli güvenlik ilkeleri çerçevesinde, kritik özellikteki yetenekleri ve hizmetleri zaafa uğratacak askeri fabrika özelleştirilmesine gitmeyeceğiz.

•             Sakarya Tank Palet Fabrikasının tahsis işlemlerini hukuki mevzuat çerçevesinde iptal edeceğiz.

Enerji ve Madencilik

•             Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (ETKB) görev ve sorumluluklarını gözden geçirecek,

Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (EPDK) yetki alanına müdahalesine

son vereceğiz.

•             Elektrik, doğalgaz ve akaryakıt piyasalarındaki yoğun tüketici şikayetlerinin tek bir merkezden takibi için bir ‘Enerji Tüketici Portalı’ kuracağız.

•             Enerji sektöründe arz-talep dengesini bozacak teşvik ve sübvansiyonlar yerine bütçeden

doğrudan maddi destekler vererek vatandaşları, sanayiciyi ve esnafı yüksek fiyatlar altında

ezdirmeyeceğiz.

•             Kalıcı yaz saati uygulamasına son vereceğiz.

•             Elektrik üretim ve dağıtım şirketleriyle yapılan sözleşmeleri inceleyecek bir komisyon oluşturacak, sözleşmelere aykırı davranan, sözleşmelerdeki yatırım, hizmet kalitesi ve benzeri

hususlardaki taahhütlerini yerine getirmeyen şirketler hakkında sözleşme feshi dahil hukuk

çerçevesinde gerekli tüm adımları atacağız.

•             Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’nı (YEKDEM) değişen piyasa

şartlarına ve fiyatlarına bağlı bir şekilde tekrar tasarlayacağız.

•             Rüzgar enerjisinde yatay, dikey, kara ve deniz üstü olmak üzere tüm alternatifleri değerlendirecek, Ar-Ge ve yatırım faaliyetlerini destekleyeceğiz

•             Elektrikli araç şarj istasyonu ağını 2025 itibariyle tüm Türkiye’de hazır hale getireceğiz.

•             Doğalgaz ithalatında belli ülkelere/şirketlere bağımlılık riskini azaltmak ve doğalgaz ithalat

maliyetini düşürmek için yeni kaynak ülkelerle anlaşmalar yapacak, yüksek fiyatlı mevcut

doğalgaz anlaşmalarını yeniden müzakere edeceğiz.

ÖZET

25

•             Yeni nesil nükleer teknolojilere dayalı Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi kurarak ‘Türkiye

Nükleer Ekosistemi’ geliştireceğiz.

•             Akkuyu Nükleer Santral Projesi’nin mevcut durumunu ve sözleşme detaylarını, anlaşma dışında verilmiş olan hakları veya üstlenilen yükümlülükleri gözden geçireceğiz.

•             Türkiye’yi Doğu Avrupa–Kafkasya–Ortadoğu–Kuzey Afrika havzasının en büyük Enerji Ticaret Merkezi’ne dönüştüreceğiz.

•             Doğu Akdeniz’de haklarımızı koruyarak münhasır ekonomik bölgelerle ilgili uluslararası antlaşmaları tamamlayacak ve arama faaliyetlerini yoğunlaştıracağız.

•             Türkiye’nin sahip olduğu maden kaynaklarının tespitine hız verecek, sektörün milli gelirdeki

payını arttıracağız.

•             Bu güne kadar sayısız kez değişikliğe uğramış ve bütünlüğü önemli ölçüde zedelenmiş olan

3213 Sayılı Maden Kanunu yerine yeni bir maden yasası çıkaracağız.

•             Madencilik sektöründe tıkanmaya yol açan kamu kurum ve kuruluşlarının taşınmazlarına

yönelik 2018/8 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesini yürürlükten kaldıracağız.

•             İş Sağlığı ve Güvenliği ile Çevre duyarlılığını ön planda tutarak ‘Sorumlu Madencilik İlkeleri’ni’ Belirleyeceğiz.

Ulaştırma ve Lojistik

•             Ulaştırma sektörünü ülkemizi uluslararası ticarette cazip bir üretim ve lojistik üssü haline

getirecek, emniyetli ve teknolojik yeniliklere sahip, kalkınmaya ivme kazandıracak bir yapıya kavuşturacağız.

•             Şehir içi ve şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığında başta modern raylı sistemler, metro,

demiryolu, deniz yolu ve iç su yolları olmak üzere alternatif ulaşım türleri ve sistemlerini

devreye sokacağız.

•             Kanal İstanbul projesini göreve başladığımız gün iptal edecek, bugüne kadar yapılan iş ve

işlemleri hukuki, ekonomik, ekolojik ve teknik olarak incelemeye alacağız.

•             İl merkezlerinin tamamını birbirine bölünmüş yollarla bağlayacağız.

•             Demiryolu güvenlik prosedürleri, personelin eğitimi, demiryolu araçlarının güvenlik kuralları

ve benzeri konuları düzenleyip denetleyecek bir “Demiryolu Düzenleme ve Denetleme Kurumu” kuracağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

26

•             Hızlı tren projelerinden Karaman-Ulukışla, Mersin-Konya, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, İzmir-Manisa-Uşak-Afyonkarahisar-Ankara ve Ankara-Bursa-Bandırma gibi ilerlemeyen projelerini süratle tamamlayacak, Antalya-Konya-Aksaray-Kayseri projesine hemen

başlayacak, emniyetli Yüksek Hızlı Tren ve Hızlı Tren hatlarının sayısını arttıracağız.

•             Halkalı-Kapıkule hızlı tren hattını, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden geçişi de içeren Kuzey

Marmara Demiryolu projesini süratle tamamlayacağız.

•             Kuzey-Güney Hızlı Tren Demiryolu Projesi ile Orta ve Doğu Anadolu’daki illerin limanlara

erişimini hızlandıracağız.

•             Demiryolu ağının hala bağlantısı olmayan illerimize de ulaşacak şekilde gerekli yerlere çift

hat da yaparak lojistik merkezlere, üretim merkezlerine ve limanlara erişimini sağlayacağız.

•             Sivil havacılık alanında tek yetkili ve bağımsız Sivil Havacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu oluşturacağız.

•             Havayolunda iç hatların gelişimi için, çapraz uçuşlar ile mevcut havayolu bağlantı şebekesine derinlik kazandıracak, turizm destinasyonları arasında charter uçuşların artırılmasını

sağlayacak, düşük ücretli havayolu taşımacılığının gelişimini destekleyeceğiz.

•             Atatürk Havalimanını yeniden uçuşa uygun hale getirecek, Esenboğa Havalimanı’nın Anadolu şehirlerinin yurtdışına alternatif çıkış kapısı haline getirilmesini sağlayacağız.

•             Limanlarımızda muhtelif kurumlar tarafından verilen hizmetlerin tek elden yürütülmesi için

Liman Başkanlıklarının yetkisini artıracağız.

•             Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz limanları arasında yurtiçi yük taşımacılığı için deniz

otobanları oluşturacağız.

•             Akdeniz ve Karadeniz’de belirlenecek limanların ana dağıtım üssü olmasını ve kısa mesafe

taşımacılığı ile bölge ülkelerine sevkiyat yapabilecek kapasiteye ulaşmasını sağlayacağız.

•             Büyük veri ve akıllı ulaşım teknolojileri kullanarak, Türkiye’yi hızla Lojistik 4.0 Dönüşümüne

hazırlayacak ve ülkemizi Küresel ve Bölgesel Lojistik Üssüne çevireceğiz.

•             Gümrük ve taşımacılık süreçlerini hızlandırmak üzere uçtan uca dijital ve geniş ölçüde otomatik hale getirilmiş blokzincir temelli Dijital Gümrük kuracağız.

ÖZET

27

Dış Ticaret, İç Ticaret ve Rekabet Politikası

•             İhracatçıların döviz gelirlerinin %40’nı TCMB’ye satma zorunluluğunu kaldıracağız.

•             Eximbank’ın sermayesini güçlendirecek, uzun vadeli ve uygun koşullu fon imkanlarından

daha fazla yararlanmasını sağlayacağız.

•             Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerinin yapısını revize edecek, kaynakların siyasi bağlantılar yerine asıl ihtiyacı olan ihracatçı kurumlara yönelmesini sağlayacağız.

•             Yatırım Destek Ajansını yeniden yapılandıracak, ajansın dijital araçlarla danışmanlık hizmeti

sunmasını sağlayacağız.

•             Kamu-özel sektör ortaklığında İhracatı Geliştirme Merkezini (İGEME) yeniden faaliyete geçireceğiz.

•             DEİK’i yeniden bağımsız bir yapıya kavuşturacağız.

•             Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği Anlaşması’nı güncelleme müzakerelerini hızlandıracağız.

•             Dâhilde işleme uygulamalarını gözden geçirerek yerli üretimin önünde haksız rekabet oluşturmasını engelleyeceğiz.

•             Rekabet Kurumu ile sektörel düzenleyici otoriteler arasındaki iletişim ve işbirliğini geliştirmeye yönelik bir Koordinasyon Kurulu oluşturacağız.

•             Rekabet Kurumu’na eksik, yanlış ya da yanıltıcı bilgi verilmesi, bilgi vermeyi reddetme, Kurum personelinin yapmakla görevli olduğu yerinde incelemenin engellenmesi gibi durumlarda uygulanacak idari para cezalarını caydırıcı hale getireceğiz.

•             Rekabet Kurulu kararlarının temyiz mercii olarak, İdare Mahkemeleri yerine, yeniden Danıştay’ın ilgili dairelerinin yetkili kılınmasını sağlayacağız.

•             Tüketici Hakem Heyetlerinin idari ve mali kapasitelerini artıracak, üyelerin seçimi için eğitim, deneyim gibi kriterler belirleyecek, kararların şeffaflığı ve ulaşılabilirliğini artıracağız.

•             Hal Kanunu ve Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da gerekli değişiklikleri

yaparak gıda değer zinciri içindeki tekelci ve oligopolistik yapılara son vereceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

28

Küçük ve Orta Boy İşletmeler ile Esnaf ve Sanatkarlar

•             KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilikçilik, üretim, pazarlama ve ihracat yeteneklerinin geliştirilebilmesi, rekabet güçlerinin arttırılabilmesi ve finansmana erişiminin kolaylaştırılabilmesi için

üretim odaklı, güvenli, adil, hızlı işleyen bir destek sistemi oluşturacağız.

•             KOBİ’lerimizin ulusal ve uluslararası e-ticaret kapasitelerini artırmaya yönelik yurtdışı pazar araştırma, mentorluk ve finansman desteklerini etkin bir biçimde artıracağız.

•             KOBİ’lere verilen kredi hacmini arttıracak, girişim sermayesi, kitle fonlaması ve etki yatırımcılığı gibi yenilikçi finansman imkanlarından daha fazla yararlanabilmelerini sağlayacağız.

•             KOSGEB’in veri tabanlarını, insan kaynaklarını ve bütçe olanaklarını KOBİ’lerimizin gereksinim duyduğu büyüklüğe ve kaliteye eriştireceğiz.

•             Ticaret Bakanlığını Esnaf ve Ticaret Bakanlığı şeklinde yeniden yapılandıracağız.

•             Esnafımızın salgın sürecinde kullandığı kredilerin faizleri ile BAĞ-KUR ve vergi borçlarının

faizlerini silecek, kalan anaparanın uygun vadede ödenmesini sağlayacağız.

•             Esnaf Ahilik Sandığı’na dahil esnaflarımızın katkı payı oranını düşürecek, kısa çalışma ödeneği gibi gelir kaybını telafi edecek uygulamalardan faydalanmalarını sağlayacağız.

