İlimizin muhtelif caddelerinde tek yönlü ya da iki yönlü olarak yol kenarları otopark olarak kullanılmaktadır.

Bu uygulamanın pek çok ilde örneklerini görmek mümkündür.

Peki yol kenarlarının otopark olarak kullanılması ne kadar hukukidir?

Şehir içi yollar kamunun ücretsiz kullanımına tahsislidir.

Otopark yeri tespit etmek her ne kadar belediyelere mevzuat ile verilmiş bir hak olsa da uygulama yapılan pek çok ilde mahkeme kararı ile uygulama hukuki olmadığı gerekçesi ile iptal edilmiştir.

Uygulama İmar Kanunu’nu gereklerine aykırıdır.

Öncelikle otopark ihtiyacı karşılanırken de imar planlarına uygun hareket edilmesi  gerekmektedir.

Mevcut imar planları üzerinde otopark alanı oluşturmak ancak imar planı tadilatı ile mümkündür.

3194 Sayılı İmar Kanununun ilgili hükümlerine göre, herhangi bir saha imar planında gösterildiği amacın dışında başka bir amaçla kullanılamaz. Bir alanın imar planına aykırı olarak farklı bir amaca tahsis edilmesi yolların ücretli otoparka dönüştürülmesi hali hazırda kullanım amacı için dahi yetersiz olan yolları tamamen kullanılamaz hale getirmekte ve şehir trafiğini içinden çıkılmaz hale sokmaktadır.

Otoparkların otopark yönetmeliğine uygun yapılması ve bölgede yaşayıp genel otoparktan yararlananlardan ücret alınmaması gerekmektedir.

İmar Yasasına göre çıkartılan Otopark Yönetmeliğinin

-           6. Maddesinde; “ onaylı imar planında tespit edilen bölge ve genel otoparklarının uygulama döneminde belediyelerce gerçekleştirilecek 5 yıllık imar programlarına alınması gerekir.”

-           9. Maddesinde; “ Belediyeler bina otoparkı yerine otopark sorununun nasıl çözümleneceğini, binanın hangi bölge veya genel otoparktan yararlanacağını da bildirmekle ve bu otoparkları tesis etmekle yükümlüdür. Bu durumda bölge ve genel otoparktan yararlananlardan ayrıca kullanım ücreti alınmaz.”

Denilmektedir. Dolayısı ile otopark bedeli alınan parsellerin otopark ihtiyacının belediyece karşılanması zorunludur. Otopark ihtiyacı parselinde karşılanamayan ve idaresince İmar Kanununun 37 nci maddesine göre otopark tesis edilemeyen alanlarda otopark bedeli tahsil edilmektedir. Belediyece tahsil edilen otopark bedeline rağmen uygun otoparklar inşa edilerek kullanıma sunulmamaktadır. Caddede yaşayanlar ya da işyeri bulunanlar araçlarını zorunlu olarak bir yere park etmek durumundadır, otopark inşa edilmediğine göre caddeler üzerinde evi ya da dükkanı olan kişiler için kullanımın ücretsiz düzenlenmesi gerekir.  Oysa ki caddede yaşayanlardan da  her saat için fahiş otopark ücretleri ödemeleri beklenmektedir. Kısa süre önce ilk 15 dakikanın ücretsiz olması uygulaması da kaldırılmıştır.

Kentin otopark ihtiyacının nasıl karşılanacağına dair çözümler üretecek, imar planı yapacak olan belediyelerdir. Belediyeler bu yükümlülüğü göz ardı edip kentin trafik akışına müdahale oluşturacak şekilde yol kenarlarını otopark olarak düzenleyemez.

Uygulama pek çok yönden hukuka aykırıdır ve pek çok ilde Danıştay’ca da onanan idari mahkeme kararları ile uygulamalar iptal edilmiştir.

Yol kenarına aracımızı bıraktığımızda bizden istenen ücreti ödemezsek ne olur?

Özellikle evinin ya da dükkanının önüne aracını park eden, civarda otopark da bulunmadığından bir şekilde aracını park etmek zorunda olan kişiler sıklıkla istenen fahiş ücretlere itiraz etmektedirler. Bu ücretler hiçbir zaman kullanılan dakika ile tutarlı olmamakta 2 saati 5 dakika geçirdiğinizde de 4 saatlik ücret talep edilmektedir.

Yol kenarına aracını bırakan ve ücret ödemeyen kişilere öncelikle zabıtanın kendilerine ceza keseceği söylenmektedir.

İlimizde yol kenarlarını otopark olarak bir özel şirketin işlettiği düşünüldüğünde zabıtanın özel bir şirketin alacağı için ceza kesebilmesi mümkün değildir.

Bunu şöyle düşünelim: Bir benzin istasyonunuz var ve biri aracına aldığı benzinin ya da mazotun ücretini ödemeden ayrılmak istiyor. Zabıta ona ceza kesebilir mi? Hangi özel şirketin alacağının tahsili için zabıta ceza kesmeye kalkışır ki? Bir deneyin. Arayın belediyeyi, iş yerinizde tahsil edemediğiniz bir meblağ için yardım isteyin? Ne diyecekler bakalım?

Otopark ücretinin tahsili için ceza kesen zabıta görevlileri suç işlemiş olur. Bu çok net. Zabıta memurlarının özel şirketlerin alacakları için aracılık etmek gibi bir görevleri, hak ya da yetkileri yoktur.

Sonuç olarak şehir içi yollar otopark değildir. Yapılan uygulama trafik güvenliğini aksattığı gibi, pek çok yönden hukuka aykırıdır.

Av. Pınar TURHANOĞLU GÜCÜYENER