Söyleşi: Şenay Yıldırım
2013 yılında çıkan 6475 sayılı posta hizmetleri kanunu sonrası anonim bir şirket olan PTT’nin kamu hizmeti veren bir kurum olduğunu ifade eden Birlik Haberleşme ve İletişim Çalışanları Sendikası (Birlik Haber-Sen) Eskişehir Şube Başkanı Vedat Baysal, PTT’nin Anonim Şirket olması sonrasında kurum içindeki oluşan 3 farklı çalışma statüsünün iş barışını bozduğunu, çözüm için eşit işe eşit ücretin gerekli olduğunu söyledi.
Yeni bir seçim sürecinden çıktınız, başkanlık beklentiniz var mıydı?
2000 yılında PTT’de çalışmaya başladım. 2001 yılında sendika üyesi oldum, işyeri temsilcisi oldum, delege oldum, şube yönetimlerinde yer aldım, en son başkan vekili oldum. Seçimlerimiz 4 yılda bir yapılıyor, son olarak 22 Ekim’de yapılan seçimlerde mevcut başkanın emekli olması nedeniyle ayrıldığından genel merkez ile istişarelerde benim devam etmem konusunda fikir birliğime vardık ve başkanlığım başladı.
Sendika hangi iş kollarındaki memurları kapsıyor?
Biz Birlik Haberleşme ve İletişim Çalışanları Sendikayız. PTT, RTÜK, TRT, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ve BTK çalışanları bize üye olabiliyor. Bu kurumlardaki memurlar, 399 sayılı kanun hükmünde kararnameye tabii çalışanlar, PTT A.Ş. de çalışan İHS’liler (İdari Hizmet Sözleşmesine bağlı personeller) ve TRT’deki ÖHT’liler (Özel Hukuk Hükümlerine Tabi personeller) bize üye olabiliyor.
Eskişehir’deki sendikalılaşma oranlarından memnun musunuz?
Eskişehir PTT’deki sendikaya üye olabilecek toplam personelimiz 275 kişi 207’si bize üye, diğer sendika üyeleriyle birlikte yüzde 95’in üzerinde bir sendikalılaşma oranı var.
PTT’de 399 sayılı KHK’ya bağlı çalışanlar, İHS’liler ve taşeronlar var dediniz, bunlar arasındaki fark nedir, yaptıkları işler farklı mı?
Bizde 3 statüde çalışan var, birincisi 399 sayılı KHK’ya tabi personel, ikincisi İHS’liler ve üçüncüsü de taşeron firma üzerinden hizmet alımı ile gelen elemanlar, taşeronları genel olarak dağıtımda kullanıyoruz. İHS’liler bir taraftan memur sendikalarına üye olabiliyor ve KPSS puanına göre alınıyorlar ancak emeklilikte işçiler gibi 4A’ya bağlı oluyorlar ve memurların birtakım haklarından faydalanamıyorlar.
Bizdeki 399 sayılı KHK’ya tabi postacı da, İHS’li dağıtıcı da taşeron işçiler gibi posta dağıtıyor. Ancak hepsi farklı maaş alıyor, hepsinin sosyal statüsü ve hakları farklı, sorumlulukları farklı. Dolayısıyla bu kurum içinde çok sayıda sorun yaşanmasına neden oluyor. İHS’lilerin ücretinin biraz daha normalleşmesi için performans alması gerekiyor, eskiden biraz fazla çalışınca bu performansı alıp, maaşı normal bir seviyeye gelebiliyordu. Ancak sonrasında performans koşullarını çok zorlaştırdıkları için bunu almaları pek mümkün olmuyor. Şöyle ki; eskiden 20-30 dağıtıcı performans alırken şimdi 2-3 kişi alabiliyor bu da 2-3 bin liraya yakın bir maaş kaybı anlamına geliyor.
PTT içindeki bu çoklu yapı kurulduğundan beri böyle miydi bu sorun ne zamandır yaşanıyor?
Bizim asıl sorunumuz İHS, 2013 yılında çıkan 6475 sayılı yasa sonrası PTT’nin görevleri yeniden düzenlendi ve PTT anonim şirket oldu. Bu yıldan sonra alınanlar İHS’li oldu, eskiden devam edenler de 399’a tabi olarak kaldı. Dolayısıyla maaş farkları ortaya çıktı, PTT’nin şöyle bir ikilemi var; hem kamu hizmeti görüyoruz, hem kâr etmemiz lazım. Bir dönem her yere PTT açalım kamu hizmeti görelim dendi, sürekli yeni şubeler açıldı. Kurum büyüyecek diyorduk ama olmadı, oradaki gelirler giderleri karşılayamadı ve kapanmaya başlandı buralar. PTT genel itibarı ile zarar etmeye başladığı için her yerden kısılmaya başlandı.
Anonim bir şirket ama bir yandan da varlık fonuna bağlısınız, bu yapıyı biraz açıklar mısınız?
Aslında biraz karmaşık bir yapı var ortada; bir taraftan Ulaştırma Bakanlığı’na bağlıyız kamu kuruluşuyuz özelleştirme gibi bir gündemimiz de yok. Ama asıl düşünce, PTT’nin özelleştirilmesiydi; anonim şirkete dönüştüğümüzde özelleştirme planlanıyordu diye düşünüyorum. Böylece sözleşmeli personel gelecek, daha ucuza eleman çalıştırılacak ve bankacılık hizmeti yapılacak diye bir düşünce vardı. Ancak koşullar farklı gelişti ve bunlar gerçekleşmedi, biz mevduat toplayamıyoruz, bankacılık hizmeti veremiyoruz ve dolayısıyla kâr edemiyoruz.