•             Küçük esnafımızı zincir marketler, büyük marketler, AVM’ler karşısında korumak ve haksız

rekabeti önlemek amacıyla gerekli düzenlemeleri hızla hayata geçireceğiz.

Turizm

•             Turizm Stratejisi ve Master Planı hazırlayacak, çerçeve bir turizm yasası çıkaracağız.

•             Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’nı tüm paydaşları kapsayacak, daha etkili tanıtım yapacak, sektörün gelişimine yönelik somut projeler üretecek, sorunlara ortak akılla

hızlı çözüm bulacak, liyakatli kadrolardan oluşacak şekilde yeniden yapılandıracağız.

•             Turizm bölgelerinde imar rantı ve istismarının önüne geçeceğiz.

•             Turizm tahsislerini yeniden inceleyerek uygun olmayanlarla ilgili gerekli adımları atacağız.

•             Kıyılardan herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına engel olan uygulamaları sıkı denetim altına alacağız.

•             Turizmde mevsimsel bağımlılığın azaltılması, turizmin 12 aya yayılması, nitelikli turist girişinin arttırılması ve sektörde çeşitlendirmenin sağlanması amacıyla, sağlık, festival, spor,

doğa, kamp, karavan, tarih, kültür, inanç, müze, termal, gençlik, üçüncü yaş, yat, kurvaziyer,

tarım, gastronomi, alışveriş, kongre ve fuar alanlarındaki turizmi destekleyeceğiz.

ÖZET

29

•             “Akıllı Turizm”, “Akıllı Destinasyon”, “Akıllı Şehir”, “Akıllı Oteller” gibi uygulamalarla turizmde

dijital dönüşüme destek vereceğiz.

•             Otellerden alınan konaklama vergisinin büyük bir kısmını, kentin tanıtımında ve turizminin

geliştirilmesinde kullanılmak üzere yerel yönetimlere bırakacağız.

Kültür

•             5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununu ve ilgili ikincil mevzuatı başta sanatsal ifade

özgürlüğünün önündeki engelleri kaldıracak bir anlayışla gözden geçireceğiz.

•             Bütçeden kültür ve sanata ayrılan kaynakları artıracak, özel kesimin bu alana daha fazla

destek olmasını teşvik edeceğiz.

•             Bağımsız çalışan sanatçıların sosyal güvenlik ve emeklilik haklarıyla ilgili yaşanan sorunları

gidereceğiz.

•             Kültür ve sanat alanında kamu tarafından sağlanan desteklerin fırsat eşitliğini gözeten, önceden ilan edilmiş objektif kriterlere dayalı, tarafsız kurullarca değerlendirilen bir çerçevede ve şeffaf bir biçimde verecek, desteklerin yerinde kullanımını titizlikle takip edeceğiz.

•             Sanatçının telif haklarını koruyacak; ihlalden ve korsandan korunması için her türlü tedbiri

alacağız.

•             Yurtdışına kaçırılmış tarihi eserlerimizin iadesi hususunda etkin bir mücadele yürüteceğiz.

•             Türkiye´yi festival yasaklarıyla değil festival teşvikleriyle gündeme gelen bir ülke hüviyetine

kavuşturacağız.

•             Son yıllarda öne çıkan film ve dizi sektörü ihracatını destekleyeceğiz.

•             Harika Çocuk Yasasını güncelleyerek yeniden işlerlik kazandıracağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

30

İklim Değişikliği, Çevre, Doğa ve Hayvan Hakları, Ormanlar ve Su Yönetimi

•             Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nı “İklim, Çevre ve Orman Bakanlığı” şeklinde

yeniden yapılandıracağız.

•             İklim Kanunu çıkartacak, ilgili düzenlemeleri bu kanunla uyumlu hale getireceğiz.

•             İklim Özel Elçisi atayacağız.

•             Paris İklim Anlaşması’nın hedefini ve gerekliliklerini yerine getirecek, anlaşma prensipleri

doğrultusunda 2050 yılı Net Sıfır Karbon Emisyonu hedefi koyacağız.

•             Yeşil dönüşümü destekleyecek müstakil ve uzmanlaşmış bir finansman kuruluşu olarak İklim Bankası kuracağız.

•             Bir yandan Avrupa Topluluğu’nun Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması düzenlemeleri

sonucu Türkiye’nin aleyhine oluşan durumu Gümrük Birliği çerçevesinde müzakere ederken,

diğer yandan yurtiçinde etkin işleyen karbon fiyatlama sistemlerini hayata geçirerek ihracatçı firmalarımızın Türkiye dışında vergi ödemesinin önüne geçeceğiz.

•             2050 yılında “net sıfır” emisyona hedeflerini tutturmak için belli bir program dahilinde en

kısa sürede kömürden çıkacağız.

•             Hayvan haklarını anayasal güvence altına alacak, mevcut hakları daha ileri götüren Hayvan

Hakları Yasasını çıkaracağız.

•             Glasgow’da COP 26’da onayladığımız “2030’a kadar ‘Ormansızlaşmayı tersine çevirme ve

sona erdirme’ taahhüdünün gereklerini yerine getireceğiz.

•             Cumhurbaşkanı’na ormanlık alanın vasfını değiştirme yetkisi veren Orman Kanunu’nun Ek

16. maddesini yürürlükten kaldıracağız.

•             Cumhurbaşkanlığı envanterindeki uçakları satarak elde edilen gelirle alınacak yangın söndürme uçaklarını orman yangınlarını söndürme filosuna dâhil edeceğiz.

•             Yanan orman yerlerinde yeni ormanların orman bilimi çerçevesinde yeniden yetişmesini

sağlayacak, buralarda kesinlikle başka bir faaliyete izin vermeyeceğiz.

•             Su Yönetimini yeni kuracağımız “İklim, Çevre ve Orman Bakanlığı” altında yürüteceğiz.

•             Su havzalarını, sulak alanları ve su varlığımızı koruyacak, varlığını sürdürmesini sağlayacak,

ayrım gözetmeksizin herkesin ücretsiz, güvenilir suya erişim hakkını yasal güvenceye kavuşturacak bir Su Kanunu’nu derhal çıkaracağız.

•             Tüm Türkiye’de musluk suyunu içilebilir hale getireceğiz.

ÖZET

31

•             Tüm yerleşim alanlarında ‘Atıksu Arıtma Tesisleri’ yapılmasını sağlayacak, atıksu kanal projelerine arıtma tesisi olmadan kredi ve onay verilmesine izin vermeyeceğiz.

•             Sanayi, endüstri alanları başta olmak üzere her alanda “Su Ayak İzi” hesaplamalarını dikkate alan projeleri destekleyeceğiz.

Kentleşme ve Afet Yönetimi

•             Şehircilik ve Afet Yönetimi Bakanlığı kuracağız.

•             Şehirlerimizi kısa vadeli kişisel rant ve menfaat odaklı değil uzun vadeli planlayacağız.

•             ‘Kente Karşı İşlenen Suçlar’ kavramını hukuk sistemimize yerleştirmek üzere çalışma başlatacağız.

•             Kentsel dönüşümü rant değil çevre ve insan odaklı, afet risklerine karşı dayanıklığı artıran,

kent kimliğini yok etmeyen, doğaya ve tarihe karşı saygılı, dezavantajlı ve engelli vatandaşlarımızı önceleyen bir anlayışla yürüteceğiz.

•             Şehrin anayasası olacak Nazım İmar Planı’nın tarih, istatistiki veriler ve şehrin kimliğiyle

uyumlu işlevlere göre bilimsel yöntemlerle yapılmasını sağlayacağız.

•             İmar planı değişikliklerini parsel bazlı olmaktan çıkaracak bölge bazlı hale getirecek, bölgede yaşayanların büyük kısmını etkileyecek projeleri halk oylamasına sunacağız.

•             Rant amacı güden veya yerel yönetimlere gelir sağlama amaçlı mevzi imar planı değişikliklerine ve emsal artışlarına son vereceğiz.

•             15 dakikalık kent/kendine yeten semt modelini özel desteklerle geliştireceğiz.

•             Şehirleri engelli dostu hale getirecek, belli metrikler üzerinden il/ilçe/mahalle düzeyinde

ölçüm ve puanlama yapacak, yerel yönetimlerin gerekli geliştirmeleri yapmalarını sağlayacağız.

•             AFAD’a kuruluş statüsünü ve itibarını geri kazandıracak, İçişleri Bakanlığı bünyesinden çıkaracak, kural koyucu, yönlendirici, koordine edici, destekleyici ve denetleyici olarak yeniden

yapılandıracağız.

•             Toplanan afet vergilerinin, afetin zararlarını azaltacak tedbirler ve afet sonrasındaki normale dönüş ile rehabilitasyon çalışmaları için harcanmasını sağlayacağız.

•             İstanbul depremine karşı, risk azaltmayı hedefleyen Hayat İstanbul Projesini başlatacağız.

•             DASK’ı tüm afet türlerini ve konut harici yapıları da kapsayacak şekilde geliştireceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

32

•             Afet sonrasında evleri “oturulmaz” hale gelen mülkiyet sahibi ve kiracı yurttaşlara geçici

barınma imkanları sunup, eşya ve kira yardımı yapacağız.

•             Afet yönetimini etkisizleştiren imar afları çıkarılmasına son vereceğiz.

EĞİTİM VE ÖĞRETİM

•             Eğitim kurum ve süreçlerini cinsiyet, etnik köken, din, dil, yerleşim yeri, sağlık durumu,

sosyo-ekonomik koşulları ayırt etmeden, fırsat eşitliği ve adaletini ve herkesin nitelikli

eğitim hakkını garanti altına alan kapsayıcı bir anlayışla düzenleyeceğiz.

•             Devlet okullarındaki öğrencilere ücretsiz süt, su ve öğle yemeği vereceğiz.

•             Okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretimdeki tüm öğrencilere yardımcı kitaba ihtiyaç duymayacak şekilde ders kitaplarını yerel esnafa ve ekonomiye katkıda bulunacak şekilde ücretsiz

temin edeceğiz.

•             “Eğitim Destek Kartı” ile anaokulundan üniversiteye kadar devlet okullarındaki ihtiyaç sahibi öğrencilerin kırtasiye, çanta, kıyafet ihtiyaçlarını ve internete erişimlerini ücretsiz karşılayacağız.

•             Sınav güvenliğini kamu vicdanında hiçbir tereddüt oluşturmayacak şekilde sağlayacağız.

•             Ortaöğretime geçişlerde sınav odaklı değil süreç odaklı bir sistem geliştireceğiz.

•             Liselere Giriş Sınavlarında yıldan yıla değişen uygulamalara son verecek, LGS sınavını süreç

içinde kaldıracağız.

•             Üniversiteye girişte yılda bir defa yapılan sınav yerine çoklu sınav imkânı sunacağız.

•             Zorunlu eğitimi 1 yılı okul öncesi eğitim, 5 yılı ilkokul, 4 yılı ortaokul, 3 yılı ise lise olmak üzere 1+5+4+3 şeklinde uygulayacağız.

•             Altyapıları oluşturarak okul öncesi eğitimi 1 yıl zorunlu tutarak ücretsiz sağlayacak ve isteğe

bağlı olarak 3 yaş ve üzerine erken çocukluk eğitimi imkânı sunacağız.

•             Çocuklarımıza üç yaşından itibaren; dil, zeka ve beceri gelişimlerini, doğayı tanımalarını,

değerler eğitimini, kişisel, fiziksel ve eğitsel gelişmelerini bütüncül bir yaklaşım ile sağlayacağız.

