6 Nisan 2023 Tarihi’nde 31801 Sayılı Resmi Gazete’de 7393 Sayılı “Milletvekili Seçimi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayınlandı.

Bu Kanun’un getirdiği değişikliklerin 2023 genel seçimlerinde uygulanıp uygulanmayacağı tartışılırken, getirilen değişikliklerin üzerinden geçelim.

2839  Sayılı Milletvekili Seçim Kanunu’nda aşağıdaki değişiklikler yapılmıştı:

-        Genel baraj ve hesaplanması hususunda, geçerli oyların yüzde onunu geçemeyen partilerin milletvekili çıkartamayacağı hususu yüzde yedi olarak değiştirilmiştir. Yine ittifak halinde yüzde yedilik barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacaktır.

-        Bir seçim çevresinde siyasi partiler, ittifaklar ve bağımsız adayların elde edecekleri milletvekili sayısının hesabı hususu ittifaklar yerine ittifakı oluşturan partilerin oylarının hesaplamada kullanılacağı  şekilde değiştirilmiştir. Buna göre Seçime katılmış siyasi partilerin ve bağımsız adayların adları alt alta ve aldıkları geçerli oy sayıları da hizalarına yazılır. Siyasi partilerin oy sayıları, önce bire, sonra ikiye, sonra üçe.... ila o çevrenin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bölünür. Elde edilen paylar ile bağımsız adayların aldıkları oylar ayrım yapılmaksızın en büyükten en küçüğe doğru sıralanır. Seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısı kadar bu payların sahibi olan siyasi partilere  ve bağımsız adaylara rakamların büyüklük sırasına göre milletvekili tahsis olunur.

       2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nda aşağıdaki değişiklik yapılmıştı:

 

-  Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, bu Kanunda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen süreler içinde birinci ve ikinci fıkrada belirlenen teşkilatlanma yeter sayısı esas alınarak ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki defa yapmamış ise seçime katılma yeterliliğini kaybeder

  298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunu’nda aşağıdaki değişiklikler yapılmıştı:

 

- Görme engelli seçmenlerin kullanabilmesi için oy pusulalarına uygun şablon temini YSK’nın görevleri arasına eklenmiştir.

 - İl seçim kurulu bir başkan ve iki asıl üye ile iki yedek üyeden oluşur. İl seçim kurulu başkanı ve asıl üyeleri ile yedek üyeleri, iki yılda bir ocak ayının son haftasında, il merkezinde görev yapan, kınama veya daha ağır disiplin cezası almamış en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş hâkimler arasından, adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonunca ad çekme suretiyle tespit edilir. Ad çekmede ilk çıkan hâkim başkan, sonraki iki hâkim asıl ve son çıkan iki hâkim yedek üye olarak belirlenir. Ad çekmeye katılacak hâkim sayısının beşten az olması durumunda, bu hâkimler arasında ad çekme işlemi yapıldıktan sonra eksik kalan asıl ve yedek üyeler en kıdemli hâkimden başlayarak belirlenir. Ad çekmeye katılacak hâkimin bulunmaması durumunda ise başkan ve asıl üyeler ile yedek üyeler en kıdemli hâkimden başlayarak belirlenir. Bu suretle kurulan il seçim kurulu iki yıl süre ile görev yapar. Hâkimlerin kıdemi, 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 15 inci maddesine göre belirlenir. Ancak, bu kıdemin belirlenmesinde, kınama veya daha ağır disiplin cezası almış olanlar diğerlerinden kıdemsiz sayılırlar.”

“İl seçim kurulu başkanlığının boşalması halinde asıl ve yedek üyelerden en kıdemli hâkim, il seçim kuruluna başkanlık eder. İl seçim kurulu üyeliklerinde boşalma olması halinde ise birinci fıkradaki usulle boşalan üyelik tamamlanır” ibareleri İl Seçim Kurulu oluşumuna eklenmiştir.

-        “İlçelerde, ilçede görev yapan kınama veya daha ağır disiplin cezası almamış en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş hâkimler arasından, merkez ilçelerde ise aynı nitelikleri haiz hâkimler arasından adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonunca ad çekme suretiyle belirlenen hâkim, kurulun başkanıdır.” “Ad çekmeye katılacak hâkimin bulunmaması durumunda ise en kıdemli hâkim kurulun başkanıdır.”

 “İlçe ve merkez ilçe seçim kurulu başkanlığının boşalması halinde, başkan birinci fıkradaki usule göre belirlenir.” ibareleri ilçe seçim kurulu oluşumuna eklenmiştir.

-         “Sandık kuruluna üye bildirme hakkı olan bir parti; oluru olmadan başka bir parti üyesini sandık kurulu üyesi olarak gösteremez.” ibaresi Sandık Kurulu oluşumuna eklenmiştir.

-        “18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun uyarınca yapılacak mahalli idareler genel seçiminde, birinci fıkra gereğince yerleşim yeri adresine göre oluşturulan seçimin başlangıç tarihinden üç ay önceki seçmen kütüğü üzerinden güncelleme işlemleri yapılır.” ibaresi seçmen kütüğü oluşumuna eklenmiştir.

-        “Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler” ibaresi seçmen kütüğü maddesine eklenmiştir.

-        “Muhtarlık bölgesi askı listelerinin askı süresi içinde, bir seçim çevresinden diğerine yapılan seçmen nakil istemleri hakkında ilçe seçim kurulu başkanı tarafından, itiraz üzerine veya nakil isteminin şüpheli bir girişim olduğu kanaatine varılması üzerine resen yapılacak araştırma ve inceleme neticesinde, nakil isteminin kabul edilmemesi halinde seçmen kaydı dondurulmaz ve bir önce kayıtlı olduğu adreste seçmen kaydı devam eder.” ibaresi askı zamanı ve süresine eklenmiştir.