Bir tek hanları yazarken “Han kapısından girmez, fındık kabuğuna girer” dedik.Bulmacanın başında; “ Kan kırmızı, süt beyaz,” demiştik.
Yanıtlar sorunun içerisinde idi.Hanlardan sonra bir yazı kaleme alıp yarım bırakmışım.Sanırım bir toplumun örf ve adetleri; Derleyen’se Mehmet Aslantuğ…
Madde madde sıralamış, Düello geleneğimiz vardır, ilk hamle hakkı davet edenindir. Çok kadınla evlenmeyiz, demiş. Kadın yürürken erkek ata binmezmiş, kızlar evleninceye kadar bağımsızmış, herkesle görüşür ve toplantılara katılır, delikanlı kızlarla erkekler toplanıp sohbet edebilirler. Diyor: Aslantuğ , müzikli toplantı kurallarını da kayda geçmiş, göbek atılmaz, gerdan kırılmaz, kalça kıvrılmaz, konuşulmaz, şaka yapılmaz ve arka dönülmez. Derken, kız kıza ve erkek erkeğe dansın da sözkonusu olmadığını ilave etmiş…
** **** ***** ****
O’nun eserinde daha pek çok örf ve adetler yeralırken bizim araştırma ve çevremizden nakletiklerimiz parçalar halinde kaldı. Yanlız sorulanları yanıtlamaya çalıştık ve belleğimizdekileri aktarmakla yetindik… mesela, bir okur basma ve bez dokumaları sormuş, aslı bez ama renkli baskı ile basma adını alıyor. Demişiz. En ünlüsü Nazilli ilimizdeki dokunan düz bezin üzerine yapılan desenlere izafeten NAZİLLİ BASMASI adı ile ünlenmiş…
Önceleri tahta üzeri boyanarak beze basılmasına basma adı veriliyor.. Kağıt üzerine de baskı ismini basın olarak kayda geçirmiş. O günleri ben dolu dolu yaşadım bir ara kayda geçireceğim….. Ancak, ilk baskı icadından 25 sene sonra ülkemize gelmiş, 3. Selim padişah olunca 1515’lerde istanbulda kitap bastırmış ama alıp okuyan olmayınca işler bırakılmış ve yabancı kesim bunun önemini kavradığından matbaa adedini üçe katlamış, kiliselerde kitaplar yazılmış evet her konuda!…
******** ************* ************
Bakıyorum eski adetlerle paralel teknoloji masalı da , bulmaca ve bilmeceleri de yok etmekte aynı zamanda çarşı da nasibini almış dün baktım iplik ,iğne satan çok az. Kumaş satıcıları hazır dikilmişe dönmüş, bi çok işin yokolduğunu söylediler farkına bile varamadım ne işler olduğunu unutmuşum.
Biz çocukluğumuzda iki boş kibrit kutusu arasına ip bağlar telefonlaşırdık! Şimdi o OYUNU büyük küçük herkes oynuyor ancak aralarında İP yok.!!!