•             5 yıllık ilkokulun 5. sınıfını bir üst öğrenime akademik hazırlık programı şeklinde, 4 yıllık ortaokulun ilk yılını ise yabancı dil ve kodlama hazırlık sınıfı şeklinde düzenleyeceğiz.

ÖZET

33

•             İlköğretimde evrensel etik, insan hakları, adalet, sağlık, çevre ve hayvan hakları, kültür, sanat, bilim, spor konusunda farkındalığın artırılmasını sağlayacak, müfredatı teknoloji ve inovasyona dönük farkındalığı artıracak şekilde güncelleyecek, oyunlaştırma gibi tekniklerle

öğrencilerimize programlama ve girişimcilik felsefesi kazandıracağız.

•             Dijital içerik ve ortamlar kullanılarak öğrencilerin en az bir yabancı dil öğrenmesini ve yazılım ile kodlama becerisi kazanmasını sağlayacağız.

•             Lise eğitiminde salt bilgi veren ve sınav odaklı yaklaşımdan sosyal-duygusal ve bilimsel

düşünme, mesleki eğilim, sosyal farkındalık, kimlik kazanımı gibi konularda rehberlik odaklı

sisteme geçeceğiz.

•             YÖK’ü kaldıracak, yüksek öğretim kurumlarının akademik, idari ve mali özerkliğine müdahale etmeksizin yüksek öğretimin planlanması ve yükseköğretim kurumları arasında koordinasyonun sağlanması şeklinde sınırlı görevleri bulunan bir kurul kuracağız.

•             Yükseköğretim kurumlarının yönetim ve denetiminin kendi öğretim üyeleri arasından seçimle oluşturdukları organlar eliyle gerçekleştirilmesini sağlayacağız.

•             Öğretmen başına öğrenci sayısında OECD ortalamasına ulaşmayı hedefleyeceğiz.

•             Öğretmenlik Meslek Yasasını değiştirecek, öğretmenlerin özlük haklarını iyileştirecek, öğretmenleri öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen şeklinde gruplayan uygulamaya

son vereceğiz.

•             Öğretmen atamalarında mülakatı kaldıracak, ataması yapılmayan öğretmen havuzunu eriteceğiz.

•             Özel eğitime ihtiyacı olan dezavantajlı çocukların eğitime erişiminin önündeki tüm engelleri

kaldıracağız.

•             Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerimizi, objektif ölçütlerle tespit ederek, bu öğrencilerimiz

için özel okullar açacak, özel destek programları hazırlayacak ve okul dışı eğitim olanakları

ile burs sağlayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

34

SOSYAL POLİTİKALAR

Sosyal Yardımlar, Sosyal Hizmetler, Sosyal Güvenlik ve Çalışma Hayatı

•             Farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan sosyal yardımların Bütünleşik Sosyal Yardım

Bilgi Sistemi’ne entegrasyonuna devam edecek, sistemi sürekli biçimde güncel tutacak ve

etkili biçimde kullanacağız.

•             Geliri belirli düzeyin altındaki ailelere gelirlerini insan onuruna yaraşır bir yaşam sağlayacak

seviyeye yükseltmek amacıyla Devlet tarafından aile bazında, hak temelli, arz odaklı ve kurumsallaşmış bir yapıda “Gelir Desteği” sağlayacağız.

•             Çocukların sağlık ve eğitimi için verilen nakit yardımları bakım, beslenme, giyinme ve ulaşım masraflarını da dikkate alarak yükselteceğiz.

•             Yoksul ailelerde yenidoğan bebeklere 1 yıl boyunca başta; süt ve bebek maması olmak üzere

gıda desteği vereceğiz.

•             Yoksul ailelerimize kış aylarında ısınma yardımı yapacağız.

•             Sosyal konut üretimini hızlandıracak, dar gelirli ailelerin kira öder gibi taksitlerle konut sahibi olmalarını ya da düşük bir bedelle kiralayabilmelerini sağlayacağız.

•             Toplu Konut İdaresi’nin asıl görevi olan Sosyal Konut üretimine odaklanmasını sağlayacak,

bu amaçla ihtiyaç duyulan kaynakları tahsis edeceğiz.

•             Sigortalının çalıştığı süre arttıkça aylık bağlama oranın da arttığı bir sisteme geçecek, daha

uzun süre çalışanın daha fazla emekli aylığı almasını sağlayacağız.

•             Emekli aylıklarının artışında sadece enflasyonu değil, büyümeden kaynaklı refah payını da

hesaba katacağız.

•             İsteğe bağlı sigorta ile emeklilik hakkı bulunan ev kadınları için prim ödeme gün sayısı ve

oranı ile sigortalılıktan önce yaptıkları doğumlarla ilgili borçlanma hususlarında iyileştirmeler sağlayacağız.

•             Emeklilerin sağlık hizmetlerinde ödedikleri katılım payını almayacağız.

•             Dul ve Yetim Aylıklarını arttıracağız.

•             3600 ek gösterge düzenlemesindeki eksiklik, haksızlık ve dengesizlikleri gidereceğiz.

•             ILO’nun 175 sayılı part-time çalışma sözleşmesini kabul edeceğiz.

•             ILO’nun 189 sayılı “Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş” sözleşmesini onaylayacağız.

•             Asgari ücret tespitine ilişkin 131 sayılı ILO Sözleşmesi onaylayacağız.

•             İşsizlik ödeneğinden daha fazla işsizin daha uzun süre ve daha fazla yardım almasını sağlayacağız.

ÖZET

35

•             Kıdem tazminatı sistemini sosyal taraflarla diyalog çerçevesinde gözden geçireceğiz.

•             İş sağlığı ve güvenliğini ILO standartlarına getireceğiz.

•             Sendikal alanı düzenleyen mevzuatı ILO ve AB standartlarına uygun hale getireceğiz.

Engelliler, 65 Yaş ve Üzerindeki Vatandaşlarımız, Şehit Yakınları ve Gaziler

•             Ülkemizin iç mevzuatını, BM Engelli Hakları Komitesi’nin Nihai Gözlem Sonuç Raporu doğrultusunda geliştireceğiz.

•             Kamu ve özel sektörde engelliler için ayrılan mevcut kotaları dolduracağız.

•             Engelli aylıkları, bakım yardımları ve malzeme desteklerini yüksek enflasyonu da dikkate

alarak günün şartlarına göre güncelleyeceğiz.

•             Engelli vatandaşlarımızın kullandığı protez, ortezlerin SGK katkı paylarını günün şartlarına

göre güncelleyeceğiz.

•             Şehirlerin, kamu binaları başta olmak üzere iş yerlerinin, sinema, tiyatro gibi kültür merkezlerinin, eğitim kurumlarının ve toplu taşıma araçlarının engellilerin kullanımına uluslararası

standartlarda uygun hale getirilmesini sağlayacak, bu konudaki denetimleri titizlikle gerçekleştireceğiz.

•             Yaşlı Aylığını arttıracağız.

•             65 yaş üzerindeki yurttaşlarımızın kültür, sanat ve spor etkinliklerinden ücretsiz yararlanmalarını sağlayacağız.

•             ‘‘Şehit Aileleri ve Gaziler Kanununda’’ ve diğer ilgili mevzuatta gerekli düzenlemeleri yaparak şehitlik ve gazilik statüsü verilmesi konusundaki dağınıklığı ve Şehit aileleri ve malul

gazilere ödenen maaşlardaki dengesizlikleri gidereceğiz.

•             15 Temmuz Şehit yakınları, gaziler ve gazi yakınları için toplanan 310 milyon lira ve Beşiktaş

terör mağdurları için toplanan 52 milyon lira tutarındaki bağışlar ile şehit aileleri ve gazilere

harcanmak üzere toplanan diğer kaynakların akıbetini şeffaf şekilde kamuoyu ile paylaşacak, bu kaynakları muhataplarına söz verildiği gibi ulaştıracağız.

•             Şehit anne ve babalarına verilen maaşı yükselteceğiz.

•             18 Mart Şehitler Gününde şehit ailelerine ve 19 Eylül Gaziler Gününde malul gazilere ikramiye verilmesini sağlayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

36

Sağlık

•             Birinci basamağı sağlık hizmetleri sunumunun odak noktası yapacak, kademeli sevk zinciri

altyapısını hazırlayarak, ikinci ve üçüncü basamak üzerindeki hasta yükünü azaltacağız.

•             Sağlık çalışanlarının çalışma şart¬larını, ücretlerini ve özlük haklarını iyileştirerek toplumda

hak ettikleri itibarı yeniden kazandıracak, ek göstergelerinde yeni düzenlemelere gideceğiz.

•             Performansa dayalı gelir sistemini yeniden düzenleyecek, maaş-performans oranını maaş

yönünde arttıracağız.

•             Yurtdışına gitmiş sağlık çalışanlarımız için ‘Yurda Dönüş’ Projesi başlatacağız.

•             Sağlık personeli sayısında OECD ortalamalarına ulaşmayı hedefleyeceğiz.

•             Hasta ve sağlık çalışanlarının haklarına riayet edilmesini sağlayacağız.

•             Sağlıkta şiddet vakalarında etkin soruşturma ve kovuşturma yapılmasını sağlayacak, ceza

ve yaptırımları daha caydırıcı hale getirecek ve sağlık çalışanlarına karşı şiddet suçunda iyi

hal ve infaz indirimi uygulanmamasını sağlayacağız.

•             Yüksek kapasiteli hastaneler yerine, hastaneleri ulaşım ve erişim olanakları ve hasta kapasitesini homojen olarak dağıtacak şekilde farklı bölgelere yayarak bütçe kaynaklarından

yapacağız.

•             Şehir Hastaneleri gerekçesiyle kapatılan devlet hastanelerini ihtiyaç analizi çerçevesinde

yeniden açacağız.

•             GATA ve diğer askeri hastaneleri yeniden açacağız.

•             Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün “Hıfzıssıhha-Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün

Araştırma ve Üretim Merkezi” olarak açılması çalışmalarını hızla sonuçlandıracağız.

•             Eczacılıkta ilaç fiyat kararnamesini üretim, dağıtım ve satış aşamasındaki sorunları giderecek, ilaç bulunamamasını önleyecek ve aynı zamanda finansal sürdürülebilirliği sağlayacak

bir anlayışla gözden geçireceğiz.

ÖZET

37

Kadın, Aile ve Çocuk

•             Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını “Kadın, Aile ve Çocuk Bakanlığı” şeklinde yeniden yapılandıracağız.

•             Cinsiyet eşitliğini esas alarak parlamento, yerel yönetimler, siyasi partiler ve kamu kurumlarında kadınların karar ve yönetim süreçlerine katılımını destekleyecek, kadın temsilini artıracak, kadın haklarının korunmasını öncelikli tutan bir politika izleyeceğiz.

•             Girişimcilikle ve istihdamla ilgili sağlayacağımız destekleri ve teşvikleri kadınlar lehine olacak şekilde güçlendirerek ve farklılaştırarak kadın girişimciliğinin önünü açacağız.

•             Kadına Yönelik Şiddetle Toplumsal Mücadele Seferberliği başlatacak, şiddetin her türüyle

ilgili “Önleme, Koruma, Kovuşturma ve Destek Politikaları” başlıklarında etkin çözümler uygulayacağız.

•             Temel ihtiyaç olan kadın hijyen ürünleri üzerindeki vergi yükünü azaltacağız.

•             8 Mart Dünya Kadınlar Gününde kamu ve özel sektörde çalışan kadınların idari izinli sayılmasını sağlayacağız.

