İMO'dan Hasan Polatkan Havalimanı açıklaması

İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi Hasan Polatkan havalimanı hakkında yazılı olarak şu açıklamayı yaptı; “TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi olarak son günlerde Hasan Polatkan Havalimanı hakkında basında çıkan haberleri yakından takip etmekteyiz. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün özel bir havayolu şirketine yazdığı yazı ile öğrenilen Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı’ndan gerçekleştirilen uçuşların 1 Nisan 2022 tarihinden itibaren Kütahya Zafer Havalimanı’na kaydırılması kararı Eskişehir genelinde hem şaşkınlık yaratırken hem de tepkilere yol açtı.

“Havacılık Kenti” olarak bilinen Eskişehir; 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı, TEI (Tusaş Motor Sanayii A.Ş.), ESTÜ Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi (önceki adıyla Sivil Havacılık Yüksekokulu) ve Organize Sanayi Bölgesinde yer alan havacılıkla ilgili firmalara sahip olan ve bu nedenle “Havacılık Kenti” olarak bilinen bir kenttir. Hasan Polatkan Havalimanı 1989 yılında “Anadolu Havalimanı” ismiyle, Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi eğitim faaliyetleri ile Eskişehir ve çevre illerde oluşabilecek ulusal ve uluslararası hava taşımacılığı talebini karşılamak amacıyla hava trafiğine açılmıştır. Hasan Polatkan Havalimanı Eskişehir Teknik Üniversitesi Rektörlüğü adına Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi tarafından işletilen uluslararası bir havalimanı olmakla birlikte 2007 yılında aldığı işletme ruhsatı ile yolcu taşımacılığı yapan dünyanın ilk üniversite havaalanı olma özelliğini taşımaktadır. Geçtiğimiz yıllarda eğitim uçuşlarının yanı sıra, Bodrum, İstanbul, İzmir uçuşlarının yapıldığı Hasan Polatkan Havalimanından zaman içerisinde yurt içi uçuşlar azaltılmış, eğitim uçuşları ile birlikte ibadet amaçlı seyahatlere yönelik uçuşlara (2012den itibaren) ve Eskişehir ile çevre illerden vatandaşların yoğunlukla yaşadığı Brüksel uçuşlarına (2005den itibaren) ağırlık verilmiştir.

Zafer Havalimanı ise Kütahya, Afyon, Uşak illerindeki havayolu taşımacılığını üstlenmek, gurbetçi vatandaşların yurda ulaşımını Kütahya üzerinden gerçekleştirmek, Kütahya ve Afyon’da termal turizmine ve çini sanatına yönelik yapılan ve yapılması planlanan organizasyonlara yerli ve yabancı turist çekerek bölgenin kalkınmasına katkı sunmak amacıyla inşa edilmiştir. Ancak fizibilite raporunda astronomik veriler bulunan havalimanının ilk 2 yapım ihalesi katılımcı olmaması nedeniyle iptal edilmiş, 10 şirketin şartname satın aldığı 3. ihalede ise tek teklif veren IC İçtaş İnşaat yüklenici firma olmuş ve nihayet ihale sonuçlandırılmıştır. Bölgenin havayolu ulaşımını karşılaması düşünülen Zafer Havalimanının proje hedefindeki il merkezlerine uzaklığı; Kütahya için 55 km, Afyon için 65 km, Uşak için 120 km’dir. Zaman içerisinde havalimanının hem bireysel araçla hem de servis hizmetleri ile yaşanan ulaşım sorunu nedeniyle tercih edilirliği azalmış, havalimanının yapılması durumunun incelendiği fizibilite raporlarında hedeflenen turizm amaçlı yatırımlar ise gerçekleşmekten uzak kalmıştır. Böylelikle havalimanı fizibilite raporları ile gerçekleşme miktarı arasında %98 lik oranda kabul edilemez bir fark oluşmuştur. Fizibilite raporu bir projenin gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceğine karar verilmek amacıyla hazırlanan teknik ve mali hususların birlikte değerlendirildiği raporlardır. Eğer fizibilite raporu gerçekçi tespitlere dayandırılmış olsa idi rapor sonucu fizibıl çıkmayacağından proje hayata geçirilmeyecekti ancak ortaya çıkan sonuç dönem dönem bu raporların; yatırım programına alınan projelerin ihaleye çıkabilmek için fizibilite raporu hazırlanması koşulunu sağlamak amacıyla hazırlandığını düşündürmektedir. Projenin fizibıl çıkmasını sağlayacak destekleyici yatırım programları vadetmek yerine mevcut durumu ve uzun vadede gerçekleşmesi öngörülen projeleri gerçekçi bir şekilde tespit etmek bir mühendisin esas görevidir. Proje başlangıcında da şartnameyi ve raporları inceleyen firmaların ihaleye neden katılmadığı varılan bu vahim noktada tekrar düşünülmeli ve projenin gerçekleştirilme zorunluluğu sorgulanmalıdır! Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasının sağlanması tüm kamu personellerinin asli görevi olmakla birlikte, kaynakların kullanımının sorgulanması da vatandaşlık görevidir. Ülkenin çılgın projelere değil, ayakları yere basan, doğru etüt edilmiş, teknik, mali ve işletim aşamaları gerçekçi öngörüler ile hesaplanmış, kamuoyuna açıklanabilir projelere ihtiyacı vardır.

