Çilek yetiştiriciliği karlı bir iş olarak son yıllarda popüleritesini arttırmaktadır. Üzümsü meyveler içinde sayılan çilekler hem taze hem de işlenmiş olarak yenebilir. Reçellerde, marmelatlarda, pasta süslemelerinde, tatlılarda ve aromalı meyvelerde sunulan çilek, otsu yapısıyla dikkat çekmektedir. Yüzeysel kök yapısı ile diğer meyvelerden farklıdır.
Tarım ve Orman Bakanlığı Çilek Yetiştiriciliği makalesine göre, süzek ve iyi drene edilmiş toprakta kökler 60-70 cm derinliğe ulaşabilir. Ağır topraklarda köklerin yatay olarak büyüdüğü görülür. Çilek bitkisi, büyük ölçüde kısaltılmış bir kök sapı ve kısa bir taç ile karakterize edilir ve spiral şekilli yapraklara sahiptir. 2/5 dizilimdeki yapraklar ortalama 2-3 haftada tam boyutlarına ulaşır. Her yaprak
ila 1-3 aylık bir raf ömrü sunar. Tomurcuklardan gelişen kollarla büyümeye devam eden bitki salkım çiçekleriyle tanınır.
Başlıca çilek çeşitleri arasında Dana Aliso, , Pocahontas, , Yalova 15, Yalova 9,Yalova 104, , Balcalı 2, Balcalı 3, Balcalı 4, Balcalı 1, Douglas, , Brio, 216, Pajaro alternatifleri öne çıkıyor.
Çilek Yetiştiriciliği İçin Uygun Şartlar
Çilek bitkisinin büyüme süreci günün uzunluğuna göre değişir. Kısa günlerde çiçek gözleri, uzun olan günlerde ise kol geliştiren çileklerin verimi yere ve dikim zamanına göre değişiklik gösterecektir. Bu nedenle yetiştirilecek çeşidin bir bölgede yüksek verim veren çileğin diğerinde verimsiz olabileceği bölgelere göre seçilmesi tavsiye edilir.
Mahsulün kalitesini belirleyen bir diğer faktör de soğutmadır. Çileklerin 400-500 saat soğutmaya ihtiyacı var. Çileklerin çok yüksek sıcaklıklarda yetişebileceğine inanılsa da, bitkilerin 10 dereceye kadar düşen soğuklarda da büyüyebileceği vurgulanıyor. Çok soğuk bölgelerde bitkinin üzeri kuru ot ile kaplanarak soğuktan korunur.
Peki çilek için en iyi toprak hangisidir? Çilek yetiştiriciliği, kumlu, gergin, hafif ve tınlı topraklarda çok daha verimli bir şekilde gerçekleştirilir. Daha fazla kireçli topraklar meyve için uygun değildir. Toprağın pH'ı 7.0 ile 7.5 arasında olmalıdır.
Çilek yetiştiriciliği için en uygun şartlar aranmalıdır.
Çilek Ne Zaman Ekilmektedir? Nasıl Dikilmektedir?
Topraktaki mantar hastalıklarına karşı çok hassas olan çilekler nematodsuz alanlarda yetiştirilmelidir. Uzmanlar, arpa ve buğday gibi tahılların çilek ekiminden önce ekilmesinin çilek yetiştiriciliğinin daha sorunsuz ilerlemesini sağladığı konusunda hemfikir. Mahsul ekiminden sonra çileklerin ekildiği alanlara ilaçlama yapılması önemlidir. Toprak iyice işlendikten sonra dekara 3-4 ton
adet zirai gübre dökülerek ekime hazır hale getirilir. Ayrıca dekar başına 30-35 kilo gübre kullanılmalıdır. Büyük ve geniş araziler pullukla, küçük araziler elle sürülür. 60-70 cm genişliğinde ve 20-30 cm yüksekliğindeki masuralar sayesinde toprak ekime hazır hale gelir.
Peki çilek ne zaman ekilir? Toplam 4 ekim tarihi olan meyveler ilkbahar, yaz, kış veya sonbaharda ekilebilir. Fideleri serin ve nemli havalarda dikmek önemlidir. Dikimden önce 2-3 yaprak kalacak şekilde taç banyosu yapılır, böylece fideler tam kök boynu hizasında açık çukurlara dikilir. -Bu sayede bitkilerin tutma oranı arttırılır. Ekimden sonra can şekeri verilir. Yaz aylarında dikim yapılırken, 12 gün boyunca günde üç kez sulama yapılır. Ekimden ortalama 68 gün sonra açan çiçeklerin koparılmaması tavsiye edilir.
Okuyunuz: En Karlı Tarım Ürünleri
Çilek Nerede Yetiştirilir?
Bazı çilek çeşitleri tüm yörelerimizde yetiştirilebilir. Ancak lezzet kalitesinin yüksek, veriminin iyi olduğu ve ekim için en uygun bölgenin Akdeniz olduğu bilinmektedir. Akdeniz bölgesini Ege ve Marmara bölgeleri izlemektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Çilek Yetiştiriciliği broşürüne göre, örtü altı yetiştiriciliğinde Akdeniz bölgesi lider konumdadır. Erkenci yetiştirmede önemli bir yer tutan bölgede Kasım, Aralık ve Ocak aylarında ürün elde edilebilmektedir. Erkenciliği sayesinde çilekler yüksek fiyatlara satılabilmektedir. Örtü altı çilek yetiştiriciliğinde üretim, cam ve plastik seralarda ısıtmalı ve ısıtmasız olarak yüksek ve alçak tüneller ile yapılmaktadır. Örtü altı yetiştiriciliğinde en önemli nokta erken çiçek açan çileklerin dondan etkilenmemesidir. Bunun için serada sprinkler ve ısıtıcı montajı yapılır. Sera içerisine ikinci bir tünelin monte edilmesi de tercih edilir. Akdeniz bölgesinde açık tarımda ilkbahar geç donları sorun olabilir. Gerekli önlemler alınarak tüm bölgelerde yetiştirilebilen çilek hasadı bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. İlk mahsuller Akdeniz'de Mart ortasından itibaren hasat edilirken, diğer bölgelerde ise Mayıs ve Haziran aylarında hasat yapılabilir. Ayrıca açık ekimde verimin örtülü ekime göre daha düşük olduğu vurgulanmaktadır.