•             Evlilik öncesi eğitimler, aile danışmanlığı ve boşanma süreci danışmanlığı gibi hizmetleri

yaygınlaştıracağız.

•             Evlilik yardımı ve desteklerini güçlendirerek yaygınlaştıracağız.

•             Çocukların Cinsel Suistimal ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi

Sözleşmesi’nin (Lanzorete Sözleşmesi) yükümlülüklerine uyacağız.

•             Bağımsız ‘Çocuk Hakları İzleme Kurulu’ kuracağız.

•             Sokakta yaşamak zorunda bırakılan, çalıştırılan ve dilendirilen tüm çocukları kurumsal koruma altına alacağız.

•             Çocuk işçiliği ile veri temelli ve ilgili paydaşların katılımıyla planlı bir şekilde mücadele edeceğiz.

•             Çocukların erken yaşta ve zorla evlendirilmelerinin önüne geçeceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

38

Gençlik, Spor ve Uyuşturucuyla Mücadele

•             Ulusal Gençlik Stratejisini hazırlayacağız.

•             İstanbul’da Birleşmiş Milletler Gençlik Merkezi kurulmasına yönelik çalışmaları başlatacağız.

•             Gençlere pasaportu ücretsiz verecek, yurtdışına çıkışta harç almayacağız.

•             KYK kredi ve burs tutarlarını artıracağız.

•             KYK borçlarında 2 yıl olan geri ödemesiz dönemi uzatacak, ödemeler devam ederken işsiz

kalanlar için ödemeleri erteleyecek, aylık taksit ödemelerini, aylık gelirin makul bir oranını

aşmayacak şekilde düzenleyeceğiz.

•             İsteyen öğrencilerin KYK borçlarını sosyal sorumluluk projeleri kapsamında çalışarak kısa

sürede ve hayatlarına olan olumsuz etkileri asgari seviyeye indirecek biçimde ödemelerine

imkân sağlayacağız.

•             İstihdamı artırmak için sağlayacağımız hibe, vergi, prim, kredi, diğer finansman ve benzeri

teşvikleri gençler lehine güçlendirerek ve farklılaştırarak genç istihdamını destekleyeceğiz.

•             Parlamentoda, yerel yönetimlerde, siyasi partilerin karar mekanizmalarında ve kamu kurumlarının özellikle orta ve üst yönetim kademesinde genç temsilini artıracağız.

•             Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde Yetenek Takip ve Geliştirme Genel Müdürlüğü kuracağız.

•             Spor ekipmanları üzerindeki vergi yükünü azaltacağız

•             Spor sektöründe sürdürülebilir ve yenilikçi sigorta ve finansman modellerini teşvik edeceğiz.

•             Federasyon başkanlık seçimlerine siyasi müdahaleye son verecek, seçimlerin demokratik

bir ortamda gerçekleştirilmesini sağlayacak, federasyonları tam özerk hale getirecek, federasyonlarda siyasi kadrolaşmalara ve akrabalık, yakınlık ilişkilerine son vereceğiz.

•             Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı hazırlayacak, illerde uyuşturucuyla ilgili sosyal

risk haritaları çıkaracağız.

•             Uyuşturucu baronlarının, organize suç örgütü üyelerinin ülkemizde faaliyet yürütmelerinin

önüne geçeceğiz.

•             Sınırlarımızı güvenlik altına alacak ve kaçak göçmenlerle beraber uyuşturucu girişini engelleyeceğiz.

ÖZET

39

•             Bağımlılık yapan maddelerin hoş gösterilmesi, tavsiyesi, üretimi, bulundurulması, taşınması, ticareti ve kullanılmasını yasaklayacağız.

•             Gençleri uyuşturucu çetelerinin elinden kurtarmak için, okul çıkış saatlerinde ve öğle aralarında okullar ve yakın çevresinde sivil narko-timlerin sürekli görev yapmasını sağlayacağız.

•             18 yaş altı ve eğitime devam eden gençlere uyuşturucu veya kimyasal uyuşturucu satıcılarına yönelik cezaları en az 2 katına çıkaracak, bu suçlarda infaz indirimlerinden yararlanmayı

önleyecek hukuki düzenlemeleri yapacağız.

•             AMATEM ve ÇEMATEM’leri günümüz koşullarına göre yenileyecek, alt yapı, araç-gereç, yatak sayısı ve personel açısından güçlendireceğiz.

DIŞ POLİTİKA, SAVUNMA, GÜVENLİK VE GÖÇ POLİTİKALARI

Dış Politika

•             Dış politikamızın mihenk taşı olan “Yurtta Barış Dünyada Barış” şiarını yeniden temel dış

politika ilkemiz olarak benimseyeceğiz.

•             Dış politikada iç siyasi hesaplara ve ideolojik yaklaşımlara dayalı uygulamalara son vereceğiz.

•             Dışişleri Bakanlığı’na dış politika yapım, karar ve uygulamalarındaki rol ve görevini yeniden

kazandıracağız.

•             Dışişleri Bakanlığı’na personel alımlarında objektif, güvenilir, siyasi tercihlerden uzak, ehliyete ve liyakate dayalı kapsamlı bir sınav sistemi getireceğiz.

•             Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ve onların oluşturdukları STK’ların Türkiye’nin yumuşak gücü ve kamu diplomasisinin etkin bir aracı olması için gayret göstereceğiz.

•             Dışişleri Bakanlığı bünyesinde Diplomasi Akademisi kuracağız.

•             Avrupa Birliği’ne tam üyelik hedefimiz doğrultusunda bu alandaki sürecin diyalog, adalet ve

eşitlik çerçevesinde tamamlanması için çalışacağız.

•             Türkiye ile AB’nin sığınmacılar sorununa ortak sorumluluk ve külfet paylaşımı üstlenerek

yaklaşmalarını sağlayacak, 2014 Geri Kabul Anlaşması ile 18 Mart 2016 Mutabakatı’nı gözden geçireceğiz.

•             Avrupa Konseyi’nin kurucu üyesi olmamız ve Anayasamızın gereği olarak, AİHS’ne ve Konsey’in diğer hukuki belgelerine uyum sağlayacak, AİHM kararlarını uygulayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

40

•             NATO bünyesindeki katkılarımızı rasyonel bir zeminde ve ulusal çıkarlarımızı gözeterek sürdüreceğiz.

•             Türk Devletleri Teşkilatı’nı güçlendireceğiz.

•             Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, D8

gibi örgütlerdeki konumumuzu ve bu örgütlerin uluslararası ilişkilerdeki rolünü geliştireceğiz.

•             Ortadoğu Bölgesindeki ülkelerinin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüklerine saygı

duyacak, iç işlerine karışmayacak, aralarındaki sorunlarda “taraf tutan” değil “çözümleri

kolaylaştıran” olacağız.

•             İsrail-Filistin sorununa BM kararları çerçevesinde ve iki devlet esasına göre kalıcı bir çözüm

bulunması için bütün ilgili taraflarla görüşecek, Filistin konusunda Türkiye’nin güvenilir bir

kolaylaştırıcı olarak masadaki yerini almasını sağlayacağız.

•             Azerbaycan ile kardeşlik bağlarımızı karşılıklı güven esasına dayalı olarak daha da güçlendireceğiz.

•             Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yalnızlaştırılmasının önüne geçecek, deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında, hidrokarbon kaynaklarının hakça paylaşımında çoklu müzakere süreçleriyle sonuç alınmasına öncelik vereceğiz.

•             Milli davamız olan Kıbrıs sorununa adil ve kalıcı bir çözüm bulunması amacıyla KKTC’nin ve

Kıbrıslı Türklerin kazanılmış haklarını koruma ve iki toplumun egemen siyasi eşitliğini sağlama hedeflerini gözeteceğiz.

•             Ege denizi barış, işbirliği ve iyi komşuluk alanı olarak görülmelidir. Bu amacı gerçekleştirmek için çalışacak, Ege denizindeki egemenlik alanlarımıza zarar verebilecek hiç bir gelişmeye müsaade etmeyeceğiz.

•             ABD ile ilişkileri eşitler arası bir anlayışla kurumsal temele oturtacak, müttefiklik ilişkisini

karşılıklı güvene dayanacak şekilde ilerleteceğiz.

•             Türkiye’nin yeniden F-35 projesine dönmesi için girişimlerde bulunacağız.

•             Rusya Federasyonu ile ilişkileri eşitler arası bir anlayışla, kurumsal düzeyde dengeli ve yapıcı diyalog ile güçlendirilerek sürdüreceğiz.

•             Afrika ile ilişkileri kıtayı sadece temsilcilik açtığımız bir alan olarak görmenin ötesinde çok

yönlü olarak nitelikli şekilde geliştirecek, Türkiye-Afrika Zirvelerini düzenli ve işlevsel bir

sürece dönüştüreceğiz.

ÖZET

41

•             “Asya vizyonumuz”u bölgedeki ülkelerle ilişkilerimizi bir yandan ikili düzeyde güçlendirmek,

bir yandan da bu ikili ilişkileri çoklu işbirliği mekanizmalarıyla çeşitlendirerek zenginleştirmek üzerine kurgulayacağız.

•             Şangay İşbirliği Örgütü, ASEAN gibi örgütlerle ilişkilerimizi gerçekçi ve sürdürülebilir bir zeminde değerlendireceğiz.

Milli Savunma, İç Güvenlik, Terörle Mücadele ve Siber Güvenlik

•             Ordumuzu kendisine verilen görevleri yerine getirebilecek ileri teknoloji ürünü sistemlerle

donatacak; istihbarat, keşif, vuruş gücü ve diğer operasyonel yeteneklerini güçlendireceğiz.

•             Millî Savunma Bakanlığı teşkilat yapısını gözden geçirecek, Kuvvet Komutanlıklarını tekrar

Genel Kurmay Başkanlığı’na bağlayacağız.

•             Askeri liseler, Harp Akademileri, kurmay subay, subay ve astsubay yetiştiren tüm okullar ile

ilga edilen etkin sistemleri tekrar açacağız.

•             Her yıl güvenlik kurumlarının temsilcileri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, meslek

odaları ve ilgili tüm tarafların katılımıyla kapsamlı bir Güvenlik Şûrası düzenleyeceğiz.

•             Tüm terör örgütleri ve terörizmle mücadeleyi tüm güç unsurlarımızı kullanarak kesintisiz

sürdüreceğiz.

•             Yurtdışına kaçan teröristlerin iade edilmesi çalışmalarını etkinleştireceğiz.

•             Organize suç örgütlerinin sınır aşan faaliyetleri konusunda bölgesel ve uluslararası iş birliğini güçlendireceğiz.

•             TBMM’de güvenlik teşkilatı üzerinde hem halk adına hem de güvenlik personeli adına “kamusal denetçilik” yetkisiyle donatılmış, partilerin eşit temsil edildiği Güvenlik Komisyonu

kuracağız.

•             Ulusal Siber Güvenlik Strateji Belgesi’ni ilgili tüm kesimlerin katılımıyla yenileyecek ve

kamu ile özel kesime yönelik eylem planları hazırlayacağız.

•             Siber savunma gücümüzü kuvvetlendirmek amacıyla düzenli Siber Güvenlik Koalisyon tatbikatlarıyla siber güvenlik seviyemizi sürekli kontrol edeceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

42

Göç ve Sığınmacı Politikaları

•             Göç İdaresi Başkanlığı başta olmak üzere sığınmacılarla ilgili kurumları yeniden yapılandıracak, yönetim ve personel altyapılarını güçlendireceğiz.

•             Düzensiz göçün kaynağı olan ülkelerle Geri Kabul Anlaşmaları yapacağız.