Hasan Polatkan Havalimanı ise Eskişehir kent merkezinde hatta Eskişehir Teknik Üniversitesi içerisinde yer alan ve öz kaynaklar ile inşa edilmiş bir havalimanıdır. Çevre illerde bağlantısı hem karayolu hem de çevreyolu açısından son derece kolay olan Hasan Polatkan Havalimanı ulaştırmanın en önemli ilkelerinden biri olan erişilebilirliği sağlamaktadır. Yıllarca hem eğitim uçuşlarına hem de uluslararası uçuşlara ev sahipliği yapan Hasan Polatkan Havalimanı’na gerekli destek maalesef sağlanamamıştır.

Ani bir karar ile Zafer Havalimanı’na yönlendirilen uçuşlar ile kapanma tehdidi ile karşı karşıya kalan havalimanında yine 29.03.2022 tarihinde alınan siyasi bir karar ile işletime devam edilmesi sevinmekten çok üzerinde düşünülmesi gereken bir karardır. Kaldı ki Hasan Polatkan havalimanı kapatılınca yolculukların tamamının Zafer Havalimanına kayacağını sanmak büyük bir hayal olur. Bu karar daha uzak olmasına rağmen, çok sayıda uçuş seçeneği bulunan ve daha ekonomik bilet fiyatları sunan Sabiha Gökçen havalimanına olan talebi artıracaktır. Esas yapılması gereken 2021 yılında yaklaşık 100.000 yolcunun uçuş yaptığı Hasan Polatkan Havalimanı’nın acilen desteklenmesi ve potansiyelinin güçlendirilmesidir. Uçuş tarifelerinde ve frekanslarındaki yanlışlık, uçak tipindeki yanlışlık, tanıtım, pazarlama ve planlama eksikliği, uçuşlarda havayolu işletmelerinin istikrarsızlığı gibi yıllar içerisinde yapılan yanlışlardan dönülmelidir.

Halkın havayoluna olan bakış açısı ve hangi şartlarda hava taşımacılığını tercih edeceği araştırılmalı, Eskişehir ve çevre illerinin havayolu ile yolcu ve yük taşımacılığı potansiyeli saptanmalı, yolcu profili ve trafik tipleri ortaya konulmalı, yolcunun ulaşım türü tercihleri ve bu tercihleri etkileyen faktörler belirlenmeli, araştırma sonuçları yerel idareler, havayolu işletmeleri ve ilgili tüm paydaşlar ile paylaşılmalı, hangi uçak tipiyle, hangi uçuş sıklığında, hangi gün ve saatlerde ve nerelere uçmanın uygun olacağı konusunda taraflara bahsi geçen bölgede havayolu ulaştırmasını geliştirecek ipuçları verilmelidir. Düşük kapasiteli uçaklar ile sık seferli uçuşlar üzerinde çalışılmalıdır. Aksi halde Zafer Havalimanı’nın aksine yolcu tarafından kullanılma potansiyeli olan Hasan Polatkan Havalimanı’nın etkin ve verimli kullanılmasının engellenmesi de kamu zararına neden olacaktır. Bu kapsamda İnşaat Mühendisleri Odası Eskişehir Şubesi olarak üzerimize düşen tüm görevlerde Hasan Polatkan Havalimanı’nın geliştirilmesi için çaba sarf edeceğimizi öncelikle tüm Eskişehir’in ve kamuoyunun bilgisine sunuyor, diğer meslek odalarını ve tüm paydaşları katkı sunmaya çağırıyor, merkezi yönetimi de Eskişehir’in gerçekten sevineceği havayolunu destekleyici kararları yatırım programları içerisine almaya davet ediyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

(EK: Tablo 1)

Tablo 1: Hasan Polatkan Havalimanı ile Zafer Havalimanı Hakkında Teknik Bilgiler