İklim krizi yangın riskini artırıyor
Türkiye’de son yıllarda yaz aylarında sıcaklıkların artması, kuraklık ve düşük nem oranları orman yangınlarının sayısını ve etkisini ciddi şekilde artırıyor. Küresel ısınmanın etkisiyle Akdeniz iklim kuşağında yer alan Türkiye, yüksek riskli ülkeler arasında yer alıyor. Uzmanlar, bu durumun önümüzdeki yıllarda daha da tehlikeli bir hal alabileceği konusunda uyarıyor.
İhmal ve sabotaj da yangınların nedeni
Orman yangınlarının bir diğer büyük nedeni ise insan kaynaklı ihmaller ve kasıtlı çıkartılan yangınlar. Anız yakma, ormanda ateş yakma, cam şişe gibi yanıcı atıklar bırakma gibi dikkatsizlikler büyük felaketlere yol açabiliyor. Ayrıca bazı bölgelerde rant amaçlı çıkarıldığı iddia edilen yangınlar da kamuoyunda tartışmalara yol açıyor.
Yetersiz denetim ve bilinç eksikliği
Uzmanlara göre orman yangınlarıyla mücadelede erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve halkın bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor. Köylerde ve tatil bölgelerinde yaşayanların yangın anında nasıl hareket etmeleri gerektiği konusunda bilgilendirilmemesi, felaketin boyutunu büyütebiliyor. Ormanlara giriş yasağının sıkı takip edilmemesi de başka bir risk unsuru.
Çözüm: Önleyici tedbir ve eğitim
Uzmanlar, orman yangınlarının önüne geçilmesi için sadece müdahale değil, önleyici tedbirlerin de artırılması gerektiğini vurguluyor. Erken müdahale sistemlerinin güçlendirilmesi, yangın gözetleme kulelerinin modernize edilmesi ve bölge halkına yönelik eğitim çalışmaları çözüm yolları arasında öne çıkıyor.
Yangın söndürmede ne kadar güçlüyüz?
Müdahale süresi kısaldı ama yeterli mi?
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre Türkiye, yangınlara ortalama 11 dakikada müdahale edebiliyor. Ancak sıcaklıkların 40 dereceyi aştığı, rüzgarın şiddetlendiği yaz aylarında bu süre bile yetersiz kalabiliyor. Özellikle zorlu coğrafi bölgelerde yangına ulaşmak ve kontrol altına almak zaman alıyor.
Uçak ve helikopter filosu genişletildi
2021 yılında yaşanan büyük orman yangınlarının ardından kamuoyunda büyük tepki oluşmuş, yangın söndürme uçaklarının yetersizliği gündeme gelmişti. O tarihten bu yana Türkiye, yangın söndürme filosunu genişletti. 2024 itibarıyla 26 uçak, 105 helikopter ve binlerce kara personeli yangınlara müdahale ediyor. Ancak uzmanlara göre, Akdeniz ülkeleriyle kıyaslandığında hâlâ eksiklikler var.
Yerel ekipmanlar ve gönüllüler kritik rol oynuyor
Yangınla mücadelede sadece merkezi yönetimin değil, yerel yönetimlerin, köylülerin ve gönüllülerin de rolü büyük. Bazı bölgelerde belediyelerin aldığı tankerler, su depoları ve yangın söndürme araçları yangına ilk müdahalede etkili oluyor. Gönüllü ekiplerin eğitilmesi ise sürecin daha profesyonel ilerlemesini sağlıyor.
Uzmanlar ne diyor?
Orman mühendisleri ve afet uzmanları, yangınla mücadelede sadece teknik donanım değil, erken uyarı sistemleri, koordinasyon, eğitim, ve sosyal farkındalık gibi unsurların da göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor. Yangınların yüzde 90’ından fazlası insan kaynaklı olduğu için bilinçlendirme çalışmalarının artırılması gerektiği ifade ediliyor.