•             Türkiye’ye bir “tampon ülke” muamelesi yapılmasına izin vermeyeceğiz.

•             Sınırlarımızı elektro optik kuleler, aydınlatma sistemleri, gece görüşlü kameralar, insansız

hava araçları, entegre güvenlik sistemleri ve gerekli hallerde duvarlarla tahkim edecek, kaçak geçişlere kesinlikle müsaade etmeyeceğiz.

•             Geri gönderme merkezlerinin sayılarını ve kapasitelerini artıracağız.

•             Gayrimenkul, devlet borçlanma senedi, yatırım fonu satın alınması ya da döviz cinsi mevduat ya da bireysel emeklilik hesabı açılması karşılığında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı

verilmesi uygulamasına son vereceğiz.

•             Sığınmacıların mahalle, ilçe ve il bazında kontrolsüz yoğunlaşmalara erişmesine veya gettolaşmaya izin vermeyeceğiz.

•             Geçici Koruma Altındaki Suriyeli’lerin güvenli ve iç hukukumuz ile uluslararası hukuka uygun biçimde mümkün olan en kısa sürede ülkelerine geri dönmelerini sağlayacağız.

GİRİŞ

43

GİRİŞ

Toplumu en geniş yelpazede temsil eden altı siyasi parti olarak, Türkiye’nin yıllardır görmeyi

umut ettiği tarihi bir birliktelik için 12 Şubat 2022 tarihinde bir araya geldik ve “Yarın’ın Türkiyesi”ni inşa sürecini başlattık.

Bu süreçte etkin ve katılımcı bir yasama, istikrarlı, şeffaf ve hesap verebilir bir yürütme, bağımsız ve tarafsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği “Güçlendirilmiş Parlamenter

Sistemi” ve üretimde verimliliği, yenilikçiliği ve rekabet gücümüzü tahkim eden, tarım, enerji,

savunma sanayi, sağlık gibi kritik alanlarda arz güvenliğini tesis eden, nitelikli, kaliteli istihdam

imkânlarını artıran, büyüme sürecinde herkesi kucaklayan, refahın adil paylaşımını sağlayan,

çevre başta olmak üzere, sürdürülebilirliği bütün boyutlarıyla ele alan “Yeni Nesil” bir kalkınma

stratejisini beraberce hayata geçirme kararlığımızı ortaya koyduk.

Bu vizyonumuzu hayata geçirmek üzere 2 Ekim 2022 tarihindeki toplantımızda kararlaştırdığımız gibi 9 ana başlık altındaki 75 alt başlıkta 2300’den fazla somut hedef, politika ve projeleri

tam bir uzlaşma içinde belirledik.

Ortak Politikalar Mutabakat Metnimizle Cumhuriyetimizin ikinci yüz yılında Türkiye’yi;

•             Özgürlükçü, çoğulcu ve katılımcı demokrasiye,

•             Ehliyet ve liyakate dayalı, vatandaş odaklı, yolsuzluklardan tümüyle arınmış şeffaf ve hesap

verebilir bir kamu yönetimine,

•             Üretken, uluslararası rekabet gücüne sahip, hiç kimseyi geride bırakmayan dayanıklı, istikrarlı ve kapsayıcı bir ekonomiye,

•             Cazibe merkezi haline getirecek bir bilim ve teknoloji seviyesine,

•             Fikri, irfanı ve vicdanı hür nesiller yetiştiren eğitim sistemine,

•             Bölgesinde ve dünyada saygın, güvenilir, güçlü ve etkili bir ülke konumuna kavuşturacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

I

HUKUK, ADALET

ve YARGI

Yasama Reformu

Yürütme Reformu

Yargı Reformu

Temel Hak ve Hürriyetler

Seçim ve Siyasi Partiler Mevzuatı

I. HUKUK, ADALET ve YARGI

47

•             Etkin ve katılımcı bir yasama, istikrarlı, şeffaf ve hesap verebilir bir yürütme, bağımsız ve

tarafsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir

sistem için Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçeceğiz.

•             Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılması gereken

anayasal ve yasal değişiklikleri ivedilikle hayata geçireceğiz.

Yasama Reformu

•             Yasama faaliyetlerinin katılımcı, etkin, şeffaf şekilde yürütülmesi ve çalışmalarda çoğulculuğu sağlamak amacıyla yeni bir Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hazırlayacak, İçtüzüğün değiştirilmesinde üye tam sayısının salt çoğunluğunu gerekli kılacağız.

•             Yasama faaliyetlerinin niteliğini doğrudan etkileyen Meclis komisyonlarının oluşumu ve işleyişinde muhalefetin etkili şekilde temsil edilmesini sağlayacak, milletvekillerinin yasama

faaliyetlerine yönelik destek hizmetlerini arttıracak ve komisyonları teknik kapasite bakımından güçlendireceğiz.

•             Yasama faaliyetlerinin serbest, özgür ve bağımsız şekilde yerine getirilebilmesini sağlamak

amacıyla milletvekili dokunulmazlığının Anayasa’nın 14. maddesinden kaynaklanan istisnasını kaldıracağız.

•             Kanun yapım süreçlerinin demokratikleştirilmesi için nitelikli kanun yapım süreçlerinin işletilmesini sağlayacağız:

•             Demokrasinin özüyle bağdaşmayan, hukuk devletinin temel unsurlarından belirlilik ve

öngörülebilirlik ilkesine aykırılık oluşturan, milletvekillerinin parlamenter etkinliklerini

zayıflatan ve Meclis içerisinde katılımcılığı, tartışmayı ve müzakereyi etkisiz hale getiren torba kanun uygulamasına son vereceğiz.

•             Bakanlar Kurulu’na, konusu, sınırları ve süresi yetki kanununda açıkça belirtilmek şartıyla kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verecek, temel hak ve hürriyetlerin

kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenmesini engelleyeceğiz.

•             Yasamayı güçlendirmek için kanunlar üzerinde tanınan veto yetkisini kaldırarak Cumhurbaşkanına sadece “geri gönderme yetkisi” tanıyacağız.

•             Kanun teklif ve tasarılarının komisyonlarda görüşülmesi esnasında ilgili sivil toplum

kuruluşları ve meslek kuruluşları ile uzmanların görüşlerine başvurulmasını genel kural

haline getireceğiz.

•             TBMM Genel Kurulu’ndaki açık görüşmelerin TRT’nin bu amaca tahsis edilmiş bir kanalından ve sosyal medya platformlarından; Komisyon görüşmelerinin ise TBMM’nin

sosyal medya platformlarından canlı olarak yayınlanmasını sağlayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

48

•             Şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim için TBMM’nin denetim yollarına etkinlik kazandıracağız:

•             Bakanlara yönelik sözlü soru mekanizmasını Anayasa’da düzenleyerek sözlü sorulara

belirli bir sürede cevap verilmesi zorunluluğunu getireceğiz.

•             Yazılı soru önergelerine süresi içinde cevap verilmemesi halinde ilgili bakana yaptırım

uygulanmasını sağlayacağız.

•             Hükümet, Başbakan ve Bakanlar hakkında gensoru verme hakkını tesis edeceğiz.

•             Genel Görüşme ve Meclis Araştırması mekanizmalarını etkili kılacak, bir yasama yılında

en az 20 gün, gündemi muhalefet tarafından belirlenen genel görüşme açılabilmesini

sağlayacağız.

•             Meclis soruşturması mekanizmasının harekete geçirilmesi için Anayasanın aradığı karar yeter sayılarını düşüreceğiz. Böylece meclis soruşturmasını etkin bir mekanizma

haline getirerek yürütme aktörlerinin hesap verirliğini sağlayacağız.

•             Kamu kurum ve kuruluşlarının Meclis tarafından etkili şekilde denetlenmesini sağlayacağız.

•             Meclis Araştırma, Soruşturma ve Denetim Komisyonlarında Meclis’te yer alan tüm siyasi parti gruplarının adil bir şekilde temsil edilmelerini sağlayacağız.

•             Meclis Araştırma, Soruşturma ve Denetim Komisyonlarına Meclis denetimi kapsamında

davet edilen herkesin bu davete icabet etmesini zorunlu kılacağız.

•             Devlet sırrı ve ticari sır kavramlarını, Meclis’in bilgi edinme ve denetim yetkilerini engellemeyecek şekilde yeniden tanımlayacağız.

•             Yasama yetkisinin korunması için milletlerarası sözleşmelerden geri çekilme yetkisinin

Meclis’e ait olduğunu anayasal güvence altına alacağız.

•             Bütçe hakkının devredilmezliği ilkesi gereğince bütçe hakkını, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin devredilemez bir yetkisi ve denetim aracı olarak düzenleyeceğiz:

•             Bütçe tasarılarının Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeden önce ilgili Komisyon’da görüşülmesini gerekli kılacak ve kanun hükmünde kararnamelerle bütçede değişiklik yapılamamasını güvence altına alacağız.

•             Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kesin Hesap Komisyonu kuracak; kesin hesap kanun

tasarılarının, başkanı ana muhalefet milletvekilleri arasından seçilen bu Komisyon’da

görüşülmesini sağlayacağız.

I. HUKUK, ADALET ve YARGI

49

Yürütme Reformu

•             Yürütmenin Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulundan oluşmasını ancak yürütmeye dair icrai

yetkilerin Bakanlar Kurulu tarafından kullanılmasını sağlayacağız.

•             Cumhurbaşkanlığı makamını siyasi sorumluluğu olmayan ve tarafsız bir yapıya kavuşturacağız:

•             Cumhurbaşkanlığını milletin ve devletin birliğini temsil eden, devletin başı sıfatıyla

temsili görev ve yetkilere sahip, tarafsız bir makam olarak düzenleyecek, Cumhurbaşkanı’nın istisnai nitelikte tek başına yapabileceği işlemleri Anayasa’da açıkça düzenleyeceğiz.

•             Cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisine son vereceğiz.

•             Cumhurbaşkanının tarafsızlığını güvence altına almak için bir dönem seçilebilmesi kuralını kabul edecek, görev süresini 7 yıl ile sınırlı tutacağız.

•             Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisi ile ilişiğinin kesilmesi kuralını düzenleyeceğiz.

•             Görevi sona eren Cumhurbaşkanı’na görev sonrasında aktif siyaset yasağı getireceğiz.

•             Başbakanı, Bakanları ve Bakanlar Kurulunu güçlendirip etkili hale getirecek ve hükümetin

istikrarını sağlayacak tedbirleri artıracağız:

•             Başbakan’ın atanmasında belirsizliği engellemek için Cumhurbaşkanının Meclis’te en

çok milletvekiline sahip siyasi partiye hükümeti kurma görevini vermesini Anayasa’da

düzenleyeceğiz. Hükümetin Anayasa’da öngörülen sürede kurulamaması halinde bu

görevin, milletvekili sayısıyla doğru orantılı olarak diğer siyasi partilere sırasıyla verilmesi esasını kabul edeceğiz.

•             Hükümetin kurulmasını kolaylaştırmak için kurulmasında basit çoğunluk, düşürülmesinde ise Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunu gerekli kılacağız.

•             Hükümete istikrar kazandırmak için gensoru ile yapıcı güvensizlik oyunu birleştireceğiz. Gensoru görüşmeleri sırasında Başbakan veya Bakanlar Kurulu’nun tamamı aleyhine verilecek güvensizlik önergelerinde yeni Başbakanın isminin yer almasını sağlayacağız. TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğu ile imzalanmayan bu yöndeki önergelerin

işleme konulmamasını güvence altına alacağız.

