Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzm. Dr. Türkan Tünerir, Lenfödem hastalığının nasıl oluştuğuna ilişkin bilgi verdi, tedavi yöntemlerini ve korunma yollarını anlattı.
Fizyomer Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Tıp Merkezi Kurucusu ve Tıbbi Direktörü Dr. Türkan Tünerir, “Lenfödem, lenfatik dolaşım sistemindeki bozukluk nedeniyle proteinden zengin içerikli sıvının dokuda birikmesi sonucu oluşur. Etkilenen bölgede şişlik, ağırlık, sıkılık hissi, ağrı ve enfeksiyonlara yatkınlık belirtileri ortaya çıkar. Hastanın yaşam kalitesini ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkiler” diye konuştu.
Lenfödem nasıl ortaya çıkar
Lenfödemin doğumda, ergenliğin başlangıcında veya yetişkinlik çağında sebebi bilinmeyen şekilde başlayabileceğini dile getiren Dr. Tünerir, Lenfödemin belirtilerini şöyle sıraladı: “Lenfödemin belirtileri 3 evre halinde ilerler. Evre 1 geriye dönebilir lenfödemdir. Bu evrede şişmiş olan kol veya bacak basitçe yukarı kaldırmakla bir süre sonra genellikle ödem ortadan kalkar. Ayrıca deri üzerine bastırmakla çukur oluşur. Evre 2 kendiliğinden geri dönemeyen lenfödemdir. Bu evrede deride fibröz dokuda artış ve ilerleyici katılaşma vardır. Enfeksiyon ve şişlikte sık artma olabilir. Üzerine bastırıldığında deride çukur oluşmaz. Bu evrede ilgili uzvun basitçe yukarı kaldırılmasıyla ödem gerilemez. Evre 3 elefantiazis (fil hastalığı) olarak adlandırılır. Bu son evrede kol veya bacak bir sütun halini alır ve örneğin diz eklemi bacağın diğer kısımlarından ayırt edilemez. Derinin daha fazla katılaşmasıyla büyük deri katlantıları oluşur.”
Lenfödemde tedavi
Lenfödemin kronik bir hastalık olarak kabul edildiğini ifade eden Dr.Tünerir, tedavi yöntemlerini şöyle açıkladı: “Lenfödem tedavisi 4 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; ‘manuel lenf drenajı, cilt bakım, çok katlı bandaj ve egzersiz’dir. İlk aşama olan Manuel Lenf Drenajı (MLD), lenf sisteminin elle manipule edilerek, lenfödem nedeniyle bloke olmuş lenf sıvısının serbest akımının sağlanması tekniğidir. Manuel lenf drenajı, elle yapılan, karın bölgenizi, boyun bölgenizi, sırt bölgenizi dahi içine alan ve lenf anatomisine uygun olarak yapılan, ritmik ve yavaş bir masaj uygulamasıdır. Amacı lenf sıvısını lenf dolaşımına katarak ödem miktarını azaltmaktır. İkinci aşama olan cilt bakımında ise, ödemden dolayı nemini kaybeden cildin, nemini tekrar kazandırmak için PH’ı nötr cilt bakım ürünleri kullanılır. Açık yara varsa yara bakımı yapılır. Çok katlı bandaj tedavisinde lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlar, pamuk, sünger gibi materyallerle bandajlama yapılır. Türkiye’de ve dünyada bu tedavi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı kontrolünde, lenfödem üzerine eğitim almış fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır.”
Nasıl tedbir almalı
Tünerir, lenfödemin gelişmesini veya oluşmuş Lenfödemin ilerlemesini önleyici tedbirleri ise şöyle sıraladı: “Bacaklar İçin: Risk altındaki bacağınızı tertemiz tutun. Banyodan sonra nazikçe fakat tamamen kurulayın. Ayak parmaklarının arasını veya deri katlantı bölgelerini ıslak bırakmayın. İlgili bacakta deriyi tahriş edici hareketlerden kaçının. Sıkı lastikli çorap veya çamaşır giymeyin. Banyo yaparken aşırı ısı değişikliklerinden kaçının ve saunadan uzak durun. Hava yolculuğunda, lenfödemli ve riskli hastalar varis çorabı giymelidir. Her zaman temiz çoraplar giyin. Ayaklarınız terliyorsa pudra kullanın. Kollar İçin: Lenfödemli kolunuza iğne yapılmasına ve kan alınmasına kesinlikle izin vermeyin. Gerekirse ‘lenfödem uyarı bileziği’ takın. Tansiyonunuzu sağlam kolunuzdan ölçtürün. İlgili kolunuzla ağır yük kaldırmayın veya taşımayın. Omuzdan askılı ağır çantalar taşımayın. Etkilenen kol ve parmaklar sıkı yüzük ve bilezik veya elastik bantlar geçirmeyin. Banyoda veya bulaşık yıkarken aşırı ısı değişikliklerinden kaçının. Saunadan ve güneşten uzak durun. Sıkı ve askılı sutyen giymeyin.”
