Kıdem tazminatı, belirli şartları sağlayan çalışanların işten ayrıldıklarında alabilecekleri önemli bir haktır. Ancak bu tazminatı alabilmek için bazı yasal gereklilikleri yerine getirmek gerekmektedir. İş Kanunu'na göre, kıdem tazminatına hak kazanmak için belli başlı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Peki, kıdem tazminatı nasıl alınır? Hangi durumlarda çalışanlar bu hakkı elde edebilir? İşte kıdem tazminatına dair bilmeniz gereken tüm detaylar…
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre en az bir yıl aynı işyerinde çalışan ve belirli şartları sağlayan işçilerin işten ayrıldıklarında alabilecekleri bir tazminat türüdür. Çalışanın işyerine bağlı olarak geçirdiği süreye göre hesaplanır ve işçinin işverenle olan çalışma süresi baz alınarak ödenir.
KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA ŞARTLARI
Bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir:
- Çalışma Süresi: En az 1 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmış olmak.
- İşten Çıkarılma Nedeni: İşveren tarafından haksız şekilde işten çıkarılma durumu.
- İstifa Durumu: Çalışan kendi isteğiyle işten ayrılıyorsa, yalnızca bazı durumlarda kıdem tazminatı alabilir. (Evlilik, emeklilik, sağlık nedenleri, askerlik gibi)
- İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetmemesi: Çalışanın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranış sergilememesi gerekmektedir.
HANGİ DURUMLARDA KIDEM TAZMİNATI ALINABİLİR?
Aşağıdaki durumlar kıdem tazminatı alma hakkı doğuran en yaygın nedenlerdir:
- İşveren Tarafından Haksız İşten Çıkarma: Eğer işveren, işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarırsa, kıdem tazminatı hakkı doğar.
- Sağlık Nedenleri: İşçinin sağlığını tehdit eden bir durum varsa ve bu nedenle işten ayrılıyorsa, kıdem tazminatı alabilir.
- Askerlik Nedeniyle Ayrılma: Erkek çalışanlar, askerlik nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler.
- Kadın Çalışanın Evlilik Nedeniyle Ayrılması: Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar.
- Emeklilik Durumu: Çalışan, emeklilik hakkını elde ettiğinde kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir.
- İşyerinin Kapanması veya Devredilmesi: İşyerinin kapanması veya el değiştirmesi durumunda çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
4. Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Kıdem tazminatı hesaplanırken şu formül uygulanır:
Kıdem Tazminatı = Çalışılan Yıl x Son Brüt Maaş
Örneğin, bir işçi 5 yıl boyunca çalışmış ve son brüt maaşı 20.000 TL ise kıdem tazminatı şöyle hesaplanır:
5 yıl x 20.000 TL = 100.000 TL kıdem tazminatı
Ancak, kıdem tazminatı hesaplamasında her yıl için belirlenen tavan ücret dikkate alınmalıdır. Devlet tarafından belirlenen kıdem tazminatı tavanı her yıl güncellenmektedir.
KIDEM TAZMİNATI NASIL TALEP EDİLİR?
Kıdem tazminatı almak için işverenin ilgili ödeme işlemini yapması gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda işveren, kıdem tazminatını ödememek için çeşitli bahaneler öne sürebilir. Böyle bir durumda aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- İşverenle Görüşme: Öncelikle işveren ile iletişime geçerek kıdem tazminatınızın ödenmesini talep edin.
- İhtarname Gönderme: Eğer işveren ödeme yapmıyorsa noter aracılığıyla ihtarname çekebilirsiniz.
- Arabuluculuk Başvurusu: İş mahkemesine gitmeden önce arabulucuya başvurmanız gerekmektedir. Bu süreçte işveren ve çalışan uzlaşmaya çalışır.
- Dava Açma: Eğer arabuluculuk süreci başarısız olursa, iş mahkemesinde dava açarak kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.
Eğer kıdem tazminatı ile ilgili haklarınızı tam olarak öğrenmek istiyorsanız, avukata sor seçeneğiyle uzman bir avukattan hukuki destek alabilirsiniz.
KIDEM TAZMİNATINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ VAR MI?
Evet, kıdem tazminatı talebinde bulunmak için belirli bir süre sınırı vardır. İş Kanunu'na göre kıdem tazminatınızı talep etmek için 5 yıl içinde başvuru yapmanız gerekmektedir. Bu süre geçtikten sonra kıdem tazminatı hakkınız zamanaşımına uğrayabilir.
KIDEM TAZMİNATI ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kıdem tazminatınızı alırken şu noktalara dikkat etmelisiniz:
- Tazminatın eksiksiz olarak hesaplanıp hesaplanmadığını kontrol edin.
- İşvereninizin ödeme yapmaması durumunda yasal yollara başvurun.
- Kendi isteğinizle işten ayrılıyorsanız, kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığınızı öğrenmek için önceden araştırma yapın.
SONUÇ
Kıdem tazminatı, çalışanlar için önemli bir yasal haktır. Ancak bu hakkın elde edilebilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Eğer işten ayrılmayı planlıyorsanız veya işvereniniz kıdem tazminatınızı ödemiyorsa, haklarınızı bilmek ve profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşır. Bu konuda detaylı bilgi almak için Konya avukat hizmetlerinden destek alabilir ve süreci en doğru şekilde yönetebilirsiniz.