•             Genelkurmay Başkanı’nın Milli Savunma Bakanına bağlı ve ona karşı sorumlu olmasını

sağlayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

50

•             Olağanüstü Hal Kanunu’nda gerekli düzenlemeleri yaparak olağanüstü halin hukuk devletinin sınırları içinde yürütülmesini sağlayacağız:

•             Olağanüstü hal kararnamelerine son vereceğiz.

•             Olağanüstü hal ilan edilebilecek süreyi altı aydan iki aya düşüreceğiz.

•             Olağanüstü halin Olağanüstü Hal Kanunu’na göre yönetilmesini ve bu Kanun’dan kaynaklanan işlem ve eylemlerin tamamının yargı denetimine açık olmasını sağlayacağız.

Yargı Reformu

•             Yargı bağımsızlığının tesisi için anayasal ve yasal düzenlemelerle beraber yapısal bir dönüşüm gerçekleştireceğiz:

•             Birinci sınıfa ayrılan ve birinci sınıf olan hâkim ve savcılar bakımından coğrafi teminat

güvencesi getireceğiz.

•             Hakimlik mesleği ile savcılık mesleğini birbirinden ayıracağız.

•             Hâkimlerin idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlı olmasına son vereceğiz.

•             Savcıların, araştırma ve soruşturma görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmelerini

sağlamak amacıyla, Cumhuriyet Başsavcılıklarına bağlı Adli Kolluk Teşkilatı kuracağız.

•             Özel yargılama usullerine ve özel yetkili mahkeme uygulamasına son verecek, Sulh

Ceza Hakimliklerini kaldırarak bunların yerine Sulh Ceza Mahkemelerini kuracak; görev,

yetki ve işleyişlerini hukuk devletinin gereklerine göre düzenleyeceğiz.

•             Hukuk eğitiminin kalitesini yükseltmek amacıyla hukuk fakültelerinin sayısını azaltacak, fakültelerin akademik kadrolarında, müfredatında ve kütüphane olanaklarında

kapsamlı iyileştirmeler yapacağız.

•             Türkiye Adalet Akademisi’nin eğitim kadrosunu ve hâkim ve savcı adaylarının eğitimlerini daha nitelikli hale getireceğiz.

•             Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının diğer mahkemelerce dikkate alınmasını ve bu mahkemeler tarafından verilen kararların ivedilikle

uygulanmasını sağlayacak tedbirler alacağız.

•             Hakimlerin terfilerinde, kararlarını verirken özenli davranmalarını sağlamak amacıyla,

verdikleri kararların Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarıyla uyumunu temel ölçütlerden biri olarak kabul edeceğiz.

I. HUKUK, ADALET ve YARGI

51

•             Görevini kötüye kullanmak suretiyle, Anayasa Mahkemesi veya Avrupa İnsan Hakları

Mahkemesi’nin verdiği hak ihlali kararına sebep olup devleti tazminata mahkûm ettiren ve zarara uğratan hâkimlere ve savcılara bu tazminat ve zararın rücu ettirilmesini

sağlayacağız.

•             Hakimler ve Savcılar Kurulu’nu kaldıracak, Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki

farklı kurul oluşturacağız:

•             Adalet Bakanı ve Müsteşarının Hakimler Kurulu’nda yer almasına son vereceğiz.

•             Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu’nda çoğulculuğun, hesap verebilirliğin ve demokratik meşruiyetin sağlanması için üye seçiminde çoğulcu bir yöntem benimseyeceğiz.

•             Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu’nun mesleğe kabul ve disiplin cezası içeren kararlarının yargı denetimine açılmasını sağlayacağız.

•             Avukatlık mesleğinin bağımsız ve özgür bir şekilde yerine getirilmesini sağlayacağız:

•             Savunma mesleğini anayasal güvenceye kavuşturacağız.

•             Ceza yargılamalarında, duruşma düzenini “silahların eşitliği ilkesi”ne uygun hale getirecek, iddia makamı ile savunma makamının duruşma salonlarında fiziki olarak eşit

konumda olmasını sağlayacağız.

•             Bir ilde ancak bir baro kurulabilmesini anayasal olarak düzenleyecek, çoklu baro sistemine son vereceğiz.

•             Türkiye Barolar Birliği ve baro seçimlerinde temsilde adalet ilkesinin esas alınmasını

sağlayacağız.

•             Güçlü ve etkili denetim için görev ve yetkilerini genişleterek Anayasa Mahkemesi’ni yeniden

yapılandıracağız:

•             Anayasa Mahkemesi’ne üye seçim yöntemini çoğulculuğu sağlayacak şekilde yeniden

düzenleyeceğiz.

•             Anayasa Mahkemesi’ne “hülle” yöntemiyle atama yapılmasının önüne geçmek için

adayların seçilmelerine temel oluşturan görevlerde belirli bir süre fiilen çalışmış olma

şartını getireceğiz.

•             Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun kapsamını ekonomik ve sosyal hakları da kapsayacak şekilde genişleteceğiz.

•             Bireysel başvuruya konu hak ihlalinin bir kanundan, kanun hükmünde kararnameden

veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinden kaynaklanması halinde Anayasa Mahkemesi’ne, ilgili normu iptal edebilme yetkisi vereceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

52

•             Anayasa Mahkemesi’ni organ uyuşmazlığı davaları bakımından da yetkilendireceğiz.

•             Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açabilecek milletvekili sayısını düşürerek dava açmayı kolaylaştırarak Anayasanın üstünlüğünü daha etkin kılacağız.

•             Kanunların Anayasa’ya ve Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve hürriyetlere ilişkin milletlerarası antlaşmalara uygunluğunun denetlenmesini sağlayacağız.

•             Yargıtay ve Danıştay’ın üye seçim yöntemini tarafsızlık ve bağımsızlık esasları doğrultusunda yeniden düzenleyeceğiz. Danıştay üyelerinin dörtte birini, Türkiye Büyük Millet Meclisinin üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğuyla seçmesini sağlayacağız.

•             Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Vekilinin Yargıtay Genel Kurulu tarafından seçilmesini

sağlayacağız.

•             Yüksek Seçim Kurulu’nu Anayasa’da yargı bölümü içerisinde bir yüksek mahkeme olarak

düzenleyerek, Kurul’un daha etkili çalışabilmesi için idari ve yargısal görevler bakımından

iki daire şeklinde çalışmasını sağlayacağız.

•             Sayıştay’ı Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenleyerek, hesap verebilir ve şeffaf

bir yönetim anlayışıyla Sayıştay denetiminin kapsamını, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını

içerecek şekilde genişleteceğiz.

•             Tutuklamanın istisna olması ilkesinin titizlikle uygulanması için gerekli tedbirleri alacağız.

•             Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100. ve 108. maddelerine ekleyeceğimiz hükümle tutukluluk ve tutukluluğun incelenmesi kararlarının gerekçesinde somut olgu, olay ve delillerin ayrıntılı olarak yazılmasını temin edeceğiz.

•             Hâkimlere gerekli eğitimlerin etkili bir şekilde verilmesini tesis ederek inceleme sonucu

verilen kararların somut olaya ve talep eden kişiye özgü özelliklerle ilişkilendirilmesini,

buna dair ilgili ve yeterli gerekçelendirme yapılmasını sağlayacağız.

•             Uzun tutukluluk sorununun temelden çözümü için yargılamada hedef süreleri yeniden revize ederek yargılama sürelerini makul seviyelere indireceğiz.

•             Soruşturmalarda gizlilik kararlarının istisnai uygulanmasını sağlayacağız. Bu kararların her

ay incelenerek her şartta altı ayı geçmemesi esas alınarak şüphelilerin soruşturma tehdidi

altında bırakılmasını önleyeceğiz.

•             Kadınlar için adli yardım ve zorunlu müdafiliğin kapsamını genişleteceğiz.

•             Çevre davalarında dava açma ehliyetini genişleterek siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının çevreyi ilgilendiren konuları yargıya taşıyabilmelerini sağlayacağız.

I. HUKUK, ADALET ve YARGI

53

•             Cezaevinde kalamayacak derecede hastalığı, engeli bulunan hasta ya da yaşlı mahpusların

tahliye ve infaz erteleme taleplerinin değerlendirilmesinde ölçüt kabul edilen Adli Tıp Kurumu raporlarının yanı sıra, Adalet Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı kararı ile her ilde belirlenmiş

tam teşekküllü devlet hastaneleri tarafından alınan raporların da dikkate alınmasına yönelik yasal bir düzenleme yapacağız.

•             15 Temmuz 2016 tarihinde FETÖ tarafından gerçekleştirilen darbe teşebbüsü sonrası ilan

edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan mağduriyetlere

son vereceğiz.

•             FETÖ dahil olmak üzere tüm terör örgütleriyle kararlılıkla mücadele edeceğiz. Hukuk devletinin bütün unsurlarını dikkate alacak, mağduriyetlere izin vermeyeceğiz. Tüm soruşturma

ve kovuşturmalarda suç, suçlu ve suçsuz arasında ayrım yapacak, adil yargılanma hakkını

tesis edeceğiz.

•             Soruşturma ve kovuşturmalarda yaşanan, kamu vicdanını ve toplumun adalet duygusunu

zedeleyen FETÖ Borsası da dahil yürütme ve yargıya ilişkin tüm iddia ve şikayetlerin titizlikle incelenmesini sağlayacağız.

Temel Hak ve Hürriyetler

•             İnsan onurunun dokunulmazlığını ve devletin insan onuruna saygı gösterme ve onu koruma

yükümlülüğünü anayasal güvence altına alacağız.

•             Temel hak ve hürriyetlerin üstün ve bir bütün olduğunu, birbirini tamamladığını; yasama,

yürütme ve yargı organlarını bağladığını, hürriyetin esas, sınırlamanın ise istisna olduğunu

Anayasayla açıkça düzenleyeceğiz. Anayasa’da, temel hak ve hürriyetlerin ödevle sınırlanması anlayışına son vereceğiz.

•             Anayasa’nın “Düşünce ve kanaat hürriyeti” ile “Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti”ni

düzenleyen maddelerini birleştirerek, madde başlığını “Düşünce, kanaat ve ifade hürriyeti”

olarak değiştireceğiz. Böylece düşünce, kanaat ve ifade hürriyetlerini güçlendireceğiz.

•             Basın özgürlüğünü güçlendireceğiz. Kamuoyunun serbestçe oluşması ve medyanın çoğulcu

bir yapı kazanması için Devlet’in gerekli tedbirleri alma yükümlülüğünü açıkça düzenleyeceğiz.

•             Anayasa’da yapacağımız değişiklik ile ifade ve basın özgürlüğünün sınırlama nedenlerini

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları

doğrultusunda “millî güvenlik, kamu düzeni, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenmesi, Devlet sırrı olarak

kanunla düzenlenmiş bilgilerin açıklanmaması, başkalarının şöhret ve haklarının korunması” sebepleriyle sınırlı tutacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

54

•             İnternet mevzuatını, uluslararası standartlara uygun olarak ifade özgürlüğünü kısıtlamayacak ve kişilik haklarını ihlal etmeyecek şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

•             Süreli ve süresiz yayınların çıkarılma süreçlerini kolaylaştıracak, bu yayınların dağıtılmasının önlenmesi ile toplatılmasında, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararını zorunlu kılacağız.

•             TRT ve Anadolu Ajansı’nı bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yeniden yapılandıracağız.

•             Akreditasyon kararlarında keyfiliğe son verecek, basın kartlarının verilmesinde ve mesleğe

kabulde meslek kuruluşlarının belirleyici olmasını sağlayacağız.