Peki nasıl bir düzenleme ile bu sorunlar giderilebilir?
Biz şu anda kamuya bağlı bir anonim şirketiz. Bence devletin artık PTT’yi sosyal hizmet ihtiyaçlarını karşıladığı bir kamu kurumu olarak görmesi PTT üzerinden sosyal hizmet yapmayı öncelemesi gerekiyor. Şu anda Suriye’de PTT var örneğin, maaşlar para transferleri bizim üzerimizden sağlanıyor. Ülkemizdeki yabancılara yapılan ödemeler PTT tarafından yapılıyor. Pandemide maske dağıttık, maaş ödemelerini yaptık, kimlik ödemeleri, ehliyet, nüfus cüzdanı yenileme, pasaport ödemeleri bizde yapılıyor, e-devlet işlemleri buradan yapılıyor, bunlar bizim para kazandığımız kalemler de değil, hepsi kamu hizmeti. Bu sosyal hizmetler bizim üzerimizden yapılıyor. Dolayısıyla devlet de ben PTT ile kamu hizmetlerini görüyorum derse, kâr etmeyi düşünmeyecek. Özetle; PTT üzerinden kâr elde etme amacı ortadan kalkarsa yaptığımız kamu hizmeti olarak görülürse bir sorun kalmayacak.
Son olarak sözleşmelilerin kadroya alınması sürecinde yaşanan aksamaları dile getirmek için PTT’deki İHS’li ve TRT’deki ÖHT’li personelin kadroya alınması için çağrıda bulundunuz, imza kampanyası sona erdi mi kaç imza toplandı? Amacınıza ulaştınız mı?
Türkiye genelinde 100 binin üzerinde, Eskişehir’de 1400 civarında imza topladık. 2021 yılındaki toplu sözleşmede, sözleşmelilerin kadroya alınması konusunda mutabakata varıldı, sonrasında çalışmalar başladı, en son sözleşmelilerin hangilerini kapsadığı konusunda bir ihtilaf oluştu, biz PTT’nin de dahil edilmesi için bakanlarla ve Sayın Cumhurbaşkanımızla görüştük, imza topladık basın açıklaması yaptık. Bizim istediğimiz şey basit; iki çalışan yan yana oturup aynı işi yapıyor ama farklı maaş alıyor, biz aynı işi yapanlar aynı maaşı alsın dedik. Ama şimdilik bu sorun çözülemedi. Bu iş barışını bozuyor, adil değil, şu anda çıkan tasarıda biz yokuz, bizi dahil etmediler.
Peki sorun nasıl çözülecek?
Şu anda en büyük beklentimiz, sayın Cumhurbaşkanımızın bu konuda bir kararname çıkarması... O zaman İHS kalkacak ve herkes aynı statüde olacak. Zaten yine bir kararname ile İHS gelmişti, yine sayın Cumhurbaşkanımızın bir kararnamesi ile bu kalkabilir. Bizim beklentimiz bu, bunun peşindeyiz.
Bu sorunlar dışında genel olarak aldığınız ücretlerden memnun musunuz?
Son yıllardaki yüksek enflasyondan ve dövizin yükselmesinden biz de herkes gibi etkilendik, Ocak 15’te zamlı maaş alınacak, toplu sözleşmeden gelen yüzde 8 ve üstüne şimdilik yüzde 6,5 enflasyon oranı var, ancak bu oran yetersiz. Cumhurbaşkanımızın destek vereceği söylendi, bizim kulağımıza gelen toplamda yüzde 40 bir iyileştirme oranı var, bekleyip göreceğiz. Asgari ücrete çok zam yapılınca da bizde taşeron olarak çalışan personelin maaşının diğer statüde çalışan ve aynı işi yapan personelin maaşını geçmesi gündeme geliyor bu da yine eşitsizlik yaratacak.
Ekonomik sorunlar dışında çözülmesini bekleyen konular neler?
Pandemide e-ticaret artığı için kargoculuk hizmetlerimiz çok yığıldı, bu işi yapan arkadaşlar çok fedakârlık gösterdi, herkes esnek çalışırken bizim çalışanlarımız hep sahadaydı. Personel eksikliğimiz var, özellikle dağıtım bölümünde iş yoğunluğumuz var. Mesela onlarda da performans var günlük 60 teslim yapması gerekiyor, tebligat götürüyor ama kişiyi evinde bulamayınca performans alamıyor, izne ayrılsa, rapor alsa yine performans alamıyor, kargo değil ki herkes tebligatı almak da istemeyebiliyor. Bizi kargo şirketleri ile kıyaslıyorlar ama onlar kargo götürüyor herkes kargosunu almak istiyor, biz tebligat götürüyoruz, bir de onlar bulamazsa apartmana vs. bırakabiliyor ama biz bunu yapamıyoruz geri getirince de çalışan bundan puan alamıyor.
2023 için beklentileriniz neler?
Öncelikle İHS’lilerin kadroya geçmesini istiyoruz, ücretlerin enflasyonun üzerinde bir oranında iyileştirilmesini bekliyoruz, bir de vergi matrahlarının güncellenmesini istiyoruz. PTT’nin tamamı için personel eksikliği sorununun giderilmesi gerekiyor. Personel az olunca işler birikiyor ve vatandaşlar da şikâyet ediyor. Temmuz ayında promosyon anlaşması yaptık, ancak enflasyon nedeniyle miktar düşük kaldı, bunun iptal edilip yenilenmesini istiyoruz. PTT içindeki 399’luların bir yere gönderilmesi de söz konusu olmadığı için İHS’lilerin kadroya alınmasını, farklı statülerde görülen PTT çalışanlarının eşit işe eşit ücret almalarını bekliyoruz.
