AKP’nin tüketiciyi koruma gerekçesiyle Meclis’ten geçirdiği yeni yasayla, Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu’na, internet sitelerine erişim engelleme yetkisi verildi, muhalefet düzenlemeye ‘yeni sansür yetkisi’ tepkisini gösterdi. CHP’nin gazeteci kökenli Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, 2022 yılı itibariyle Türkiye'de 510 bin web sitesine ve internet sayfasına erişim engeli getirildiğini açıklayarak, “Türkiye'de zaten yargının yanı sıra aralarında Türkiye İlaç ve Tıbbı Cihaz Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Spor Toto, Diyanet İşleri ve Türkiye Futbol Federasyonu’nun da bulunduğu 20’ye yakın kamu kurumuna ‘erişim engeli’ yetkisi verilmişti. Şimdi bunlara Reklam Kurulu da ekleniyor. Mahkeme kararı olmaksızın bir internet sitesinin tümüne erişime engelleme yetkisi verilmesi Anayasa’ya aykırıdır. Bu yetkinin doğuracağı sonuçlar özgürlük alanının daraltılması gibi felaketlere yol açar. Eğer ortada bir suç iddiası varsa bu mutlaka mahkeme kararıyla belirlenmelidir” dedi.
Çakırözer, Anayasa Mahkemesi’nin erişim engelleme kararlarının ‘ifade ve basın özgürlüğü ihlali’ oluşturduğuna ilişkin 2021 yılında verdiği pilot kararı hatırlatarak, “AYM kararları bir yıl içinde düzenleme yapılması isteğiyle Meclis’e gönderdi. O zaman bizim Meclis’te öncelikle Anayasa Mahkemesi’nin o kararının gereğini yapmamız ve erişim engellerini demokratik bir kurala bağlamamız gerekir. Ama maalesef iktidar bir kuruma daha erişim engelleme yetkisi veren bir kanun çıkarıyor” dedi.
SANSÜR DÜZENLEMESİ
AKP’nin Meclis’ten geçirdiği Tüketiciyi Koruma Kanunu’nda yapılan değişikle internet sitelerine erişimi engelleme yetkisi verilen kurumlara ‘Reklam Kurulu’ da eklendi. Kanunun TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri sırasında düzenlemeye karşı çıkan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Türkiye’de 2022 yılı itibariyle 510 bin web sitesi ve internet sayfasına erişimin engellendiğini açıkladı.
ÇAKIRÖZER: “510 BİN WEB SİTESİ ERİŞİME ENGELLENDİ”
Haber ve haber sitelerine yönelik erişim engellemelerinin Türkiye'de demokrasinin en sıkıntılı alanlarından olduğuna dikkat çeken Çakırözer, şöyle konuştu:
“Bu madde ‘ne var bunda?’ deyip geçebileceğimiz bir madde değil. Niyetiniz iyi olabilir ama verilecek bu yetkinin doğuracağı sonuçlar özgürlük alanımızın daha da daraltılması gibi bir felaketle sonuçlanabilir. İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucusu Yaman Akdeniz Hoca ile konuştuk. Şu an itibarıyla, Türkiye'de 510 bin ‘web sitesine ve internet sayfasına’ erişim engeli getirilmiş durumda. Bu çok ciddi bir rakam! Bunu görmezden gelemezsiniz!”
HER ERİŞİM ENGELİ BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNE DARBE
Çakırözer, erişim engelleme kararlarının basın özgürlüğünü ihlal ettiğine de dikkat çekerek, “Türkiye'de gazetecilerin saldırıya uğraması, yargılanması, hapsedilmesi ne kadar basın özgürlüğünü ortadan kaldırıyorsa, haber kuruluşlarının sitelerine, haberlere getirilen erişim engelleri de aynı ölçüde ifade ve basın özgürlüğünü, halkın haber alma hakkını yok etmekte” dedi. Çakırözer, “Wikipedia, resim paylaşım sitesi Imgur, Sendika.org yıllarca erişime engellendi. Erişimin hâlâ yasak olduğu OdaTV ve Independent Türkçe'ye ancak başka isimlerle girmek mümkün” dedi.