•             Medya sahipliği ve finansmanını şeffaf hale getirecek, medyada tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğiz.

•             Devletin medyada çoğulculuğu sağlama görevini anayasal bir yükümlülük olarak düzenleyeceğiz.

•             Medya kuruluşlarının denetlenmesi amacıyla Rekabet Kurumu’na resen inceleme yetkisi

vereceğiz.

•             Basın İlan Kurumu’nun görevini bağımsız ve tarafsız olarak yerine getirebilmesi için yasal ve

yapısal değişiklikler yapacağız.

•             Dernek kurma özgürlüğüne yönelik haksız müdahaleleri önleyecek güvenceler sağlayacağız.

•             Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı için Anayasa ile öngörülen sınırlama sebeplerinin kapsamını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uygun olarak hürriyetin esas olduğu

anlayışı doğrultusunda daraltacağız. Böylece bu özgürlüklerin belirsiz ve keyfi şekilde sınırlanmasına son vereceğiz.

•             İdari makamların, toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılacağı yerlerle güzergâh ve zamanın belirlenmesine ilişkin yetkilerini sınırlandıracağız.

•             Kamu kuruluşlarının karar alma süreçlerine ve çalışmalarına sivil toplum kuruluşlarının katılımını sağlayarak “açık kapı ilkesini” esas alacağız.

•             Sivil toplum kuruluşlarının kamu yararı statüsü ve vergi muafiyeti gibi desteklerden yararlanmasında eşit, adil ve şeffaf bir yöntem uygulanmasını sağlayacağız.

I. HUKUK, ADALET ve YARGI

55

Seçim ve Siyasi Partiler Mevzuatı

•             Siyasi partiler ve seçim mevzuatını “Siyasi partilerin faaliyetleri, parti içi düzenlemeleri ve

çalışmaları demokrasi ilkelerine uygun olur.” şeklindeki anayasal kurala uygun biçimde ve

özellikle parti içi demokrasinin güçlendirilmesi amacıyla yeniden düzenleyeceğiz.

•             Seçim barajını %3’e düşüreceğiz.

•             Yurt dışında mukim 6 milyonu aşan vatandaşımızın doğrudan Meclis’te temsilinin sağlanabilmesi için en fazla 15 milletvekili ile temsil edilmek üzere yurt dışı seçim çevresi oluşturacak ve bu hususu Anayasada açıkça düzenleyeceğiz.

•             En son yapılan milletvekili genel seçiminde en az %1 oy alan siyasi partilerin hazine yardımından faydalanmasını sağlayacağız.

•             Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davaların açılmasında TBMM’nin iznini zorunlu hale

getireceğiz.

•             Belirli durumlarda, kapatma davası öncesinde partiye ihtarda bulunulmasını bir ön şart olarak düzenleyeceğiz.

•             Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin “odak olma” şartını; belli fiillerin yoğun, sürekli ve demokratik düzene ciddî tehlike oluşturması ve kararlılık içinde işlenmesi koşullarını içerecek

biçimde yeniden tanımlayacağız.

•             Siyasetin finansmanını şeffaflık, denetlenebilirlik ve seçim harcamalarının saydamlığı ilkeleri çerçevesinde ayrıntılı biçimde düzenleyeceğiz.

•             Şeffaflık ilkeleri doğrultusunda, siyasi partilere ve adaylara yapılan belirli miktarın üzerindeki bağışların ve seçim dönemlerinde yapılan tüm harcamaların kamuoyuna açıklanmasını

zorunlu tutacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

II

KAMU YÖNETİMİ

Cumhurbaşkanlığı Bünyesindeki Birimler, Bakanlıklar,

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

Yerel Yönetimler

Liyakate Dayalı Kamu Personel Yönetimi ve Kamuda

Bürokrasinin Azaltılması

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

II. KAMU YÖNETİMİ

59

Cumhurbaşkanlığı Bünyesindeki Birimler, Bakanlıklar, Düzenleyici ve Denetleyici

Kurumlar

•             Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki kurulları ve ofisleri lağvederek görev ve yetkilerini ilgili bakanlık ve kurumlara devredeceğiz.

•             Türkiye Varlık Fonu’nu kapatacağız.

•             “Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı”nı “Kadın, Aile ve Çocuk Bakanlığı” olarak yapılandıracağız.

•             Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nı “İklim, Çevre ve Orman Bakanlığı” şeklinde

yapılandıracağız.

•             Şehircilik ve Afet Yönetimi Bakanlığı kuracağız.

•             Hazine’yi Maliye Bakanlığı’ndan ayıracak ve ayrı bir Bakanlık şeklinde yeniden yapılandıracağız.

•             Ticaret Bakanlığı’nı “Esnaf ve Ticaret Bakanlığı” şeklinde yapılandıracağız.

•             Bilişim ve Yenilikçilik Bakanlığı kuracağız.

•             Strateji ve Planlama Teşkilatı Kuracağız.

•             Bakan yardımcılıklarını kaldırıp, müsteşarlık sistemini kuracağız.

•             Bakanlıklarda belirli konulardan sorumlu birden fazla müsteşar atanmasını mümkün hale

getireceğiz.

•             Düzenleyici ve denetleyici kurumların idari ve mali bağımsızlıklarını sağlayacak ve yürütmenin müdahalelerine karşı koruyacağız.

•             Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda liyakat, şeffaflık, tarafsızlık, çoğulculuk, hesap verebilirlik ve ulaşılabilirlik ilkelerini esas alacağız.

•             Kurumlara yapılacak atamalar ile kurumların denetiminde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin

daha belirleyici ve etkin olmasını sağlayacağız.

•             Düzenleyici ve denetleyici kurumlarda çalışanların düzenledikleri sektörlerdeki kuruluşların

yönetim kurullarında görev almalarını önleyeceğiz.

•             Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na üye seçim yöntemini çoğulculuğu sağlayacak şekilde

değiştirecek, Kurul’un tarafsızlığını ve özerkliğini güvence altına alacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

60

•             Rekabet Kurumu’nun işleyişine etkinlik kazandıracak, piyasalarda hâkim durumun kötüye

kullanılmasını engelleyeceğiz.

•             SPK’nın yetkilerini artıracak, sermaye piyasalarında manipülasyon ortamının oluşmasına

kesinlikle izin vermeyeceğiz.

•             Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunu kuracağız.

•             Türkiye Şeker Kurumu’nu kuracağız.

Yerel Yönetimler

•             Yerel Yönetimler Reformunu hayata geçireceğiz.

•             Tüm yerel yönetim mevzuatını yeniden değerlendirecek, yerel yönetimleri idari ve mali açıdan yeniden yapılandıracağız.

•             Bazı bakanlıkların taşra kuruluşlarını görev alanlarına göre yerel yönetimlere devredeceğiz.

•             Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki aşırı vesayetine son vereceğiz.

•             Seçimle gelenin seçimle gitmesini güvence altına alacak, yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz.

•             Seçilmiş yöneticilerin görevlerine bir yargı kararı olmadıkça son verilememesini güvence

altına alacağız.

•             Görev suçları sebebiyle hakkında soruşturma başlatılan yerel yöneticilerin geçici olarak görevden uzaklaştırılmalarını da ancak yargı kararı ile mümkün kılacağız.

•             Seçilme yeterliliğini kaybeden ya da görevden uzaklaştırılan belediye başkanının yerine gelecek kişinin belediye meclisi tarafından seçilmesini sağlayacağız.

•             Yerel yönetimlerin öz gelirlerini artırma kapasitelerini güçlendireceğiz.

•             Belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı payları artıracağız.

•             Belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldıkları payların belirlenmesinde illerin üretim

ve ihracata olan katkısını ve yaz-kış ile gece-gündüz nüfus farkı ile düzensiz göçü dikkate

alacağız.

•             Muhtarlık Temel Kanunu’nu çıkaracağız.

•             Büyükşehir Yasası’yla mahalleye dönüştürülen köylere tüzel kişiliklerini iade edeceğiz.

II. KAMU YÖNETİMİ

61

•             Bütçe yetersizliği nedeniyle gerekli gelişmeyi göstermekte ve hizmet götürmekte zorlanan

büyükşehir statüsünde olmayan illerimizdeki belde belediyelerini proje bazında destekleyeceğiz.

•             Daha önce kapatılan belde belediyelerinin yeniden açılması ve yeni belediye ihdasını ihtiyaçlar doğrultusunda değerlendireceğiz.

•             İl Özel İdareleri’nin durumunu kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması çerçevesinde ele

alacağız.

•             Türkiye Belediyeler Birliği’ni yeniden yapılandırarak belediyeler arasında ayrım yapan, partizan ve hakkaniyetsiz uygulamalara son vereceğiz.

•             Yerel yönetimlerin karar mekanizmalarına muhtarları, ilgili sivil toplum kuruluşlarını ve

meslek odalarını dahil ederek katılımcılığı artıracağız.

•             Demokratik katılımı önceleyecek, kent konseylerini güçlendirecek, kurulmamış kent konseylerinin ivedilikle kurulmasını zorunlu hale getireceğiz.

•             Yerel yönetim mekanizmalarına nitelikli katılımın sağlanabilmesi için yerel yönetimlerde

fırsat eşitliği birimleri kuracağız.

•             Yerel yönetimlerin verilerini topluma açmasını sağlayacak, bu verilerin üniversiteler, sivil

toplum kuruluşları ve meslek odaları tarafından yerel çözümlerin geliştirilmesinde kullanılmasına imkân tanıyacağız.

•             Yerel yönetim hizmet standartlarını oluşturarak karar ve iş süreçlerini şeffaf, anlaşılır ve

takip edilebilir hale getireceğiz.

•             Meclis toplantıları, imar planı değişiklikleri, kaynak kullanımları, borçlanma, ihale ve satın

alma kararları ile denetim raporlarına ilişkin hususları kamuoyu tarafından canlı yayın dahil

şeffaf ve anlaşılır bir şekilde izlenebilir hale getireceğiz.

•             Belirli nitelikteki projelerde e-devlet oylamaları (halk oylaması) yapacağız.

•             Belirli miktarları aşan ihale ve ödemelerde belediye başkanlarına imza sorumluluğu getirecek, belediye başkanlarının bu konuda uzun süreli hastalık durumu hariç yetki devri yapamamasını sağlayacağız.

•             Belediye başkan ve yardımcılarının birinci ve ikinci derece kan ve sıhri akrabalarının, özel

kalem müdürlüğü, müşavirlik, danışmanlık görevlerine getirilmesini yasaklayacağız.

•             Belediyelerin büyük ölçekli projelerinin iç ve dış finansmanıyla ilgili objektif kriterler belirleyecek, merkezi yönetimin belediyelerin finansmana erişimini geciktiren veya engelleyen

onay yetkisinin kullanımında süre şartı getireceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

62

•             Yerel yönetimlerin kurdukları şirketler ve iştirakleri görev, fonksiyon, ihtiyaç, etkinlik, verimlilik ve kamu ihale yasasına uymak gibi kriterlere göre kapsamlı bir değerlendirmeye tabi

tutacağız.

•             Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) üyelerini ulaşımla ilgili kurumları içerecek ve temsil

ağırlığı büyükşehir belediyelerinde olacak şekilde yeniden belirleyeceğiz.

•             Yerel yönetimlerde etkin bir iç denetim ve Sayıştay denetimini hayata geçirecek, denetim

bulgularının yerine getirilip getirilmediğini titizlikle takip edeceğiz.

Liyakate Dayalı Kamu Personel Yönetimi ve Kamuda Bürokrasinin Azaltılması

•             657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu sadeleştirerek günümüz koşullarına uygun hale getireceğiz.

•             Devlet Personel Başkanlığı kuracağız.

•             Kamu görevine alınmada her aşamada liyakat ve eşitlik ilkelerini hâkim kılacak, şeffaflığı

sağlayacağız.

•             Mülakat uygulamalarına son verecek, yazılı sınavda en yüksek puan alandan başlamak üzere personel alımı yapılmasını sağlayacak, işin niteliği gereği sözlü mülakat yapılmasının zorunlu olduğu istisnai halleri kanunla düzenleyecek, sözlü sınavlarda adaylara yöneltilecek

soruların kura usulüyle belirlenmesini, sözlü sınav ve mülakatların kayda alınmasını temin

edeceğiz.

•             KPSS sınavlarının sayısını artıracak ve sınavlardan ücret almayacağız.

•             Merkez Bankası, TÜİK ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlara atanacak Başkanların atanmadan önce Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kamuoyuna açık bir oturumda dinlenilmesini

sağlayacağız.

•             Düzenleyici ve denetleyici kurumların ve kamu bankalarının üst yönetimine yapılacak atamalarda eğitim, sektör tecrübesi gibi kriterleri sıkılaştıracak ve titizlikle uygulanmasını sağlayacağız.

•             Kamuda kariyer sistemine dayalı çağdaş bir insan kaynakları yönetimine geçecek, her kurumun nitelikli “meslek elemanı” ihtiyacını kendi içinden karşılaması ilkesini getirecek, meslek memurluklarına atanmada kurumlar arası nakil işlemi uygulamalarına son vereceğiz.

•             Kamu hizmetinde yükselmede objektif kriterlere dayanan ehliyet, liyakat, performans ve

kıdem dışında bir ölçüt kabul etmeyecek, fırsat eşitliğini mutlak surette sağlayacağız.

II. KAMU YÖNETİMİ

63

•             Kamu görevlilerini tanımlanan yetki alanlarında, hesap verebilirlik ilkesi uyarınca sorumlu

tutacak, bu doğrultuda kamu personelinin dokunulmazlıklarını kaldıracağız.

•             2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun kapsamında öngörülen yasaklara uyulmasını yakından takip edecek, öngörülen müeyyideleri

titizlikle uygulayacağız.

•             Üst düzey görevlere atanan kadın yöneticilerin sayısını arttıracağız.

•             Kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin vekil ya da taşeronlar eliyle yürütülmesine izin vermeyeceğiz.

•             Kamu çalışanları arasında ücret ve maaş adaletini sağlayacağız.

•             Aile birliğinin korunması ilkesini gözeterek tüm eş durumundan atama taleplerini en kısa

zamanda gerçekleştireceğiz.

•             Avrupa Sosyal Şartı’nda yer alan istisnalar dışında kamu görevlilerinin sendikal hak ve özgürlüklerinin önündeki tüm engelleri kaldıracağız.

•             E-Devlet hizmet ağını genişleterek kamu hizmetlerinde kâğıt, mühür ve imzayı azaltacak,

bu kapsamda, kişilerin kurumlar ve diğer taraflarla ev kiralama, ikinci el alışveriş gibi ticari borç/alacak ilişkisinde e-devlet üzerinden serbest sözleşme düzenleyebilmesinin önünü

açacağız.

•             Büyük Veri Hamlesi sayesinde kişisel mahremiyet çerçevesinde ve bireyin iznine bağlı olarak, kamu kuruluşlarının diploma, vesikalık fotoğraf, ikamet ve benzeri verileri birbirleriyle

paylaşmalarını ve mükerrer taleplerde bulunmamalarını sağlayacağız.

•             Kamuda izin, lisans ve benzeri başvuruların durumunun ve tahmini tamamlanma süresinin

dijital platformlar üzerinden takip edilmesini sağlayacağız.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

III

YOLSUZLUKLA

MÜCADELE,

ŞEFFAFLIK ve

DENETİM

Yolsuzlukla Mücadele

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı

Kamu İhale Kanunu

Şeffaflık

Denetim ve Sayıştay

Siyasi Etik Yasası

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

III. YOLSUZLUKLA MÜCADELE, ŞEFFAFLIK ve DENETİM

67

Yolsuzlukla Mücadele

•             Sivil toplumun da destek ve katkısıyla “Yolsuzlukla Mücadele Strateji ve Eylem Planı” hazırlayacak ve kararlılıkla uygulayacağız.

•             Yolsuzlukla mücadelede idari, yargı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimini etkinleştireceğiz.

•             TBMM’de “Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu” kuracağız.

•             Yolsuzlukla mücadele mevzuatını, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun

(GRECO) tavsiye kararlarıyla tam uyumlu hale getireceğiz.

•             OECD Rüşvetle Mücadele Çalışma Grubu’nun yurt dışı merkezli kişi ve kuruluşlardan gelen

rüşvetle mücadele, ihbarcıların korunması ve kovuşturma bağımsızlığı konularında tespit

ettiği eksiklikleri ivedilikle gidereceğiz.

•             Rüşvet ve yolsuzluk suçlarında yargı süreçlerini hızlandıracak, cezaları artıracak, zaman

aşımını kaldıracak, bu suçların af kapsamına alınmamasını sağlayacağız.

•             3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu’nda

değişiklik yaparak kaynağı açıklanamayan gelir ve servet artışlarının cezalarını artıracak ve

tavizsiz bir şekilde uygulayacağız.

•             Uluslararası Yolsuzluk Sözleşmesi başta olmak üzere tüm uluslararası mekanizmaları kullanarak yolsuzluktan elde edilen ve yurtdışına kaçırılan gelirleri ülkemize geri getirecek, bu

çerçevede, AB Müktesebatına uyum çalışmaları kapsamında da öngörülen “Malvarlıklarının

Geri Alınması Ofisi”ni kuracağız.

•             TMSF kapsamına alınan kuruluşlara atanan kayyımların yürüttüğü satış, yatırım ve benzeri

finansal işlemleri denetime tabi tutacağız.

•             TMSF ve diğer kamu kurumlarından ihalesiz varlık satışını yasaklayacak, Fon Kurulu Üyelerinin aldıkları kararlarla ilgili sınırsız sorumsuzluk durumunu kaldıracağız.

•             Siyaset, kamu meslek örgütleri ve kamu imtiyazı elde etmiş sivil toplum yöneticilerini de

kapsayacak şekilde mal beyannamesi uygulamasının yaygınlaştırılmasını ve etkin bir biçimde denetlenmesini sağlayacağız.

•             4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesi kapsamında “Pazarlık Usulü” ile yapılanlar başta olmak üzere tüm ihaleleri gözden geçirecek, tespit edilen usulsüzlük ve yolsuzlukların takipçisi olacağız.

•             Yolsuzluklara yönelik denetimin etkinliğini arttırmak için ulusal denetim standartları belirleyeceğiz.

ORTAK POLİTİKALAR MUTABAKAT METNİ

68

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı

•             Terörizmin finansmanı, rüşvet, yolsuzluk, insan kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti ve tüm diğer

kara para yaratan gelir kaynaklarıyla etkili mücadeleyi temel öncelik olarak esas alacak,

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın (MASAK) mali kaynakları ile personel ve bilişim

alt yapısını güçlendirecek, çalışmalarında idari özerkliğe sahip olmasını sağlayacağız.

•             MASAK’ta görevli uzmanların güvencelerini artıracağız.

•             MASAK’ın zamanında ve yeterli düzeyde dijital verilere ulaşmasının önündeki idari engelleri

ve birimler arası bilgi akışını engelleyen düzenlemeleri kaldıracağız.

•             Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu’nun yapısını güçlendirecek, Kurulu daha etkili

konuma getireceğiz.

•             5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, 6415 Sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun, 7262 Sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Kanun ve ilgili mevzuatı güncelleyeceğiz.

•             Suç gelirlerinin ve teröre finans sağlayan fonların belirlenip, ayrıştırılarak el konulması ve

müsadere edilmesine yönelik düzenlemeleri güncelleyerek, 5549 sayılı Kanun ve 6415 sayılı Kanun’da öngörülen idari tedbir düzenlemeleriyle entegre edeceğiz.

•             MASAK’la kolluk ve savcılık birimleri arasında görev ve sorumlulukları sarih bir şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

•             Döviz büroları, ödeme kuruluşları, kıymetli taşlar ve maden ticareti ile gayrimenkul alım-satımının Mali Eylem Görev Gücü (FATF) standartlarının etrafından dolanılması amacıyla kullanılmasını engelleyecek, FATF standartlarına tam uyum sağlayacak ve ülkemizi “gri liste”-

den çıkaracağız.

•             Uluslararası kuruluşlar tarafından kabul edilmiş vergi cennetleri listesini ve kara paranın

aklanması bakımından riskli ülkeler listesini acilen yayımlayacağız.

•             Offshore hesaplara fon transferlerini etkin biçimde takip edecek, “Vergi Konularında İdari

Yardımlaşma Sözleşmesine Taraf Olan Ülkelerle” yakın işbirliği mekanizmaları oluşturacağız.

•             Vergi affı ve varlık barışlarının kara para aklanması aracı olarak kullanılmasını engelleyeceğiz.

III. YOLSUZLUKLA MÜCADELE, ŞEFFAFLIK ve DENETİM

69

Kamu İhale Kanunu

•             4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nu Avrupa Birliği normlarına uygun olarak yeniden düzenleyeceğiz.

•             İhale mevzuatını oluştururken su, enerji, posta ve ulaştırma gibi iktisadi kamu hizmetleri

sektörlerinin özelliklerini dikkate alacağız.

•             Kamu alımları ve ihalelerde rekabeti ortadan kaldıran, ihaleyi istisna, keyfiliği kural haline

getiren, yolsuzluk kapısını açık tutan istisna ve muafiyet hükümlerini kaldıracağız.

•             Kamu ihale kanununda yapılacak değişikliklerin TBMM’de salt çoğunlukla yapılmasını sağlayacağız.

•             Kamu İhale Kurulu ve Kurumu’nu yeniden yapılandıracak, Kurul üye sayısını azaltacak ve

Kurul’un esas olarak mevzuatın geliştirilmesine ve idare ile yüklenicinin sorunlarının çözümüne odaklanmasını sağlayacağız.

•             Yüklenicilerin daha önce yaptıkları işler, sermaye yapıları, makine ve ekipman parkları, işi

zamanında bitirme yeteneği ve benzeri hususları kapsayan bir “merkezi değerlendirme kütüğü” oluşturacak, bu sistemden tüm kamu kurumlarının yararlanmasını sağlayacağız.

•             Devletin mal ve gayrimenkul satışlarında 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında suistimale yol açan uygulamalara son vereceğiz.

•             İhaleye fesat karıştırma ve ilgili suçlarda “zaman aşımı süresini” yeniden ele alacağız.

Şeffaflık

•             Bilgi Edinme Kanunu’nu şeffaflığı artıracak şekilde yeniden düzenleyeceğiz.

•             Bilgi edinme, hak arama, müracaat ve şikayette bulunmanın usul ve esasları, idarenin tazmin sorumluluğu, yönetsel işlemlerde görev, yetki ve zamanaşımı gibi hususları düzenlemek üzere “Genel İdari Usul Kanunu” çıkaracağız.

•             Bilgi edinme hakkını ihlal eden kamu görevlilerinin disiplin, ceza ve tazminat sorumluluğunu

artıracağız.

•             İş süreçlerinin basitleştirilerek, açık ve net olarak kurumların web sitelerinde yayınlanmasını sağlayacağız.