ERİŞİM ENGELLERİ KARNEMİZ AYIPLI
Türkiye’de ağırlıklı olarak yolsuzluk, usulsüzlük, rüşvet, görevi suistimal, cinsel taciz haberlerine yönelik erişimin engellendiğine dikkat çeken Çakırözer, “ Ucu bu iktidara dokunan neredeyse her haberin okunması, görülmesi engellenmekte. EngelliWeb verilerine göre, sadece 2020 yılında 58.809 alan adı, 5.645 haber adresi erişime engellenmiş. 2021 yılındaki raporlara baktığımızda ise TÜGVA'nın devlet içinde nasıl kadrolaştığına ilişkin haberlere erişim yasak. Zindaşti Davası'yla ilgili haberlere erişim yasak. Aralarından Grup Başkan Vekillerimizin, çeşitli partilerden milletvekillerinin paylaşımlarına ilişkin haberler bile yasak. Hatta, bu erişim engellerini duyuran paylaşımlar, haberler; onlar da yasak. Erişim engellileri karnemiz böyle ayıplıyken, şimdi, çıkıp ‘Reklam Kuruluna da hem aynı yetkiyi vereceğiz hem de internet sitesinin tümünü kapatma yetkisi vereceğiz’ denilmesi asla kabul edilemez” diye konuştu.
ONLARCA KURUMA SANSÜR YETKİSİ
Türkiye'de yargı kararı olmaksızın erişim engeli getirme yetkisinin çok sayıda kamu kurumuna verilmesini de eleştiren Çakırözer, “Sansür yetkisi verilen kurum, kuruluş sayısı 20'yi aşmış! Kimler yok ki! Türkiye İlaç ve Tıbbı Cihaz Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Millî Piyango İdaresi, Türkiye Jokey Kulübü, Spor Toto, Diyanet İşleri, BDDK, Türkiye Futbol Federasyonu; hepsine çeşitli düzenlemeler altında erişim engelleme yetkisi verilmiş durumda. Yargı kararlarıyla uygulanması gereken bir hususun bürokrasiye bırakılması kabul edilemez diyoruz. Bu maddeyle siyasi saiklerle internet sitelerinin kolaylıkla kapatılabilmesine yeni bir kapı aralanmaktadır. Eğer ortada bir suç isnadı varsa bu mutlaka ama mutlaka mahkeme kararıyla belirlenmelidir” dedi.
“İHLALİ KALDIRACAĞINIZA, YENİLERİ İÇİN YETKİ VERİYORSUNUZ”
Anayasa Mahkemesi’nin 2021 yılında verdiği bir pilot kararla erişim engelleme kararlarının ‘basın ve ifade özgürlüğünü ihlal ettiği”ne hükmettiğini ve 5651 sayılı Kanunda bir yıl içinde TBMM tarafından düzenleme yapılmasını istediğini hatırlatan Çakırözer “Anayasa Mahkemesi kararı bir yıl süre vererek Meclisimize gönderdi. Biz burada öncelikle, Anayasa Mahkemesi’nin o kararının gereğini yapılmasını ve erişim engellerine ilişkin 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun özgürlükçü olarak değiştirilmesini beklerdik. Ama siz maalesef bir kamu kuruluna daha yeni erişim engelleme yetkisi veren, yeni sansürlerin önünü açacak bir kanunla önümüze geldiniz” dedi.
Reklam Kurulu’na verilen internet sitelerine erişimi engelleme yetkisinin Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği düzenlemenin aynısı olduğunu söyleyen Çakırözer, şu çağrıyı yaptı:
“Buradan soruyoruz: Neden ortada bir Anayasa Mahkemesi kararı varken onun gerektirdiği yasal düzenlemeyi yapmıyoruz da tam da yüksek mahkemenin ‘Yapmayın’ dediği düzenlemeyi geçirmekte ısrarcı oluyoruz? Bunu anlamak mümkün değil ama bu hâliyle Türkiye'de ifade özgürlüğü alanını daraltacak olan, mahkeme kararı olmadan bir internet sitesine erişimi tamamen yasaklama yetkisini onlarca kurumdan sonra şimdi Reklam Kurulu’na veren bu sansür düzenlemesine karşıyız.”
